Vera - 01.08.2003, Qupperneq 48

/ FISKVINNSLUKONAN
þeim um það bil þrjátíu árum sem liðin eru síðan.
Sífellt er unnið að nýrri tækni til að fækka
handtökunum. Fólki sem vinnur í sjávarútvegi hefur enda
fækkað mikið. Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofu
(slands unnu 16.000 manns í sjávarútvegi árið 1995, eða
11,3% af heildarmannafla. Þar af voru um 7.000 við veiðar,
eða 4,9%, og við fiskvinnslu um 9.000, eða 6,4%. Það ár var
heildarafli íslenskra skipa 1.605.127 tonn. Árið 2002 vinna
11.700 manns við sjávarútveg, eða 7,5% af
heildarmannafla. Við veiðarnar voru um 5.300 manns, eða
3,4%, og við fiskvinnslu unnu um 6.400 manns, eða 4,1%.
Það ár var heildarafli íslenskra fiskiskipa hins vegar
2.133.327 tonn. Fiskvinnslufólki hafði á þessu árabili
fækkað úr um 9.000 í 6.400 og sjómönnum úr 7.000 í
5.300.
MÖRGUM FISKVINNSLUKONUM FANNST AÐ
SAMHELDNIN 0G SKEMMTILEGAR
SAMSTARFSKONUR VÆRIJAFNVEL EINHVER
STÆRSTI K0STUR VIÐ VINNUNA 0G ÞETTA
STARFSUMHVERFI
Talið er að milli 20 og 30% fiskvinnslufólks séu út-
lendingar sem ýmist koma hingað beinlínis til að vinna í
fiski eða eru búsettir á íslandi og vinna við fiskvinnslu eða
önnur störf þar sem tungumálakunnáttu er ekki krafist.
Konur ganga í öll störf innan fiskvinnslunnar. Þær eru
nánast einráðar í snyrtingunni, fara líka í pökkun, eru
gæðastjórar, verkstjórar og vinna við eftirlitsstörf. Sum
þessara starfa krefjast formlegrar menntunar. Öll krefjast
þau þjálfunar svo þau svari kröfum um gæði og hraða.
Nefnd um stöðu fiskvinnslukvenna
Haustið 2000 skipaði sjávarútvegsráðherra nefnd sem
ætlað var að safna upplýsingum um stöðu fiskvinnslunnar
að því er varðar atvinnumöguleika kvenna og áhrif nýrrar
tækni á atvinnugreinina og á atvinnumöguleika. Nefnd-
inni var einnig ætlað að safna upplýsingum um menntun
þeirra kvenna sem þar starfa, félagslega stöðu þeirra o.fl.
þannig að hægt væri að meta stöðu þeirra til starfs-
þjálfunar og endurmenntunar. Þessi nefnd lét gera
könnun meðal fiskvinnslukvenna, einkum til að unnt væri
að meta möguleika þeirra til starfsþjálfunar og endur-
menntunar. Álfhildur Hallgrímsdóttir meistaranemi við
Háskóla íslands vann könnunina fyrir nefndina. Valin voru
16 fyrirtæki alls staðar á landinu og af mismunandi stærð.
Stuðst var við „handvalið" úrtak og heimsókn á staðinn.
Þessi aðferð hefur bæði kosti og galla. Gallarnir eru t.d.
þeir að ekki er hægt að sundurgreina upplýsingar eftir
stærð fyrirtækja eða landshlutum þar sem hætt væri við
að þá sæist fljótt hvaða fyrirtæki og starfsfólk hefði átt í
hlut. Kosturinn er hins vegar sá að svörun var mjög góð
þar sem unnt var að fylgja spurningalistum eftir.
HELSTU NIÐURSTÖÐUR ÚR SKÝRSLU NEFNDAR UM STÖÐU FISKVINNSLUKVENNA 0G ÁHRIF
NÝRRAR TÆKNI Á ATVINNUMÖGULEIKA ÞEIRRA.
- Um 60% kvennanna hafði starfað innan fiskvinnslunnar í áratug eða lengur.
- Meirihluti kvennanna var í fullu starfi.
- Yfir 70% búa í eigin húsnæði.
- Verulegur meirihluti kvennanna kveðst vera mjög eða frekar ánægðar í starfi.
- Yfir 90% kvennanna telja sig eiga mjög eða frekar litla möguleika á að vinna sig upp í starfi innan fiskvinnslunnar og þar
af leiðandi litla möguleika á starfsframa á eigin vinnustað.
- 94% kvennanna segja það ganga mjög eða frekar vel að samræma fjölskyldu- og einkalíf og vinnu.
- 83% kvennanna telja sig hafa mjög eða frekar litla valmöguleika varðandi vinnu í sínu byggðarlagi.
- Yfir 60% kvennanna telja sig búa við mjög eða frekar mikið atvinnuöryggi og telja það frekar eða mjög líklegt að þær
muni starfa inna fiskvinnslunnar eftir 5 ár.
- Yfir 80% kvennanna hafa sótt fiskvinnslunámskeið og enn fleiri telja það frekar eða mjög mikilvægt að fá tækifæri til að
efla þekkingu sína og færni í starfi.
- Yfir 60% kvennanna telja sig hafa mjög eða frekar litla möguleika á að endurmennta sig.
- Einungis 25% kvennanna telja að aukin tækni hafi gert fiskvinnslustarfið eftirsóknarverðara; önnur 25% telja
starfsánægju vera meiri, 52% telja að dregið hafi úr líkamlegu erfiði samfara aukinni tækni; 30% telja andlegt álag vera
minna og sambærilegur hópur, eða 31%, telur einhæfni vera minni.
48/4. tbl. / 2003 / vera