Vera - 01.10.1996, Blaðsíða 39

hugsjón eða afþreying'
Auður Bjarnadótfir listdansari skrifar um listahátíðina í Edinborg
Frá því haninn galar að
morgni og allt til miðnættis
er Edinborg í ágústmánuði
undirlögð af öllu sem hugs-
anlega getur kallast list og
í hverju horni og skúma-
skoti er einhverja uppá-
komu að finna.
Við „Vera“ máttum hafa okkur
allar við að velja úr það áhuga-
verðasta. Hér verður aðeins
stiklað á stóru um leiklist en
aðrar listgreinar látnar sitja á
hakanum að sinni. Stundum
vorum við stöllur auðvitað
svekktar og oft skemmtilega
undrandi. Nokkrum sinnum
urðum við meira að segja svo
hrifnar að viö fórum að sjá glitta
í þær gömlu hugsjónir að með
list okkar og lífi gætum við
stuðlaö að friði og einingu í
heiminum. En það kann að
hljóma kaldhæðið að þeir hóp-
ar sem höföu þannig áhrif á
okkur „Verurnar" voru einmitt
listamenn frá löndum sem búa
við stríð, kúgun og fátækt s.s.
Póllandi, Búlgaríu, Rússlandi
og Afriku. Talið er að I Póllandi
og Austur-Evrópu sé afstaða til
leiklistar nálægt því að vera trú-
arleg, þar sé leikhúsið viður-
kenndur vettvangur brennandi
spurninga. Hins vegar er vest-
rænt leikhúslíf mjög upptekið
af innantómum skemmtanaiðn-
aði. Skyldi það vera að velmeg-
un neyslusamfélagsins hafi
lagt yfir okkur slíkan doða að
við séum ekki lengur í snert-
ingu við þá raunverulegu lífs-
baráttu sem stærsti hluti
heimsins þarf að heyja? Af
menningu þjóða má oftast ráða
í hugsunarhátt viðkomandi
samfélags.
Edinborgarhátíöirnar tvær
Hin alþjóðlega Edinþorgarhátíö
„Edinburgh International Festi-
val“ var haldin í fimmtugasta
sinn í ágúst síðast liðnum.
Fyrsta listahátíðin var haldin
árið 1947 og átti að vera hvatn-
ingarfundur til að efla frið og
einingu T heiminum eftir seinni
heimsstyrjöldina. Hún vakti því-
líka athygli að óboðnir lista-
menn þyrptust að hvaðanæva
úr heiminum til Edinborgar
ákveðnir í að sýna listsköpun
sína. Þá óraði ekki fyrir því þá
hversu örlagaríkar afieiðingar
þessi ákafi átti eftir að hafa á
menningu og mannlíf Edinborg-
ar, því eftir þetta var komið á
laggirnar systrahátíð eða svo-
kallaðri jaðarhátíð, „Fringe
Festival". Hún hefursömuleiðis
haldið velli T fimmtíu ár og er
samkvæmt heimsmetabók
Guinness stærsta listahátíð T
heimi. Hinn ótrúlegi kraftur og
áhugi bæði þátttakenda og
áhorfenda gefur þessari stóru
listaveislu einstakan alþýðleg-
an blæ. Á meðan frægum,
merkum listamönnum er boðið
meö pomp og pragt á hina al-
þjóðlegu Edinþorgarhátíð
mæta ennþá allir listamenn
jaöarhátíðarinnar óboðnir - en
velkomnir. Á síðasta ári mættu
á jaðarhátíðina með listsköpun
sína yfir 1000 hópar frá 36
löndum og sýndu um 1500 sýn-
ingará þeim þremurvikum sem
hátTðin stendur yfir.
Leikhús hjartans
Pólski leikhópurinn „Teatr Bi-
uro Podrozy" fékk jaðarverð-
launin 1995 fyrir „Carmen
Funebre" sem er eitt það
magnaðasta götuleikhús sem
ég hef séö. Verkið fjallar um
þjáningar fórnarlamba stríðs og
kúgunar og er sagan fengin frá
fyrstu hendi stríðshrjáðra í
Bosníu. Flutningurinn var svo
kraftmikill og einbeittur að mér
fannst óttinn og hinn óskiljan-
legi hryllingur sem svo margir
þurfa að búa við seitla um
hverja taug.
í litlum kjallara var að finna
tveggja manna sýningu
búlgarska hópsins „Credo",
byggða á smásögunni „Frakk-
inn“ eftir Gogol og fjallar um
frelsi mannsandans sem neitar
að láta hneppa sig í nokkurs
konar höft. Úr nokkrum prikum
og pappaspjöldum tókst leikur-
unum að galdra dásamlegt
brúðuleikhús og skapa heila
veröld úr nánast engu. Sýningin
var yndislegt dæmi þess að
það er ekki tækni og yfirbygging
sem þarf til að hrífa hjartað
heldur sköpunarkraftur lista-
fólksins sjálfs og alúð við vinn-
una. Sem merki um það má
geta þess að Credo hópurinn
flytur verkið alltaf á tungumáli
þess lands sem þau sýna í.