Vera - 01.08.2000, Blaðsíða 14

vegar teikn á lofti um ýmislegt. Eitt stuðar
mig þessa dagana, ég veit ekki hvaða orð
ég á að nota yfir það. Mjög slæmt hugtak
er klámvæðing. Mér finnst vera að aukast
að konur séu hlutgerðar í kvikmyndum,
auglýsingum og í ýmsum þáttum. Ég
horfði til dæmis á þátt sem heitir Með
hausverk um helgar og er sýndur á Sýn. Ég
tel mig nú ekki vera sérstaklega teprulega
en þetta fór yfir öll velsæmismörk. Þarna
eru notuð orð eins og „niggari" og það er
talað á mjög sérkennilegan hátt um sam-
skipti kynjanna. Það er mikið horft á þenn-
an þátt, sérstaklega af krökkum í mennta-
skóla og krökkum í níunda og tíunda bekk.
Ég hef áhyggjur af þeim skilaboðum og því
sem er verið að sýna þessum alyngsta hópi.
Hluti þáttarins gekk út á það að fá ein-
hverja menntaskólastelpu utan af landi og
breyta henni í „mega babe.“ Allan tímann
var hún spurð spurninga sem gengu út á
það hvort hún upplifði sig ekki núna sem
algjört „mega babe“, af því þeir voru bún-
ir að taka hana og forma hana samkvæmt
þeirra hugmyndum og svo klappaði salur-
inn og stappaði. Skilaboðin sem verið er að
senda stelpum eru svakaleg. Þegar ég velti
fyrir mér hvernig við munum sjá jafnrétt-
isbaráttuna, eða umræðu um kynin og
kynhlutverk á næstunni, þá spái ég því að
það muni rísa upp einhverskonar grasrót-
arhreyfmgar í kringum svona mál. Þarna er
verið að fara einhverja tugi ára aftur í tím-
ann. En það er auðvitað aldrei hægt að
koma með fyrirskipun að ofan um að búa
svona til, þetta verður að spretta upp af
einhverri þörf en ég fmn hana ekki þarna
úti, því miður."
Hugrún: „Það er tvennt sem er svona
draumur. Það er að sparka í X-ið, en þar er
talað ótrúlega niðurlægjandi um konur, og
losna við Hausverk um helgar. Ungir
krakkar þurfa góðar fyrirmyndir og við
þurfum að ala okkur sjálf rétt upp. Ég sé
ekki að strákar í dag beri virðingu fyrir
bekkjarsystrum sínum svo lengi sem þeir
horfa á Hausverk um helgar og hlusta á X-
ið. Eða að stelpur hafi gott, sterkt sjálfsálit
til að standa uppi í hárinu á þessum strák-
um, ef þær heyra að þær séu ekki til neins
annars nothæfar en að glápt sé á brjóstin á
þeim, þeim breytt í „mega babes“ og til að
„kyngja."
Asdís: „Það er vissulega visst bakslag í
málefnum kvenna í dag og það birtist helst
í þessum nýju skemmtistöðum sem gera út
á naktar konur og vændi og í einstaka
ósmekklegri fjölmiðlaumfjöllun sem bein-
ist að ungu fólki. En við höfum aldrei lifað
jafn fjölbreytta tíma og í eins marglitu
samfélagi, þannig að það virðist rúm fyrir
nánast hvað sem er. Ég trúi á mannfólkið
og ætla því að halda fram þeirri bjartsýni
sem ég lagði upp með í byrjun umræð-
unnar. Ungt fólk á íslandi í dag er upp til
hópa dæmalaust hugmyndaríkt og sjálf-
stætt. Þarna minni ég t.d. á Jafningjafræðsl-
una og Path þar sem við sjáum og kynn-
umst ungu fólki sem vinnur saman að
verðugum málefnum og eru sterkar fyrir-
myndir. A öllum tímum og stöðum í
mannheimum höfum við lifað með því
góða og hinu illa og alltaf hefur verið þörf
á umvöndunum en einhvern veginn höf-
um við þrátt fyrir allt þokað okkur áfram.
