Vera - 01.05.1989, Blaðsíða 22

sadómasókisma í Finnlandi sem kem-
ur út í vor. Það er í fyrsta sinn sem
svona bók kemur út í Finnlandi.
Flestar þessara stelpna hafa verið
mikið í útlöndum, London, New
York og Vestur-Berlín. Þetta eru ein-
hvers konar femínistar en mjög öfga-
kenndir. Við höfum fyrst og fremst
áhuga á alls konar listum.
Svo viö tölum nú aftur um skáld-
skapinn, finnst þér þá aö maöur
þurfi aö hafa reynt allt sjálfur,
sem maöur skrifar um?
Nei, nei, alls ekki. Því ég skrifa ekki
um mitt líf, ég nenni því ekki. Það
sem ég skrifa um er líf annarra eða
bara tilbúningur. Raunsæ fantasía,
mjög raunsæ! Því að lifa er eitt og
skrifa er annað. Fyrir mér eru skrift-
irnar tómstundagaman og svo geri ég
eitthvað allt annað. Ég vinn til dæmis
á kaffihúsi í Helsinki og lifi alls ekki
lífi sem tengist skriftunum eða mynd-
listinni. Þaðer bara partur af lífinu,
sem ég kann vel að meta en er mjög
lítill hluti af lífi mínu og þannig vil ég
hafa þetta.
„Frá Mlaml tll Reykja-
víkur, snjóstormur um
mlöja nótt." Telkning
eftlr Rosa Liksom.
Hvaö finnst þér þá um atvinnu-
höfunda?
Það getur verið gott fyrir suma en
hentar mér ekki vel, það er ekki það
sem ég vil. Það er svo einangrað og
fyrir menntafólk — nei ég nenni því
ekki. Ég vil vera lifandi allan tímann.
Hvaö núna, ertu aö skrifa eitf-
hvaö þessa stundina?
Já, ég byrjaði hérna að skrifa sögur,
sem eru frekar ólíkar hinum sögun-
um, mjög raunsæjar en líka mjög ab-
súrd báðar tvær. Ég veit ekki hvað
verður úr þessu, er allavega byrjuð á
þeim.
Ertu kannski aö skrifa um eitt-
hvaö íslenskt?
Nei ekki íslenskt en það gæti alveg
verið það, því allt sem ég skrifa getur
gerst í New York, Reykjavík eða Lapp-
landi. Ég skrifa um það sem er inni í
manneskjunni sjálfri, ég hef ekki
áhuga á staðbundnum hlutum. Það
sem ég hef mestan áhuga á er mann-
eskjan sjálf, sama hvar hún býr.
Og þú álítur aö fólk búi yfir sömu
löngunum og þrám hvar sem er?
Já, það held ég. Auðvitað hefur um-
hverfið áhrif og á yfirborðinu gæti
verið munur en ef maður hugsar
mjög djúpt þá er manneskjan sú sama
hvar sem hún býr. Það held ég og ég
hef upplifað og fundið þetta sjálf því
ég hef ferðast mikið og búið í mörg-
um löndum.
Hvaöa land hefur haft mest áhrif
á þig?
Rússland, ég hef verið þar mjög oft.
Ég hef líka búið í Moskvu og ferðast
oft á ári þangað. Þar finnst mér
áhugaverðast að vera. Þar er fólkið
svo saklaust. Það finnur maður hvergi
annars staðar í Evrópu, því við erum
undir svo miklum áhrifum frá alls
konar rusli. Það er svo mikið um alls
konar rusl um allt. Auðvitað er það
lika til í Rússlandi en fólkið þar trúir
á manneskjuna og treystir öðru fólki.
Þetta hef ég hvergi fundið annars
staðar. í Rússlandi hef ég fundið um-
hverfi og lífsmynstur, sem foreldrar
mínir þekktu áður fyrr. Rússland er
svo upprunalegt og fólkið lifir svo
,,gamaldags“ lífi. Það er svo spenn-
andi að fara þrjátíu ár aftur í tímann
— þetta á að vísu ekki við um Moskvu
og Leníngrad.
Hvaö segiröu mér um ungt fólk í
Moskvu, er einhver ákveöin
hreyfing ungs fólks þar?
Já, hún er eins og á Vesturlöndum.
Auðvitað hefur hún sinn eiginn stfl
þar, því þetta er ekki á Vesturlöndum,
en það sem maður sér er ósköp líkt.
Má þá tala um eins konar eftirlík-
ingu af vestrœnni menningu
ungs fólks?
Mér finnst, að eftir að Gorbatsjov
komst til valda, þá sé ungt fólk upp-
teknara af því að skapa þjóðlega
menningu, sem er sérstök fyrir þetta
menningarsvæði. Til dæmis vilja ung-
ir listamenn mjög gjarnan þróa eigin
stefnur og neðanjarðarmenningu.
Þegar ég ber hlutina núna saman við
hvernig þeir voru fyrir 15 árum, þeg-
ar ég kom fyrst til Rússlands, þá hefur
margt breyst. Ungt fólk hefur núna
meiri áhuga á Rússlandi en Vestur-Ev-
rópu og það er stolt af því að vera
Rússar og sinni eigin menningu. Þetta
finnst mér jákvætt, því fyrir 15 árum
hafði ungt fólk mestan áhuga á Vest-
ur-Evrópu. Þá vildi fólk flytjast burt.
En ekki lengur. Það er mjög mikið að
gerast í Moskvu núna. Vinir mínir,
sem sögðu fyrir fimm árum að þeir
vildu flytjast burt og búa í Vestur-
Berlín eða einhvers staðar í útlönd-
um, segjast núna ekki vilja fara.
Er ástandiö almennt betra núna
en þá?
Nei, ekki hvað efnisleg gæði snertir
en fólk hefur andlegt frelsi. Það er
hægt að birta allt og sýna allt. Mér
finnst allt leyfilegt í Moskvu núna og
fólk gerir allt sem því dettur í hug.
Núna beinist athyglin aðallega að
menningunni, sem blómstraði rétt
eftir byltinguna, svona milli 1920 og
1930. Og ég held að við förum að fá
nýja strauma aftur þaðan eins og við
erum reyndar byrjuð að fá. Mér finnst
ég sjá þetta hjá listamönnum í New
York, sem hafa orðið fyrir miklum
áhrifum af ungum rússneskum lista-
mönnum. Og bara lítið atriði eins og
rússneska stafrófið sem listamenn
nota í verkum sínum — ég hef séð
þetta líka hérna í Reykjavík. Og sjáðu
bara tískuna, rússneskar áletranir
komust allt í einu í tfsku.
Aö lokum ein spurning: Nú hef-
uröu listamannsnafniö Rosa Lik-
som, er nauösynlegt fyrir lista-
mann aö geyma eigin persónu á
bak viö dulnefnl?
Nei, ég veit það ekki, en fyrir mig er
það mjög gott, því ég hef ekki áhuga
á að vera í sviðsljósinu. Ég veiti helst
ekki viðtöl og í Finnlandi hefur bara
birst eitt viðtal við mig fyrir 5 árum
og ekkert síðan. Ég hef engan áhuga
á því að birtast í vikublöðum, og lista-
mannsnafnið hjálpar mér til að losna
við svoleiðis blaður. Ég vil vera lista-
maður í friði og manneskja í friði.
Það er mér mikilvægt.
Halldóra Jónsdóttir.
22