Vera - 01.05.1989, Blaðsíða 12

fyrir þetta hafa aðeins verið haldin
tvö slík námskeið á þeim rúmu 5 ár-
um sem liðin eru og það þriðja er nú
nýhafið. Þó þessi námskeið séu tals-
vert viðamikil, frá 230 og upp í 435
tíma, þá hafa þau ekki gefið neitt auk-
in starfsréttindi.
En hvaö hafa sjúkraliöar ó móti
því aö störf þeirra séu skilgreind
ó hjúkrunarsviöi rétt eins og störf
hjúkrunarfrœöinga? Eru þeir
ekki menntaöir tii aö sinna hjúkr-
un og aöhlynningu?
Við viljum ekki að starfsheiti okkar sé
bundið hjúkrunarsviði því við störf-
um t.d. hjá sjúkraþjálfurum og
þroskaþjálfum og töluverður hópur
sjúkraliða vinnur hjá tannlæknum.
Við viljum fá að starfa þar áfram og þá
sem sjúkraliðar. Það heftir okkur lika
ef því aðeins er hægt að ráða sjúkra-
liða til starfa að fyrir sé hjúkrunar-
fræðingur. Það takmarkar starfssvið
okkar og útilokar okkur frá því að
starfa við eigin störf sem við höfum
fengið starfsleyfi fyrir hjá heilbrigðis-
ráðuneytinu. Sjúkraliðar vilja hvorki
né geta gert allt sem hjúkrunarfræð-
ingar gera en þeir eru fullfærir um að
bera sjálfir ábyrgð á sínum störfum
gagnvart næsta yfirmanni sínum
hvort sem hann heitir hjúkrunarfræð-
ingur, Jæknir eða t.d. sjúkraþjálfari.
Nú er nokkuö Ijóst aö þaö er tals-
vert mikil togstreita milli hjúkrun-
arfrœöinga og sjúkraliöa.
Hvernig kemur hún sjúkraliöum
fyrir sjónir?
Við finnum ekki svo mikið fyrir tog-
streitu við hjúkrunarfræðinga í starfi.
Þar sem slik togstreita er fyrir hendi
er hún fyrst og fremst einstaklings- og
stofnanabundin. Við finnum kannski
einna helst fyrir togstreitu við hjúkr-
unarfræðinga sem útskrifuðust frá
gamla Hjúkrunarskólanum en miklu
síður við þá sem eru með BS-próf frá
12
Sjúkraliðar
aö störfum
„Það er furöulegt
með kvennastéttir
að þœr eru svo
gjarnar á að
byggja undir sig -
búa til undirstéttir.
Ég man ekki eftir
neinni hefð-
bundinni karlastétt
þar sem þetta
hefur gerst. Þeir
bœta ofan á“
Háskólanum. Kannski finnur fyrr-
nefndi hópurinn fyrir einhverju ó-
öryggi og finnst við alveg komnar
upp að þeim. Þær eru svolítið á milli
tveggja elda. En togstreitan kemur
líklega best fram í allri stjórnun. Þeg-
ar um ákvarðanatöku er að ræða þá
erum við ekki hafðar með í ráðum því
við eigum engan fulltrúa í hjúkrunar-
stjórninni. Við eigum hins vegar að
framfylgja þeim ákvörðunum sem
aðrir taka. Svona vinnubrögð eru
ekki til þess fallin að eyða tortryggni,
þvert á móti.
En hvaö um félagslega togstreitu
milli þessara stétta td. hvaö
varöar sjólfsímynd þeirra, styrk
og stööu?
Félagsleg togstreita er mjög rík eins
og sterk viðbrögð hjúkrunarfræðinga
við frumvarpinu benda óneitanlega
til. Þar eiga aðallega hlut að máli þær
konur sem eru virkastar í hjúkrunar-
félögunum en flestir hjúkrunarfræð-
ingar vita afskaplega lítið um þetta
mál. En þegar upp er staðið vilja
hjúkrunarfræðingar nefnilega alls
ekki missa okkur. Þær hafa haft mikið
vald yfir okkur og vilja gjarnan
stjórna okkur. Þess vegna vilja þær
ekki missa okkur út af hjúkrunarsvið-
inu. Annars þarf togstreita milli þess-
ara hópa kannski ekkert að koma á
óvart þegar þess er gætt að þarna á sér
stað mjög náin samvinna um við-
kvæm og vandmeðfarin viðfangsefni
sem við leggjum allar meiri eða minni
tilfinningar í.
