Vera - 01.08.2000, Blaðsíða 40

Elsa S. Þorkelsdóttir
RéttlndamáU kyemia á 21. öldinni
Að afloknu allsherjarþingi Sarneinuðu þjóðanna um rndlefni kvenna
Dagana 5. til 9. júní sl. var aukaallsherjarþing Sameinuðu þjóð-
anna haldið í New York undir yfirskriftinni Konur 2000:
jafnrétti, þróun og friður á 21 öld. Tilgangur þingsins
var að fylgja eftir skuldbindingum þjóða heims frá
Peking 1995 en þar var samþykkt ítarleg framkvaemda-
áætlun í málefnum kvenna, svokölluð Peking áætlun.
Kvennanefnd Sameinuðu þjóðanna sá um undirbúning
þingsins sem gengið hefur undir nafninu Peking +5.
CELA
Utanríkisráðuneytió stýrði undirbúningn-
um hér á landi og í lok árs 1999 varð til lít-
il framkvæmdanefnd undir stjórn Grétu
Gunnarsdóttur frá utanríkisráðuneytinu en
aðrir voru Hanna Sigríður Gunnsteinsdótt-
ir frá félagsmálaráðuneytinu og undirrituð.
Undirbúningurinn gekk mjög vel og var
mjög ánægjuleg og góð tilbreytmg að
finna þann metnað og áhuga sem utanrík-
isráðuneytið sýndi þessu verkefni.
A þinginu var samþykkt stjórnmála-
ályktun og lokaskýrsla. I stjórnmálaálykt-
uninni er áhersla lögð á þær aðgerðaáætl-
anir sem ríki heims samþykktu bæði á
kvennaráðstefnunni í Nairobi árið 1985 og
í Peking árið 1995. Jafnframt er lýst yfir
vilja til að styrkja starfið að málefnum
kvenna enn frekar, bæði á landsvísu og á
alþjóðavettvangi. I því skyni verði ríki
heims kölluð saman að nýju árið 2005 til
að meta árangur og skoða nýjar leiðir.
Samstaða um lokaskýrsluna náðist ekki fyrr
en seint aðfararnótt 10. júní. Agreinings-
málin vörðuðu m.a. rétt kvenna til að ráða
eigin líkama og stýra barneignum, mann-
réttindi kvenna sem algild réttindi og þar
með stöðu hefða, siða og trúarbragða og
stöðu lesbískra kvenna og það misrétti sem
þær verða fyrir sérstaklega. Einnig var tek-
ist á um hversu afgerandi orðalag skyldi
notað í hinum ýmsu greinum skjalsins og
þar með hve skýr skylda stjórnvalda og al-
þjóðasamtaka til aðgerða skuli vera. I loka-
skýrslunni er fjallað um árangur en jafn-
framt helstu hindranir við framkvæmd
Peking áætlunarinnar og nauðsynlegar að-
gerðir til að sigrast á þeim. Þrátt fyrir
ágreining ríkja sem leiddi til þess að vinn-
an gekk miklu hægar en vonir stóðu til, þá
eru með samþykkt lokaskýrslunnar stigin
mikilvæg skref fram á við frá Peking áætl-
uninni. Jafnframt er ítrekað mikilvægi Pek-
ing áætlunarinnar í starfi ríkja og alþjóða-
stofnana að málefnum kvenna.
Núll-þol gagnvart
kynbundnu ofbeldi
Að mati Sameinuðu þjóðanna eru nýju
ávinningarnir einkum á sviði heilbrigðis
kvenna en eins og kunnugt er þá ógna
sjúkdómar eins og alnæmi, berklar og
malaría lífi kvenna víða um heim. Stefnu-
mótun og aðgerðir til að vinna gegn þess-
um sjúkdómum skulu því taka mið af
kynjasjónarmiði. Sjónarhorninu er einnig
sérstaklega beint að stúlkubörnum sem
smituð eru af alnæmi. Þá eru ákvæði er
varða geðheilbrigði kvenna. Mikilvæg ný
skref voru einnig tekin varðandi ofbeldi
gagnvart konum og þeirri skyldu ríkja að
tryggja konum þau mannréttindi að búa
ekki við kynbundið ofbeldi. Sérstök áhersla
er lögð á skyldu ríkja til að skapa það and-
rúmsloft eða þær aðstæður í sérhverju
samfélagi þar sem kynbundið ofbeldi er
ekki þolað, s.k. ziro-tolerance eða núll-þol
gagnvart kynbundnu ofbeldi. Þá skulu rík-
in tryggja fyrir árið 2005 raunhæfa, sam-
ræmda löggjöf á þessu sviði. Fjallað er um
ýmis svið ofbeldis gagnvart konum sem
íslenska sendinefndin, f.v. Hólmfrídur Sveinsdóttir
KRFÍ, Þorsteinn Ingólfsson sendiherra Islands í
fastanefnd S.Þ., Hanna S. Gunnsteinsdóttir félags-
málaráðuneyti, Jóhanna Sigurðardóttir og Drífa
Hjartardóttir Alþingi, Sigríður M. Guðmundsdóttir
UNIFEM, Berglind Ásgeirsdóttir félagsmálaráðu-
neyti, Bjarney Friðriksdóttir Mannréttindaskrif-
stofu og Gréta Gunnarsdóttir utanríkisráðuneyti.
Sigríður Margrét, Bjarney, Drífa, Jóhanna
og Hanna í NewYork.
ekki er að fmna með afdráttarlausum hætti
í Peking áætluninni, s.s. brúðarbrennur,
nauðganir í hjúskap, sæmdarglæpi, kyn-
þáttafordóma og kynþáttatengt ofbeldi
gagnvart konum. Skulu ríki m.a. tryggja að
stefna þeirra varðandi stöðu flóttamanna
og þeirra sem óska hælis sem pólitískir
flóttamenn taki mið af ólíkri stöðu kynj-
anna og þeim ógnum og glæpum sem
konur verða sérstaklega fyrir. Þá skulu hér
nefnd ákvæði um mansal en Jafnréttisráð
vakti fyrir skemmstu athygli á nauðsyn
samræmdra aðgerða og löggjafar á því
sviði til verndar konum.
40 • VERA