Húsfreyjan - 01.07.1965, Blaðsíða 14

bezt, og mátti sjá þessar matartegundir
á borðum konunga og annarra fyrirmanna
í Evrópu á miðöldum.
Fram á byrjun 13. aldar hefur fiskur
ekki verið mjög mikið notaður hér á landi,
en smám saman hafa fiskveiðarnar aukizt
og neyzla einnig aukizt innanlands, en
mest var þó fiskað til útflutnings.
KORNMETI
Kornmeti hefur ekki haft mikla þýð-
ingu á Islandi í gamla daga.
Það var að vísu ræktað dálítið bygg í
fyrstu vegna þess, að því voru landnáms-
mennirnir vanir. En fljótlega hafa þeir
séð, að íslenzk veðrátta hentaði ekki korn-
rækt, og hefur þess vegna kornræktin
smám saman lagzt niður, nema á fáum
sérstaklega veðursælum stöðum. Annars
voru kornvörur fluttar inn frá nágranna-
löndunum, byggmjöl frá Noregi, rúgmjöl
frá Danmörku og hveitimjöl frá Englandi.
Það er ekki talað um hafra í fornöld. Yfir-
leitt var kornið flutt inn malað, því að á
Islandi tíðkaðist ekki að mala korn nema
í mjög smáum stíl, m.a. vegna þess, að
ekki er þar að fá heppilegt grjót í kvarnar-
steina. Það var löngu síðar, fyrst á 18.
öld, að farið var að mala korn að ráði á
íslandi, og var það einn liður í viðreisnará-
formum Skúla Magnússonar. Það átti og
að fyrirbyggja, að mjög skemmt mjöl eða
maðkað mjöl flyttist til landsins, og það
átti að vera nokkur atvinna í landi af
kornmöluninni. Einnig átti að vera hægt
að kaupa kornmetið ódýrara, ef það var
keypt sem heilkorn, ómalað. 1 gamla
daga var stundum kvartað um, að mjölið
væri sandborið, og stafaði það af slæmum
kvamarsteinum, en einnig mun hafa verið
reynt að drýgja komið með sandi, og eru
það fyrstu vörusvik, sem talað er um hér
á íslandi, og voru sett lög þar að lútandi
þegar í fornöld.
Islenzka kornið, melkornið, hefur verið
dálítið notað í Skaftafellssýslum, en ekki
að ráði annars staðar.
Brauð og grautar hafa því verið sjald-
1%
gæfur matur á íslandi, hefur verið litið á
það sem sælgæti, sem aðeins hefur verið
notað við stór-hátiðir, enda er talað um,
að sumir Islendingar hafi verið mjög
sólgnir í grauta, þegar þeir komu til Nor-
egs.
Þegar slæmt var í ári þurfti að flytja
meira af mjölmeti til landsins en ella og
þá oftast frá Noregi, en stundum voru
Norðmenn heldur ekki aflögufærir, því að
kornyrkjan var ekki alltof árviss þar. Þeg-
ar við hugsum um hin sex litlu skip, sem
tilskilið var að sigldu á Island árlega
samkvæmt Gissurarsáttmála, sér maður í
hendi sér, að ekki hefur verið búizt við,
alla jafna, miklum mjölinnflutningi — og
oft hafa skipin verið færri en sex og sum
árin komu engin skip til íslands.
GRÆNMETI
Grænmeti hefur aldrei haft mikla þýð-
ingu á íslandi frá næringarfræðilegu sjón-
armiði. Hvítlaukur var notaður sem lækn-
islyf og sem matur á Norðurlöndum í
gamla daga, húsmæðurnar hafa sjálfsagt
tekið með sér lauk til Islands, en hvit-
laukur vex ekki á Islandi og hefur þess
vegna fljótlega fallið í gleymsku. Aftur á
móti var hægt að rækta graslauk, en garð-
arnir voru eftir sem áður kallaðir lauka-
garðar eða þá hvannagarðar, því að hvönn
var einnig mikið ræktuð og notuð til
manneldis í gamla daga, bæði hér á Is-
landi og í Noregi.
Þegar hart var í ári var farið á hvanna-
fjall og safnað hvannarótum, sem síðan
voru geymdar þurrkaðar til vetrarins.
Fjallagrös hafa einnig verið mikið not-
uð til mjöldrýginda, og var þeim safnað
á sumrin upp á heiðum og upp til fjalla,
þurrkuð og geymd til vetrarins.
Söl hafa einnig verið notuð í fornöld
á Islandi og allt fram á síðustu tíma. Sölv-
unum var safnað saman snemma á sumri,
þau þvegin og þurrkuð og fergð í litlum
tunnum eða kvartilum. I sölvunum er
nokkur sykur, og það er all-mikið C-víta-
min í þeim, svo og karótín, sem er eins
HÚSFREYJAN