Vera - 01.08.2003, Blaðsíða 37

heim, 1992, átti ég eftir að skrifa mastersritgerðina. Um
sama leyti var ég að eignast dóttur mína og þótti gott að
falla inn í það notalega líf að vera heima með barn og
vinna að því að skrifa ritgerð. Ég varð þó að herða mig
þegar ritgerðarskrifin fóru að dragast á langinn og lauk rit-
gerðinni 1994."
Að kanna áhrif efnahagsaðgerða
Edda Rós ákvað að fara vítt yfir sviðið í mastersnáminu til
þess að undirbúa sig undir að búa á íslandi en námið hafði
að sjálfsögðu miðast við danskt efnahagslíf. Hún valdi
hagstjórnarfög, lærði um efnahagsstjórn, opinber fjármál,
Evrópumál, skattamál og atvinnulífsmál og tók þann
málaflokk fyrir í lokaritgerðinni. „Ritgerðin fjallaði um
byggðamál á íslandi á árunum 1980 til 1992. í henni skoða
ég áhrif fjármagnsmarkaðarins á byggðamál en nokkur ár
voru síðan vextir voru gefnir frjálsir og pólitísku taki því
létt að nokkru leyti af ráðstöfun lánsfjár. í ritgerðinni sýni
ég fram á að við þessa aðgerð hafi möguleikar stjórnvalda
til að hafa áhrif á byggðaþróun minnkað mjög mikið. Ég
lærði mikið um íslenskt efnahagslíf á þessu verkefni og
hafði gagn og gaman að. Mér finnst vera talsverður mun-
ur á stjórn íslensks efnahagslífs og þess danska. Þar þykir
sjálfsagt að kanna fyrst hvaða áhrif ákvarðanir í efnahags-
málum muni hafa á hina ýmsu tekjuhópa, atvinnugreinar
eða fasteigna- og verðbréfamarkað en hér á landi dettur
mönnum oft eitthvað snjallræði í hug og framkvæma það
án þess að kanna fyrst hvaða áhrif það muni hafa, afleið-
ingarnar eru oft kannaðar seinna. Mér finnst vinnubrögð
Dananna til fyrirmyndar en sem betur fer færist það í vöxt
hér á landi að áhrif efnahagsaðgerða séu könnuð fyrir-
fram. Þetta er spurning um að hafa heildaryfirsýn og þá
felast mikil völd í því að hafa þekkingu og miðla henni eða
miðla henni ekki."
Hagfræði talin of flókin fyrir almenning
Edda Rós segist oft heyra það sagt að efnahagsmál séu
svo flókin að engir skilji þau nema hagfræðingar. Hún er á
móti því að mál séu sett fram á svo flókinn hátt að þau séu
óskiljanleg almenningi og finnst að fólk sé oft vanmetið -
það geti auðvitað skilið miklu meira en ráð sé fyrir gert. „Ég
var mjög heppin þegar ég kom út á vinnumarkaðinn og
fékk fyrst vinnu hjá Ríkisendurskoðun og síðan hjá Kjara-
rannsóknarnefnd. Ég var í raun rétt manneskja á réttum
stað og lærði mikið á þessum störfum. Ég hafði ekki síður
gaman að því að vinna hjá Alþýðusambandinu og hef
haldið svolitlu sambandi við þau varðandi fræðslumál.
Mér fannst mjög gefandi að vinna fyrir verkalýðshreyfing-
una, fara út í félögin og tala á fundum og hafði sérlega
gaman af að kenna á trúnaðarmannanámskeiðum og í
annarri fullorðinsfræðslu. Það er mjög hollt fyrir hagfræð-
ing að standa frammi fyrir fólki í verkalýðshreyfingunni
sem spyr einfaldra spurninga sem koma alveg að kjarna
málsins. Ég stóð mig oft að því að geta í raun ekki svarað,
því að ég hafði ekki velt hlutunum nægjanlega fyrir mér,
þetta var bara svona. En þá þurfti ég að hugsa málin upp á
nýtt og tengja þau við raunveruleikann og fór að velta fyr-
ir mér hvort þau gætu í raun verið öðru vísi. Fræðslustarf
innan verkalýðshreyfingarinnar er mjög mikilvægt því það
gefur fólki sjálfstraust. Bara það t.d. að skilja algeng hag-
fræðihugtök, eins og vísitölur og kaupmátt, gefur fólki
sjálfstraust en sjálfstraust er grundvallaratriði þegar kem-
ur að því að fólk standi sig og komi sér áfram í lífinu."
Byggir upp greiningardeild Landsbankans
Árið 2000 bauðst Eddu Rós starf í Búnaðarbankanum sem
þá var eini bankinn sem hafði ekki vísi að greiningardeild.
Hún var ráðin á verðbréfasvið og fékk það hlutverk að
koma á fót greiningardeild. „Greiningardeildir hafa í raun
tvíþætt hlutverk, annars vegar að styðja það sem er að
gerast í bankanum með athugunum sem eru lagðar til
grundvallar ráðgjöf til viðskiptavina og ákvörðunum sem
teknar eru innan bankans. Hitt hlutverkið er að vera svolít-
ið eins og skreyting fyrir bankann, þ.e. að koma fram út á
við og leggja fram niðurstöður um greiningu á markaðn-
um og þess háttar. En til þess að geta sinnt síðara hlut-
verkinu af reisn verður starfsfólk deildarinnar að fá næði
og tækifæri til að gera rannsóknir sem skila árangri. Ég
fékk mikinn stuðning yfirmanna til að byggja deildina upp
og fékk að ráða gott fólk með mér. Okkur hefur tekist frá-
bærlega að vinna saman, erum hópur þar sem er bæði
jafnt kynjahlutfall og góð aldursdreifing. Ég var 34 ára
þegar ég fór í bankann og var með þeim elstu á verðbréfa-
sviðinu en lærði mikið af yngra fólkinu sem var oþið og
áhugasamt og fullt af sjálfstrausti, í jákvæðri merkingu
þess orðs. Við vorum fjögur úr greiningardeild sem fórum
yfir í Landsbankann þar sem við höfum haldið áfram að
byggja upp greiningardeild í samstarfi við fólk sem var þar
fyrir. Landsbankinn er að mörgu leyti ólíkur Búnaðarbank-
anum og hefur aðrar þarfir sem við höfum verið að laga
okkur að."
Kostur að vera kona
Edda Rós er að lokum spurð hvort hún hafi fundið fyrir því
að kynferði hennar hafi haft áhrif á starfsframann. Hún
svarar strax að það hafi frekar verið kostur í hennar tilfelli
að vera kona, hún finni fyrir því að það þyki ekki verra að
kona sé talsmaður samtaka eða fyrirtækja.
„Ég fann mjög fyrir því á tímabili að leitað var til mín í
ólíklegustu tilfellum þegar skreyta þurfti karlahópa með
ungri konu. Ég hef oft verið eina konan í hópi karla að tala
á ráðstefnum um efnahagsmál eða annað slíkt. Ég þurfti
jafnvel að neita þátttöku ef umfjöllunarefnið var mjög
langt frá minni sérþekkingu því ég gat ekki hugsað mér að
vera bara til skrauts. Það að vera kona hefur opnað mér
dyr, en þegar uþp er staðið kemst maður auðvitað ekkert
áfram nema hafa eitthvað fram að færa," segir Edda Rós
Karlsdóttir að lokum. X