Akranes - 01.07.1958, Page 31

boðsmaður biskups á Vestfjörðum. Hann
missti að lokum prestinn fyrir að gefa
sig sjálfur saman við þriðju konu sína.
Ætt Gunn.liildar er örugglega skaftfellsk
alþýðuætt.
Langalífsætt er ein þekktasta ætt í ætt-
artölubókum, sökum kynsældar og af-
burðamanna, sem af henni eru. Fræði-
menn og ættfræðingar hafa mjög reynt
að rekja framætt Sigvalda langalífs, en
niðurstöður þeirra tel eg algjörlega án
árangurs. Eg tel hiklaust, að Sigvaldi
langalif sé kominn af skaftfellskum bænda
ættinn. >
Eins og eg gat um áður náðu skaft-
fellsku klaustrin snemma algjörum tökum
á efnahagslífi Vestur-Skaftfellinga fyrir
austan Mýrdalssand. Afleiðing þessa varð
sú, að varla eru til nokkur drög að sögu-
legum heimildum úr þessari byggð fyrir
Siðaskipti. Þetta er auðsjáanlega afleið-
ing þess, að bændur þar voru á þessum
tíma að stórum hluta leiguliðar á jörð-
rnn klaustranna og réðu því ekki sínum
málum sjálfir á líkan hátt og bændur í
Rangárvalla- og Ámessýslum og víðar
annars staðar á landinu. Hlutur skaft-
fellskra bænda varð elcki að fást við jarða-
kaup og ýmis örrnur mál, er heimildir hafa
geymzt um. Vegna þessa er hérað þetta
sögulaust að kalla frá þessu tímabili. Þessi
rök eru einnig fyrir því, að ekki er hægt
að rekja eins merka ætt og Langalífsætt.
Sigvaldi langalíf lilaut þetta einkenni-
lega viðumefni af hæð siimi. Er sagt, að
hann hafi vantað kvartér á fullar 4 álnir
á hæð. Er oft getið um það um afkom-
endur hans í ættartölubókum, að þeir
hafi verið manna hæstir. Hefur það þvi
verið ættareinkeimi, en dvinað við blönd-
un. Sigvaldi langalíf var rnn marga hluti
hinn mesti afburðamaður, hraustmenni og
fræknleikamaður, og afbm'ða smiður.
Hann hefur að líkindum farið þegar á
AKRANES
ungum aldri af æskuslóðum sínum til að
leita sér frama. Hann var með vissu smið-
ur hjá Bimi Þorleifssyni hinum ríka, hirð-
stjóra, í Vatnsfirði, og smíðaði þar meðal
annars kirkju fyrir hann. Bjöm ríki fékk
í sína þjónustu þá menn, er liann vissi
færasta i hverri grein. Sökum smíðahag-
leiks síns hefur Sigvaldi langalíf komizt
i þjónustu hans. En ekki er vitað, hve
lengi Sigvaldi langalíf var í þjónustu
Bjöms ríka. En dvöl hans í Vatnsfirði end-
aði með nokkrum ævintýrum, þvi hann
komst þar í kvennamál. Fíflaði hann og
nam síðan á brott bróðurdóttur Bjöms
ríka, laungetna, og flúði með hana austur
á Síðu og kvæntist henni þar. Áttu þau
saman mörg böm. Kona þessi hét Þuríð-
ur Einarsdóttir, hirðstjóra, Þorleifssonar,
prests á Breiðabólsstað í Vesturhópi, Haf-
liðasonar prests s.st., Steinssonar. Einar
Hafliðason ritaði Sögu Lárentsíusar Hóla-
biskups. Er þetta fræg höfðingjaætt. Lik-
legt er, að þetta ævmtýri Sigvalda langa-
lífs sé til þess, að rnn hann mynduðust
kynjasögur síðar, sem eg mun nú lítillega
víkja að.
Jón Halldórsson hinn fróði, prestur í
Hítardal, afkomandi Jóns prests yngra,
segir frá því, að fundizt hafi frásögn á
rotnum blöðum í Skálholti um ætt Sig-
valda langalífs. Telur hann blöð þessi frá
tíð Odds biskups Einarssonar í Skálholti.
Þar er Sigvaldi langalíf talinn Illugason
og lamisonur Ölafar ríku, Loftsdóttur
ríka, Guttormssonar, konu Bjöms ríka. Er
frá sögn þessi allósennileg. Eg tel, að eng-
in eðlileg rök hnígi að þvi að hún sé sönn,
heldur sé hún til orðin á 17. öld einmitt
á dögmn Odds biskups. En þar sem saga
þessi hefur verið tekin gild af fræðimönn-
um fram á þennan dag, er rétt að reyna
að kryfja það til mergjar, hvernig hún
varð til.
Það er svo með þessa sögu, eins og aðr-
167
L