Fréttablaðið - 10.12.2011, Qupperneq 104

10. desember 2011 LAUGARDAGUR76 76
menning@frettabladid.is
Graduale nobili fagnar útgáfu
nýrrar geislaplötu með tónleik-
um í Langholtskirkju á sunnu-
dagskvöld. Kórinn mun flytja
verkin Dancing Day eftir John
Rutter og Ceremony of Carols
eftir Benjamin Britten á tónleik-
unum en bæði verkin eru á nýja
geisladisknum.
Auk þess verða fluttar nokkrar
íslenskar jólaperlur á borð við
Hátíð fer að höndum ein, Nóttin
var sú ágæt ein, og Jólasöngur.
Tónleikarnir hefjast klukkan
tíu um kvöldið og taka um klukku-
stund. Kórinn heldur jólatónleika
ár hvert og eins og venjan er verð-
ur kirkjan lýst kertaljósum og
boðið upp á smákökur að loknum
tónleikum.
Stjórnandi er Jón Stefánsson og
Elísabet Waage leikur á hörpu.
Kertaljós og jólatón-
ar í Langholtskirkju
GRADUALE NOBILI Kórinn hefur haft í nógu að snúast á árinu, en stúlkurnar í kórn-
um hafa verið á tónleikaferðalagi með Björk í tilefni útgáfu plötu hennar, Biophilu.
Í Langholtskirkju verða fleiri tónleikar um helgina.
Söngsveitin Fílharmónía heldur aðventutónleika með
yfirskriftinni Hin fegursta rósin er fundin á sunnudaginn
klukkan fimm og þriðjudaginn 13. desember klukkan
átta. Í tilefni þess að í vor verða liðin 100 ár frá fæðingu
dr. Róberts Abrahams Ottóssonar, stofnanda kórsins,
verða fluttar á þessum tónleikum raddsetningar hans
á gömlum sálmalögum. Einnig verða flutt íslensk verk
frá ýmsum tímum og er það nýjasta Svalt er á heimsins
hjarni eftir Martein H. Friðriksson, sem stjórnaði Söng-
sveitinni 1976-1980. Þá verða á tónleikunum jafnframt
erlend þekkt verk sem tónleikagestir kunna vel að meta.
Einsöngvari verður Gissur Páll Gissurarson. Steingrímur Þórhallsson spilar
á orgel í nokkrum verkanna en stjórnandi er Magnús Ragnarsson.
SÖNGSVEITIN FÍLHARMÓNÍA
GISSUR PALL
GISSURARSON
Í bókinni Jón forseti allur?
skoðar Páll Björnsson sagn-
fræðingur hvernig minning
Jóns Sigurðssonar gengur
reglulega í endurnýjun líf-
daga og er hagnýtt í ýmsum
tilgangi.
Í bók sinni Jón forseti allur?, sem
kom út í vikunni, lýsir Páll Björns-
son sagnfræðingur því á nýstárleg-
an hátt hvernig minning sjálfstæðis-
hetjunnar Jóns Sigurðssonar hefur
endurnýjast reglulega með hátíðar-
höldum, minnismerkjum, kveðskap
og fleiru og hvernig nafn hans hefur
iðulega verið dregið inn í ágrein-
ingsmál sem hafa verið efst á baugi
hverju sinni.
Páll segist hafa fengið hugmynd-
ina að bókinni árið 2004. „Ég hafði
áður verið að skoða Jón í lifanda lífi
og fannst kjörið að rannsaka þetta
svið í framhaldinu. Ég sinnti þessu
með hléum næstu ár en undanfarin
tvö ár hef ég einbeitt mér að þessu
verkefni meðfram kennslu.“
Minning Jóns forseta hefur verið
nýtt á fjölbreyttan og margslung-
inn hátt að sögn Páls. „Ég reyni að
fara yfir breitt svið og marga þætti.
