Íslenzk tunga - 01.01.1961, Page 118

Ritfregnir
Dínus saga drambláta. JÓnas Kristjánsson bjó til prentunar.
Riddarasögur, I. liáskóli íslands. Reykjavík 1960. lxiv + 152 bls.
Handhitanefnd Háskólans liefur með þessari bók hafið nýja útgáfu á ridd-
arasögum. Á því sviði er af nógu að taka, því að fjöldi riddarasagna er
enn óútgefinn eða aðeins til í algerlega ófullnægjandi útgáfum. Saga sú sem
hér birtist hefur ekki verið prentuð áður, en rímur ortar út af fyrri hluta sög-
unnar voru gefnar út í Rímnasafni Finns Jónssonar.
Utgefandinn, Jónas Kristjánsson skjalavörður, hefur unnið mikið verk og
þarft með útgáfu þessarar bókar, sem á margan hátt hefur verið flókið starf.
Sagan er til í þremur gerðum; af elztu gerð eru til á skinni átta blöð í AM 575a,
4to; auk þess er sú gerð varðveitt í 23 pappirshandritum. Utgefandi sýnir fram
á að öll þessi handrit eru runnin frá skinnbókinni meðan hún var heil; verður
því að sækja texta elztu gerðar í pappírshandritin þar sem vantar í skinnbók-
ina. Utgefandi kemst að þeirri niðurstöðu að sex pappírshandrit hafi sjálfstœtt
gildi um textann. Þau skiptast í þrjá flokka, sem eru runnir frá tveimur upp-
skriftum á skinnhókinni. 011 hin 17 pappírshandritin eru ættuð frá þessum
þremur flokkum og hafa því ekki gildi um tilhúning textans. Fyrir þessu gerir
útgefandi skýra grein í inngangi, og verður ekki annað séð en þessar niðurstöð-
ur séu traustar. Skipting pappírshandritanna milli flokkanna er athyglisverð, og
má rekja liana nokkuð eftir landshlutum. Handritin A1 og A2 eru bæði skrifuð
á Vestfjörðum á 17. öld, og má telja víst að forrit þeirra hafi verið þar. A1 barst
til Svíþjóðar 1683, og eru engin handrit frá því runnin; en náskylt A2 er eitt
gagnslaust handrit frá því um 1800.
Eitt B-handrilanna (B1, skrifað á Hólum í Hjaltadal um 1774) barst snemma
til Austurlands, og eru þar frá því runnin nokkur hinna yngri handrita. Annað
B-handrit (B3) virðist hafa verið í Borgarfirði vestra, og eru allmörg handrit frá
því ættuð sem skrifuð eru vestan lands á 19. öld. IJandritið C barst til Svíþjóð-
ai fyrir 1693, en af sama kyni eru nokkur handrit sem öll virðast skrifuð í Eyja-
firði og Þingeyjarsýslu, hið elzta um 1661. Er því sýnt að handrit af C-flokki
hefur verið tiltækt í Eyjafirði upp úr miðri 17. öld (þó ekki C sjúlft, því að
áðurnefnt handrit er ekki frá því runnið), og vel mætti C vera norðlenzkt, kom-
ið til Svíþjóðar t. d. með norðlendingunum Jóni Rúgman eða Jóni Eggertssyni.
Af þessu má marka að elztu pappírsuppskriftir af sögunni hljóta að vera
nokkuð gamlar, því að á milli elztu varðveittu handritanna af A- og B-flokki og
skinnbókarinnar liggja a. m. k. 3—4 milliliðir (um C er talan óvissari), og má