Nú bendir allf til þess aö ó dag-
vistarheimilum landsins sé aö
veröa til ný aöstoöarstétt —
fóstruliöar — sem muni hafa þar
svipaöa stööu og sjúkraliöar
hafa ó sjúkrahúsunum. Hvaö
finnst ykkur um þó þróun?
Fóstruliði, þetta er hræðilegt starfs-
heiti. Það er hrein hörmung að búa til
aðstoðarstétt sem hefur ekki einu
sinni sjálfstættstarfsheiti heldur er
það afleitt af starfsheiti þeirrar stéttar
sem fyrir er. Með þessu starfsheiti er
verið að leggja drög að fyrstu baráttu
hinnar nýju stéttar — baráttunni fyrir
því að losna við nafnið. Annars finnst
okkur rangt að fara í nám til að læra
að aðstoða þá sem fyrir eru. Maður á
að fara í nám til að læra tiltekin sjálf-
stæð störf. En það er náttúrulega
þörfin í þjóðfélaginu sem gerir þetta.
Núna er skortur á fóstrum rétt eins og
það var skortur á hjúkrunarfræðing-
um fyrir rúmum 20 árum þegar
sjúkraliðastéttin varbúin til. En skilar
þetta einhverju? Ég spái að þetta muni
leiða til þess að fóstrum fækki inn á
dagvistarheimilunum, fóstruliðar
komi inn í þeirra stað og ófaglært að-
stoðarfólk verði áfram á sínum stað.
Þar með verða komnar 3 stéttir inn á
dagvistarheimilin í stað tveggja í dag.
Það er löng saga á bakvið þetta hjá
sjúkraliðum og það er t.d. staðreynd
að það er ekki hægt að reka öldrunar-
stofnanir nema með ófaglærðu fólki.
Það hefur ekkert breyst. Ég er því
hissa á því að fóstrur skuli ætla að
ganga þessa braut þegar það er þegar
fengin af henni heldur slæm reynsla.
Þiö eruö meö öörum oröum ekki
hlynntar því aö búnar séu til slík-
ar aöstoöarstéttir?
Nei og það er furðulegt með kvenna-
stéttir að þær eru svo gjarnar á að
byggja undir sig — búa til undirstéttir.
Ég man ekki eftir neinni hefðbund-
inni karlastétt þar sem þetta hefur
gerst. Þeir bæta ofan á. Við getum tek-
ið dæmi af húsasmiðum. Þeir hafa
ekki búið til sérstaka stétt aðstoðar-
smiða en þeir hafa aukið möguleik-
ana á að bæta ofan á grunnnámið.
Húsasmiður getur t.d. farið í Tækni-
skólann og orðið byggingartækni-
fræðingur en þar með er ekki öll stétt
húsasmiða dubbuð upp í það að
verða tæknifræðingar. Þetta er miklu
eðlilegra.
Svona aö lokum. Hvernig er sam-
staöan innan stéttarinnar?
Hún er góð og það er hugur í sjúkra-
liðum. Það er bara spurningin um að
duga eða drepast. Það hefur orðið al-
gert hrun í aðsókn í Sjúkraliðaskól-
ann en á sama tíma er verulegur
skortur á sjúkraliðum á öllum sjúkra-
stofnunum. Þjóðfélagsumræðan er
þannig að það vill enginn sinna um-
önnunarstörfum og allra síst þegar
við bætast léleg launakjör og óánægja
stéttar með starfsréttindi sín og þau
viðhorf sem hún mætir. Þessu verð-
um við einfaldlega að breyta.
— isg