Í sjálfu sér mætti skrifa heila bók
um hvert atriði, en ég vildi reyna að
draga fram á eins knöppu máli og
hægt væri heildstæða mynd af því
hvernig minning hans hefur verið
notuð. Mestu vandræðin við ritun
bókarinnar voru hverju ég yrði að
sleppa.“
Notkunin á minningu Jóns bregð-
ur einnig ljósi á tíðaranda hvers
tíma. Árið 1994, á 50 ára afmæli
lýðveldisins, þótti til dæmis óvið-
eigandi að minnast á að Jón hafi
hugsanlega verið með kynsjúkdóm.
„Tæpum áratug síðar fjallaði Guð-
jón Friðriksson sagnfræðingur um
þetta í ævisögu Jóns og þá kippti sér
enginn upp við það. Þetta er dæmi
um hvernig viðhorfin breytast.“
Páll segir greinilegt að fólk sé
enn þeirrar skoðunar að það sé
gott að hafa Jón Sigurðsson með
sér í liði, sem sjáist til dæmis á
því hvernig stjórnmálamenn vitna
gjarnan til Jóns í sambandi við sín
eigin baráttumál.
„Jón hefur öðlast ákveðið vægi.
Það gerðist á löngum tíma en verð-
gildi hans var þegar orðið hátt í
upphafi 20. aldar. Skýrt dæmi um
það er til dæmis Uppkastsmál-
ið, þar sem báðar fylkingar töldu
sig vera hina sönnu arftaka stefnu
Jóns. Þetta stef hefur gengið aftur í
umræðunni allar götur síðan.“
Páll segir ljóst að fólk muni allt-
af leita til fortíðar eftir táknum til
að sameinast um, hvort eð heldur
fánum eða manneskjum.
„Upphafsstaða Jóns er sterk frá
upphafi. Hann var þjóðhetja í lif-
anda lífi en hafði samt lítil raun-
veruleg völd og varð fyrir vikið ekki
óvinsæll. Ímynd hans var því tiltölu-
lega óspjölluð þegar hann féll frá.
Þegar menn fara að leita að sam-
einingartáknum verður hann mjög
snemma heppilegur kandídat.“
bergsteinn@frettabladid.is
Enn þykir gott að hafa Jón í sínu liði Tónlist ★★★Sónötukvöld
Rut Ingólfsdóttir og Richard
Simm
Smekkleysa
Meiri Mozart
Mozart er vandmeðfarinn. Tónlist
hans er svo tær og einföld að
minnstu hnökrar í flutningi verða
áberandi. Á geisladiskinum
Sónötukvöld með Rut Ingólfs-
dóttur fiðluleikara og Richard
Simm píanóleikara er að finna
þrjár sónötur eftir Mozart (KV 27,
304 og 378). Þar er ekki kastað
til hendinni. Sónöturnar eru
stílhreinar og fallegt jafnvægi á
milli hljóðfæranna. Túlkunin er
blátt áfram og yfirveguð, sem fer
tónlistinni vel. Maður verður ekki
var við neina hnökra.
Eitt hið fegursta sem Mozart
samdi, seinni kaflinn í sónötunni
KV 304, veldur ekki vonbrigðum.
Þetta er frábær spilamennska.
Flutningurinn á sónötunni
eftir César Franck er talsvert síðri.
Túlkunin er of varfærnisleg. Hvar
er skapið í spilamennskunni?
Snerpan og átökin? Hinn ástríðu-
fulli, hraði annar þáttur er ekki
sérlega spennandi. Og það vantar
líka ákefð og undiröldu í rólegri
kafla sónötunnar.
Hér hefði ein sónata til viðbótar
eftir Mozart, í staðinn fyrir Franck,
verið betri kostur. Jónas Sen
Niðurstaða: Fínn Mozart, en
Franck vantar sannfæringarkraft.
HANNES PÉTURSSON áritar bækur milli tvö og þrjú í dag í Bókabúð Máls og
menningar á Laugavegi 18. Nýverið kom út bók Hannesar, Jarðlag í tímanum, sem
hefur fengið góða dóma og viðtökur en í henni segir frá æsku skáldsins.
PÁLL BJÖRNSSON Segir fólk ávallt munu leita eftir táknum úr fortíðinni til að sameinast
um. Staða Jóns sem þjóðartákns hafi verið sterk frá upphafi. MYND/DANÍEL STARRASON