Vera - 01.07.1989, Blaðsíða 25

— TVEIR
HEIMAR
Oft er heiminum sem við búum í
skipt í tvennt. Annars vegar er einka-
heimurinn þar sem við lifum einka-
lífinu og hins vegar opinberi heimur-
inn sem er þjóðfélagið og rekstur
þess (ríkið og allt sem því fylgir). í
dag er einkaheimurinn tengdur kon-
um því konur hafa séð um heimilis-
störfin, séð um viðhald og framgang
hans. Karlarnir hafa aftur á móti unn-
ið úti og séð um þjóðfélagsmálin.
Þetta vitum við reyndar allar og erum
margar ekki ánægðar með þessa
skiptingu. Við vitum einnig að einka-
heimurinn er nokkuð ósýnilegur og
þar af leiðandi flest þau störf sem
konur hafa sinnt. Athyglin hefur
beinst að karlaheiminum, opinbera
heiminum þar sem sagan er sögð ger-
ast og efnahagur þjóðfélagsins er
reiknaður. Konur og karlar hafa haft
ólíkum hlutverkum að gegna í heimi
okkar og þessi ólíku hlutverk eru tal-
in móta kynin þannig að konur og
karlar eru talin ólík kyn.
Við tölum oft um valdleysi kvenna
og að karlar hafi völd til að móta
þetta samfélag sem við búum í.
Nokkrir feministar, þar á meðal
Oakley (1974), hafa aftur á móti bent
á að sem húsmæður og eiginkonur
hafi konur samt möguleika á að hafa
áhrif, og séu ekki með öllu valdlaus-
ar. Anna G. Jónsdóttir bendir á svip-
að í erindi sem hún hélt á ráðstefn-
unni uni fslenskar kvennarannsóknir
árið 1985. Þar segir hún ,,að konur
séu ekki med öllu áhrifalausar t
okkar samfélagi enda fiótt fiví sé á
öllum sviðum stjómað afkörlum sé
fiað skoðað útfrá kytijasjónarmiði.
Konur sem kyn (kotiur sem konur)
skortir aftur á móti völd í merking-
utini viðurkenndur tnyndugleiki".
(Hún skiptir hugtakinu vald í tvennt,
í áhrif og myndugleik. Þegar um
myndugleika er að ræða þá er valdið
augljóst, viðurkennt og leyfilegt.)
Margrete Stacey og Marion Price,
(1981:5) benda á, að öfugt við kven-
réttindakonur í byrjun aldarinnar
(suffragettes) þá hafi feministar haft
lítinn áhuga á stjórnmálum, lítinn
áhuga á því að komast til valda í hin-
unt opinbera heimi karlanna. Þær
hafi eytt meiri tíma í að berjast fyrir
breyttum aðstæðum fjölskyldunnar
og kvenna t .d. með því að berjast fyr-
ir fleiri dagvistarheimilum fyrir börn
og fyrir sjálfsákvörðunarrétti kvenna
til fóstureyðinga. Þetta hafi þær gert
án þess að sækjast beinlínis eftir
auknum pólitískum völdum í karla-
heiminum (t.d. ekki sóst eftir því að
fara á þing). Stacey og Price segja að
kvennahreyfingin hafi þróast út frá
hugsjónahreyfingunni upp úr 1960
og að sú hreyfing hafi hafnað gildis-
mati kerfisins. Þær konur sem til-
heyrðu þessari hugsjónahreyfingu,
álitu að þeir sem tækju þátt í stjórn-
málum væru að taka þátt í að við-
halda kerfi sem kúgar. Þess vegna hafi
þær alls ekki viljað taka þátt f eða eiga
hlutdeild í því. Þær konur sem tóku
þátt í pólitík voru taldar vera að
semja við karla og við kerfið. Femin-
istar, hins vegar, urðu að koma með
eitthvað nýtt, nýja pólitík sem til-
heyrði kvennaheiminum og hinu
kvenlega (Stacey og Price, 1981:
174-175).
Líklega hefur kvennabaráttan ver-
ið á þessu stigi áður en konur á ís-
landi ákváðu að bjóða fram til borg-
arstjórnar árið 1982 og þar með að
25