Vera - 01.05.1989, Blaðsíða 26

Og meö móöur slnnl, Sigfríö
Sigmundsdóttur í sömu feró
i svöitlnnl sinnl, Giúmsstööum ( Fljótsdal, tólt ára.
„Þessi mynd var tekin í Seljavallalaug árlö sem viö Siguröur
bjuggum í Vík í Mýrdal, 1968. Ég hef alltaf synt talsvert og er ný-
búin aö venja mig við aö vera vesturbœingur og synda I Vestur-
bœjarlauginni."
26
ég gat minnkað við mig og fengið mér
þriggja herbergja íbúð við Hvassa-
leiti. Þar bjó ég fram til ársins 1980,
þegar ég kom mér upp fjögurra her-
bergja íbúð. Mér fannst ég eiga rétt á
að hafa eigið svefnherbergi.
Það hefur sennilega verið árið
1972 að ég gekk í Rauðsokkahreyf-
inguna. Maðurinn minn hvatti mig
eindregið til að fara á fund, og við
lifðum lífinu í anda jafnréttishugsjón-
anna. Ég verð að vísu að viðurkenna
að ég taldi mig sjálfskipaðan verk-
stjóra á heimilinu, en maðurinn minn
vildi helst að við tækjum sína vikuna
hvort ábyrgð á heimilinu.
Rauðsokkahreyfingin varð mér
mikill skóli. Ég hitti þarna margar
konur sem voru mikið meira lesnar í
jafnréttismálum en ég. Ég byrjaði í
grunnhóp, en fór síðan að taka þátt í
hópum um ákveðin málefni. Með
Rauðsokkahreyfingunni starfaði ég
eftir þetta alla tíð og tók ekki afstöðu
til þeirrar róttæku togstreitu sem inn-
an hennar varð. Ég er ekki af ’68 kyn-
slóðinni og skilgreini mig ekki sem
slíka. Ég hef aldrei farið út í að þræta
um hugmyndafræði, Marx eða Maó.
Ég var bara í lífsbaráttunni á þeim
tíma sem ’68 kynslóðin var að ræða
pólitfk yfir raunvínsglösum. Ég var á
þessum árum flokksbundin í Alþýðu-
bandalaginu, gekk í það '68 meðan
við bjuggum í Vfk í Mýrdal. Og ég var
og er mikill herstöðvaandstæðingur
og bíð bara eftir því að herinn fari. En
það voru ákveðnir þættir í uppeldinu
sem voru þess valdandi að ég fann
mig svo vel innan Rauðsokkahreyf-
ingarinnar. Á mínu bernskuheimili
var oft rætt um óréttlæti milli karla og
kvenna, og síðar fann ég oft mikið
fyrir því að ætlast var til þess í vinnu
til dæmis að stúlkurnar snerust í
kringum karlana. Verst var þetta í
skrifstofuvinnu, en ég fann líka fyrir
þessu þegar ég var að vinna á Kleppi,
þrátt fyrir allt það lýðræði sem menn
reyndu að tileinka sér í vinnu á þess-
um árum. Eftir á að hyggja risti það
lýðræði ansi grunnt. En í þessu tók
maður engu að síður þátt af lífi og sál.
Allir voru að gera allt saman og þarna
voru fyrstu samfélagslegu lækning-
arnar reyndar, þótt lýðræðið reyndist
gervilýðræði og allar ákvarðanirnar
væru eftir sem áður teknar á toppn-
um. Ef skoðanir þeirra er þar sátu
fóru saman við skoðanir hinna, var
það ágætt, annars gerði það ekkert til.
Það var ekkert auðvelt að vinna á
Kleppsspítala, en það var starf sem
gaf mikið og ég lærði mikið um sjálfa
mig af því að vinna þar. Ég fann ekki
mikið fyrir fordómum í garð geð-
sjúkra meðan ég vann á Kleppi, en
mótaðist auðvitað mikið af viðhorf-
unum sem voru í minni vinnu. Eftir
að hafa unnið þarna veit ég að það má
lengi deila um hver er hvað, sjúkur
eða heilbrigður.
Ég man vel eftir því þegar ég seldi
fyrst blaðið okkar: Forvitin rauð. Við
Hjördís Bergsdóttir voru saman fyrir
utan verslanir í miðbænum og það
voru ótrúlegustu karlmenn að senda
okkur tóninn, það er kannski allt í
lagi að nefna nöfn, Flosi Ólafsson var
til dæmis einn þeirra.
Konur í Rauðsokkahreyfingunni
fengu mjög harða umfjöllun, við vor-
um ekki konur og vildum ekki vera
konur, var sagt um okkur. Aðalbar-
áttumálin okkar voru verkalýðsmálin
og svo frumvarpið sem yfirleitt er
kennt við fóstureyðingar. Það var dá-
lítið erfitt mál. Við vorum meðal ann-
ars með dreifirit á götum um það, en
fengum svo framan í okkur að prestur
kallaði okkur barnamorðingja.
Rauðsokkahreyfingin mótaði mig
og lífsskoðanir mínar. Ég vil alls ekki
sverja hana af mér. Seinna tók ég þátt
í stofnun Kvennaframboðsins og ég
tilheyri þvf einnig nýju kvennahreyf-
ingunni. Ég hef Iíka alltaf fundið mig
innan verkalýðshreyfingarinnar, og
þar stend ég oftar en ekki ein, því
konur hafa ekki beinlínis flykkst inn
í verkalýðshreyfinguna. Þótt verka-
lýðshreyfingin sé dæmigert karla-
kerfi er ekki þar með sagt að ekkert sé
hægt að gera innan hennar, og ég finn
oft fyrir því hve fáar konur hafa enst
innan hreyfingarinnar, fengið prakt-
íska reynslu þar og haldist þar við.
Fyrst í stað starfaði ég með Sókn, en
svo varð ég sjúkraliði árið 1972, fyrst
á Kleppsspítala. Það voru fyrst og
fremst launamál sem urðu þess vald-
andi að ég bætti þessu námi við mig.
Ég varð strax trúnaðarmaður á
mínum vinnustað, en sjúkraliðar á
ríkisspítölunum eiga aðild að Starfs-
mannafélagi ríkisins, en hafa ekki
sjálfsstæðan samningsaðild. Sem
Rauðsokka taldi ég mér skylt að
skipta mér að öllu sem ég gat og varð-
aði hag kvenna. Það voru dagvistun-
armálin, fæðingarorlofið og verka-
lýðsmálin almennt. Ég lenti strax í
stjórn Sjúkraliðafélagsins og hef ver-
ið í henni í 14 ár, þar af formaður frá
1979—1983. Þetta var átakatími fyrir
sjúkraliða, hópuppsagnir árið 1982,
og vissulega var þetta mikil vinna.
Það er erfitt að halda saman hópi sem
hefur ekki endilega skilgreint sig sem
slíkan á vinnumarkaðinum, og það á
við um sjúkraliða. Við vorum með lág
laun og í lítils metnu starfi. Margar
húsmæður voru í stéttinni í bland við
kornungar stelpur, átján, nítján ára,
sem ekki litu á starfið sömu augum og
ef þær hefðu mótast saman allar á
sama aldri í nokkur ár. Ég tel raunar
að átján, nítján ára unglingar hafi
varla þá lífsreynslu sem nauðsynleg
er í starfi sjúkraliða. Það er mál að
halda saman svona dreifðum hópi.