Vera - 01.04.2005, Blaðsíða 54

Karlmennska og jafnréttisuppeldi
Útgefandi
Dreifing
eftir Ingólf Asgeir Jóhannesson
Rannsóknastofa i kvenna- og kynjafræðum við Háskóla íslands
Háskólaútgáfan
Elín G. Ólafsdóttir
Fróöleg bók meö
femíníska
sýn á jafnrétti kynja
Karlmennska oq
jafnréttisuppeldi

Bókin Karlmennska og jafnréttisuppeidi er
efnismikil. í þessari stuttu kynningu mun
ég einungis tæpa á örfáum efnisþáttum.
Þegar upp er staðið sé ég að ég hef farið
lauslega yfir tiiurð, tilgang og meginstoð-
ir en siðan fjalla ég stuttlega um það sem
feltur undir þrætubók. Undir það fellur
meðaL annars „drengjaorðræðan" sem ég
dvel dálítið við. Margt mjög athygLivert
verður að liggja óbætt hjá garði. Höfund
bið ég velvirðingar á því.
í bókarbyrjun greinir höfundur frá til-
urð bókarinnar sem hann segir að hefði ekki
orðið tiL nema vegna póLitískra áhrifa og
þátttöku í umræðum og átökum um mennta-
stefnu. í inngangi er fjaLLaó um tiLgang og
gerð bókarinnar. Þar kemur meðal annars
fram að bókin eigi sér margar rætur, fræði-
Legar, póLitískar og persónuLegar. Hugtök
segist höfundur sækja tiL menntunarfræða
og kynjafræða og styðjast við erLendar og
innLendar rannsóknir á þessum fræðasviðum.
Einnig er í upphafi gerð grein fyrir grunn-
hugmyndum og aðferðum sem byggt er á.
Kynjuð - prófemfnfsk bók
Hugmyndir og vinnuaðferðir höfundar
byggja á fjórum meginstoðum: Kynjafræði,
póststrúktúralisma, jafnréttisákvæðum ís-
lenskra Laga og námskrár- og skóLaþróunar-
fræði. Höfundur telur að póststrúktúraLísk
sjónarmið á viófangsefnið séu nauðsynleg
tiL að auðvelda fólki að efast um hið við-
tekna, svo sem það að trúa því að karL-
ar og konur hafi tiltekið, áskapaó eðli.
Samkvæmt skilgreiningu höfundar er horft
á viðfangsefni bókarinnar frá kynjafræói-
Legu sjónarhorni og þannig er gert ráð fyrir
aó störf, vióhorf og hegóun séu „kynjuó"
eða „kynbundin." KynjafræðiLegt sjónar-
horn byggir einnig á því að einstakLing-
ur taki á sig kyngervi (gender). Bókin er
prófeminisk en prófemínistar nota einkum
aðferðir róttækra femínista. Þeir Líta á þaó
sem skyLdu sína að berjast fyrir réttlátu
samféLagi. Prófemínistar eru hLynntir mál-
stað homma og Lesbía og „gagnkynhneigð-
arremba" (hómófóbía) er eitur í þeirra
beinum. Þessi bók er skrifuð undir femín-
ísku sjónarhorni, sem ekki er það aLgenga
af háLfu karla sem tjá sig um jafnréttis-
mál hér á Landi. Á því eru einungis örfáar
undan-tekningar. Hin feminíska sýn, efn-
istök og viðfangsefni höfundar gera þessa
bók eink-ar áhugaverða og sérstæða. Þetta
er timabær, fróðLeg og þörf Lesning. Ég spái
því að bókin Karlmennska og jafnréttisupp-
eLdi muni reynast heiLladrjúgur förunautur
í námi og kennsLu á komandi árum.
INN í ÞESSA
YFIRLÝSINGAGLÖÐU,
TILFINNINGAÞRUNGNU
ORÐRÆÐU BRÝST
INGÓLFUR MEÐ
ÞESSARI BÓK EINS OG
FRELSANDI ENGILL MEÐ
FERSKA, FRÆÐILEGA,
PRÓFEMÍNÍSKA,
EÐA KYNJA- OG
MENNTAPÓLITÍSKA,
VEL RÖKSTUDDA SÝN Á
VIÐFANGSEFNIÐ
Höfundur segir aó meginkveikjan að
bókinni sé tvímæLaLaust gagnrýnar rann-
sóknir femínista á menntun drengja og
drengjaorðræðunni. í framhaLdi segir að
bókin sé afrakstur af þrennu: í fyrsta Lagi
af ítartegum athugunum á erlendum rann-
sóknum, einkum áströlskum, breskum og
norrænnum, þótt misjafnt sé að hans mati
hve mikið megi læra af ertendum rann-
sóknum um ísLenskt samfélag og skóta-
starf. í öðru Lagi af frásögn af sjátfstæðri,
eigin rannsókn árin 2000-2002. Um þessa
rannsókn sína segir Ingólfur að hún hafi
falist í viðtötum við 14 kennslukonur í
grunnskótum:
Til að gera frásögnina tilþrifameiri segi
ég stundum að drengjaorðræðan og ósann-
gjarnar ásakanir á hendur kennslukonum um
að þær geti ekki mætt menntunarþörfum
drengja hafi legið svo þungt á mér að ég hafi
fundið mig tilneyddan til að bregðast við á
einhvern hátt.
Þannig virðist rannsóknin með viðtöL-
unum 14 tiLkomin. Ekki slæmur hvati tiL að
rannsaka Litt rökstuddar ásakanir á hendur
kennsLukonum. í þriója Lagi segir höfundur
að bókin sé afrakstur umhugsunar og við-
ræðna um menntun drengja og stúLkna við
fjötda fótks, fagfótk og aðra, auk tútkunar á
eigin viðtatsrannsókn.
Drengjaorðræðan
Um markmið bókarinnar segir: „Markmið
bókarinnar er einkum tvenns konar: í fyrra
Lagi að beita hugtökum menntunar- og
kynjafræða tiL að skilja betur umræður um
menntastefnu og skóLastarf samtimans. í
síðara Lagi aó Leggja fram raunhæfar hug-
myndir um jafnréttisuppeLdi drengja."
SérstakLega horfir höfundur á misrétti
og valdahLutfölL i samskiptum kynja og
bendir á að hið mikiLvægasta í alLri umfjöLl-
54 / 2. tbl. / 2005 / vera