Vera - 01.06.2002, Blaðsíða 40

Ég fór ekkert á kaffihús
eins og þeir því að ég
tímdi því ekki. Það hefði
ekki náð nokkurri átt að
ég færi að bruðla
svoleiðis með peninga.
Þú hefur ekkert hneykslast á
þeim? spyr ég og Arnfríður tekur
snöggt viðbragð: „Neineineinei!
Maður kenndi í brjósti um þá
vesalinga sem hneyksluðust á
slíkum verkum. Ég, krakkalúsin,
bar meira að segja skynbragð á að
þetta var eitthvað nýtt, eitthvað
sem átti að lesa.“
Þarna voru að gefa út góðskáld
eins og Davíð Stefánsson frá
Fagraskógi. Hafðirðu gaman að
honum?
„Nei, það var afskaplega stutt.
Hann naut alþýðuhylli og það er
áberandi þáttur í hans verkum að
hann er ekki talinn pólitískur og
siglir alltaf milli skers og báru.
Það heillaði mig aldrei. Höfundar
sem fá á sig orð fyrir vont innræti
eru aftur á móti mér að skapi.
Halldór, Steinn og Jóhannes úr
Kötlum til að mynda,“ segir
Arnfríður og glottir.
Þú hefur fylgt kommunum?
„Já, auðvitað. Þeir voru
skáldin og það var ekki hægt að
lesa annað. Stundum álpaðist
maður til þess að opna bók eftir
Guðmund G. Hagalín en hann var
svo óskaplega leiðinlegur að
maður komst ekki lengra en að
fyrsta kafla. Þó var hann nú ekki
verstur, ég man ekki einusinni
hvað þeir hétu þessir fáu hægri-
menn meðal rithöfunda. Tómas
Guðmundsson var ekki til hægri
fyrr en miklu seinna, heldur var
hann lengi vel talinn einn af þes-
sum hlutlausu. Manni þótti ískyg-
gilega hljótt um hann á þessum
árum, miðað við það að hann
hefur ýmsa kosti til að bera sem
ljóðskáld. En svo fór hann að hal-
last og manni þótti fullljóst hvar
hann myndi enda. Hann var í liði
með góðborgurunum og endaði
sem borgarskáldið."
Ertu enn á sama báti í pólitík?
„Já, ég er á sama báti og hef
verið á þessum eina báti í gegnum
tíðina. Aldrei flækst á milli skipa.
En nú eru stjórnmálin orðin
afskaplega skrýtin og leiðinleg.
Við sitjum eiginlega í pólitískum
drullupolli eins og er. Ég sé samt
ekki fram á að það sé hægt að
kjósa neitt annað en það sama,
þangað til einhver kemur og frels-
ar okkur.“
Með byltingu meinarðu?
„Já, það þarf bara byltingu,
ekkert annað," segir Arnfríður og
þá er það útrætt mál.
Tegldan hefi bát af orðum
Tegldan mér svo henti.
Veltir kvika völtum kili
fáðum steini
viðjum veikum bundinn
Hvenær byrjaðir þú svo sjálf að
reyna þig við skáldskapinn?
„Það var snemma. Ætli ég hafi
ekki verið innan við fermingu
þegar ég fór að gera fyrstu tilraun-
ir í þá átt. Ég lagði mig ekki niður
við að ríma af þeirri einföldu
ástæðu að ég nennti því ekki. Ef
mór fannst ég hafa eitthvað að
segja sem unglingur þá varð ég að
finna minn veg sjálf. Ef ég reyndi
að binda það sem ég var að skrifa
fannst mér ég komin þangað sem
ég þekkti mig ekki. Að finna minn
veg var það sem óg vildi gera og
það sem óg reyndi að gera.“
Hvað fannst móður þinni um
skáldskapinn þinn. Hvatti hún
þig áfram?
„Hún latti mig aldrei. Hún var
ákaflega mjúk og hlý við mig, þó
að hún væri gammur og skass við
aðra ef því var að skipta. Og hún
var þannig að það vildu ekki
neinir með viti lenda í orrustu við
hana. Bæði var hún vopnfim og
sást ekki fyrir. Ég hefði gjarnan
mátt fá meira af þessu frá henni.
Því að ég er í raun og veru ósköp
róleg. Hún gat aftur á móti verið
þessi ofsamanneskja en blíð
svona undir niðri.“
En svo ertu að reyna þig við að
yrkja...
„Ég er að skrifa," segir
Arnfríður með áherslu. „Ég kalla
það ekki yrkingar, þar sem ég
reyni ekki að binda það sem ég er
að fást við.“
Svo ertu að reyna þig við að
skrifa á sama tíma og þeir sem
ekki höfðu „fast land undir
fótum“ eða ortu ekki með
hefðbundnum hætti, eru að senda
frá sér sínar bækur, þeir sem
seinna eru kallaðir atómskáldin.
Varstu í slagtogi við þessa menn?
„Já og nei eða ekki beinlínis.
Ég stundaði ekki sömu staði og
þeir en ég kannaðist við þá og
þekkti mikið af þessu unga liði
sem var á svipuðu róli og ég. Þó
að óg umgengist það lítið þá vissi
ég alltaf af þeim og þeir af mór.“
Var formbyltingin að þínu
mati eitthvað sem þurfti að
gerast?
„Það er alveg sjálfsagt. Það
hlýtur hver kynslóð að vera á
þeirri meiningu að það sé í lagi að
segja það sem hún þarf að segja.
Það er ekki nokkur vafi á því að
kynslóðin sem var um þetta leyti,
hún lítur á sig sem aðalmann-
eskjurnar í skáldskap og öðru. Og
það var ýmislegt sem þurfti að
segja."
Mér finnst svo mikill ótti í
bókinni þinni. Stríðsótti og ótti
við eitthvað yfirvofandi...
„Það var stríð allsstaðar. Það
voru hermenn gráir fyrir járnum
um allar jarðir og hernámið orðið
staðreynd. Það þýddi ekki annað
en að venjast því að mæta þeim
útá götu vegna þess að hermenn
voru hór eins margir og íbúarnir ef
ekki fleiri. En þeir gerðu mór
ekkert greyin, hvorki gott né illt.“
Maður finnur sterkt fyrir
nálægð þeirra í bókinni og svo
þessari löngun til að finna sér
form. Finna farveg því sem þú
vildir segja.
„Það var mér afskaplega mik-
ils virði," segir Arnfríður. „Svo
mikils virði að mér fannst að það
tækist aldrei. Ég vildi gera eitt-
hvað nýtt. Eitthvað sem óg gæti
flúið til seinna og jafnvel betrum-
bætt. En að það væri mitt eigið.
Mér iánnst að mér tækisl aldrei að
gera það sem óg vildi gera.
Skáldskapurinn er einhvern veg-
inn þannig viðfangsefni að maður
er aldrei ánægður. Sennilega er
það eðli málsins að vera aldrei
ánægður."
Hannes Sigfússon og fleiri
menn sem mark var tekið á luku
lofsorði á bókina í málsmetandi