Saga - 2005, Side 208

206
RAGNHEIÐUR MÓSESDÓTTIR
í raun væri allra gagnlegast ef hann setti grunninn á Netið og menn
gætu þar komist í hann. Því þótt bókin sé þannig uppbyggð að
niðurstöðurnar eru settar fram í töfluformi, sem gerir mönnum
a.m.k. auðvelt að sjá þær í fljótu bragði, er þetta í heildina dálítið
þurr lesning. Gobel reynir þó að krydda hana með frásögnum af
einstökum mönnum og lyftir það verkinu að nokkru leyti. Fyrir
undirritaða eru töflur ekki neinn uppáhaldsmatur, en það er þó
ljóst að hér hefur verið unnin undirstöðurannsókn um embættis-
menn ríkisins og gefur mönnum því kost á að draga nýjar ályktan-
ir og endurskoða eldri hugmyndir, svo sem að ríkisborgararéttur-
inn (indfodsrettern) hafi ekki haft mikil áhrif á val embættismanna
eftir að honum var komið á 1776. Gobel getur hins vegar sýnt fram
á að þetta hafði áhrif á lægri stigum embættismannakerfisins, þótt
á efri stigum hafi áhrifin ekki verið þau sömu. í heild er þessi bók
ágætt uppsláttarrit, enda virðist hún hugsuð sem gagnagrunnur á
pappír til þess ætlaður að auka skilning manna á stjómsýslu tvírík-
isins Danmörku-Noregi á tímabilinu 1660-1814. Myndanotkun í
bókinni er með ágætum.
Lokaorð
Þau þrjú rit sem hér hafa verið til umræðu fjalla í raun um sama
efni, en taka á því hvert á sinn hátt. Markmiðið með ritun Danskfor-
valtningshistorie (DF) var að safna saman á einn stað öllu því sem
ritað hefur verið um danska stjórnsýslu frá miðöldum til loka 20.
aldar. Þetta hefur bæði kosti og galla. Hugmyndin um hið endan-
lega yfirlitsrit er gömul og hefur verið beitt fyrr í sögunni. Gallinn
er kannski bara sá að sagnfræðin hefur þróast burt frá svona yfir-
litsritum og til einstakra frásagna. Það er ef til vill hið einstaka og
ekki hið alhæfanlega sem er spennandi. Nú byggist DF að vísu á
einstökum rannsóknum og þeim eru gerð góð skil í ritinu og margt
sett í nýtt samhengi, svo að vissulega er bókin þess virði að hún sé
lesin. Það vakna nýjar spurningar og hugmyndir við lesturinn.
Einn angi breytinganna í Danmörku 1901 er t.d. heimastjórn á ís-
landi, sem sýnir að þróun og skipun mála í Danmörku hafði áhrif á
stjórnsýsluþróun á Islandi meðan landið var hluti Danaveldis.
Þannig er mikilvægt fyrir alla áhugamenn um íslenska stjórnsýslu
að kynna sér þróun mála í móðurríkinu. í huga íslendings vakna
einkum spurningar um stöðu íslands innan heildar ríkisins og von-
ir um að íslenskir sagnfræðingar geti á komandi árum lagt sitt af