Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1933, Side 6

4
ina sína og málverkin sín öll. Viö sátum lengi inni
hjá honum og hann talaði við okkur um landið sitt
og þjóðina, um fegurð og um list — og um hlutverk
listarinnar og hvernig hann skildi sitt eigið hlutverk
sem listamaður. Eða réttara sagt: Hann talaði um
þetta allt við fröken Ehlers, ég sat bara hjá og hlust-
aði á. Og mér finnst enn ég muna þetta samtal eins
og það heföi verið frá deginum í gær eða jafnvel deg-
inum í dag. Og þó fór samtalið fram á máli, sem mér
var fjarlægt og Einari ekki eiginlegt, þó að hann tal-
aði það vel. Ég ætla að segja ofurlítið af því, sem
mér finnst ég muna úr þessu samtali. En ég tek þaö
fram, að ekki má taka það, sem ég hefi eftir Einari
bókstaflega sem hans eigin orð — það er aðeins efni
þess, sem hann sagði, eins og ég skildi það, og hef
varðveitt það í minni mínu. Ég vel mér að segja ykk-
ur það, sem Einar sagði um hlutverk sitt sem lista-
maður:
»Ég vil vera heimsborgari, sagði hann, með því að
vera sjálfum mér trúr, eðli mínu og upphafi, bernsku-
heimilinu mínu og þjóðinni minni. Og listaverk mín,
sem eiga að hafa alþjóölegt gildi, eiga að bera blæ af
landinu mínu, litum þess og línum og þeim æfintýra-
ljóma, sem sveipar það, og sá einn skilur, sem þar
er fæddur og þar hefur dreymt sína fyrstu drauma.
Listaverk okkar eiga að vera eins og sál okkar, sem
er geisli alheimssálarinnar um leið og við erum ís-
lendingar. Það eru andstæöurnar í íslenzkri náttúru,
sem mest áhrif hafa á mig haft, gert mig eins og ég
er. Ekkert hefir gert mig eins gagntekinn af hrifn-
ingu og stuðlabergið í fjöllunum okkar og ungar, ilm-
andi birkihríslur. Hraunin hafa hinsvegar alltaf fyllt
mig skelfingu. Þau minna mig á dauðann og á dóms-
dag. En stuðlabergið minnir mig á fyrstu vonina una