A meðan við lifum við misrétti er víst að
upp spretta hópar sem vilja vinna gegn því
— sjáið bara Bríeturnar okkar, þeirra rödd
hljómar vissulega bjartar en falskar nótur
einstakra smekklausra þátta í fjölmiðlum."
Olafur: „Það sem maður hefur út á þessar
stöðvar að setja, sem fyrst og fremst eru
ætlaðar unglingum, er bæði þessi grófi
húmor sem er fullkomlega ósmekklegur,
það er verið að spauga með kynferðisafbrot
og svo framvegis. Og líka að það eru búnir
til einhvers konar einnar víddar einstak-
lingar, ungt fólk af hvoru kyninu sem er
virðist bara eiga að vera kynverur og búið.
Það er náttúrlega engum hollt að alast upp
við svoleiðis mynd af raunveruleikanum.
Hvort þetta er hins vegar aðalatriðið í jafn-
réttisbaráttunni er ég ekki viss um.“
Hugrún: „Hér er ég ósammála. Mér finnst
þetta vera eitt af aðalmálunum í jafnréttis-
baráttu. Að samfélagið skuli vera óhæft til
að búa til góðar fyrirmyndir fyrir unga
fólkið sitt er stórmál. Ef við viljum hugar-
farsbreytingu þurfum við einstaklinga sem
virða hverjir aðra, annars gerist ekkert.“
Olafur: „Það sem er erfitt við að gera þetta
mál að kveikju einhverrar jafnréttisum-
ræðu er hvað það er stutt yfir í tepruskap
og viktoríanska siðavendni. Þetta er vand-
ratað.“
Þorgerður: „Ég held að það sé rétt að við
lifum í afskaplega sexualiseruðum kúltúr.
Allsstaðar eru kynferðislegir undirtónar,
engin mörk, allt er leyfilegt. Það er alltaf
stutt yfir í tjáningarfrelsisumræðu sem
frjálshyggjumenn halda á lofti: Hver ætlar
að banna hverjum eða ritskoða fyrir hvern?
Auðvitað eigum við að játast erótíkinni og
allt það en þetta er ekkert sem breikkar
kynlífsreynslu ungs fólks, hvorki karla né
kvenna, þetta brenglar hana. Þetta miðlar
ákveðnum skilaboðum um samskipti kynj-
anna, ýtir undir valdamisræmi og vinnur
gegn allri vitrænni umræðu."
Steinunn: „Þetta ýtir náttúrulega undir
hefðbundnar kynjaímyndir. En aðeins í
sambandi við tepruskapinn. Ég held að við
séum alltof lirædd við að ræða þessi mál út
af því að fá þennan stimpil á okkur. Heil-
brigð skynsemi segir okkur hvað er í lagi
og hvað ekki og það vita allir mörkin. Þeir
sem hafa atvinnu sína af rekstri þessara
staða lifa og hrærast á þessu frjálslyndi."
Hugrún: „Hvar línan er sett skiptir miklu.
I bíómynd um daginn var ólétt kona og
karl að æfa saman öndunaræfingar og það
er mest kynferðislega örvandi atriði sem ég
hef séð. Rosalega fallegt, þú virkilega sást
að það var eitthvað að gerast á milli þess-
ara einstaklinga. Er þetta klám? Svarið get-
ur verið bæði já og nei. „Heilbrigð skyn-
serni" er hugtak sem er alltof sveigjanlegt
til að hægt sé að nota það sem skilgrein-
ingu. Ef við ætlum að tala um klám verðum
við að hafa á hreinu hvað við meinum. Lög
eins og við búum við sem byggja á blygð-
unarkennd, eru til háborinnar skammar. Þar
vilja allar Bríetar sjá lagalega bót og fyrir
þeirra hönd skora ég hér með á Alþingi að
breyta þessu.“
14 • VERA