Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1933, Síða 17

og stýra eigi eftir. — Gengur það dýrkun næst. Þeir
líta til hans líkt og klerkar miðaldanna litu til páfans:
hann er óskeikull, að minnsta kosti í skólamálum. Gildi
nýmæla í þeim efnum miðast við það eitt, hvort þau
séu í anda Grundtvigs eða ekki. Sé hægt að teygja
einhver orð hans þannig, að þau séu í samræmi við
nýmælið, er það réttmætt, annars ekki. Meðal lýðhá-
skólamanna eru til sérfræðingar í Grundtvig, og nám-
skeið hafa verið haldin til aukins skilnings á honum
og ritum hans. Hefir mér stundum fundizt vafasamt
hvort væri sanni nær, að Grundtvig hefði skapað lýð-
háskólana, eða lýðháskólarnir Grundtvig, eins og hann
birtist okkur, sem á skólabekkjunum sátum, og heyrð-
um nafn hans hljóma oft á dag í öllum mögulegum
samböndum. — En hvort sem hann hefir átt mikinn
eða lítinn beinan þátt í því að koma skólahreifingu
þessari í framkvæmd, þá hafa hans óbein áhrif verið
mikil. Og hann hefur kveikt neistann i brjósti fyrstu
brautryðjendanna. Verður hans því alltaf getið á
fremstu síðu, þegar gera skal grein fyrir lýðháskól-
unum í heild, og sögu þeirra.
Grundtvig er fæddur árið 1783 og varð nærri ní-
ræður. Hann var prestssonur frá Sjálandi, og las guö-
fræði við háskólann í Kaupmannahöfn. Þá hlýddi hann
á fyrirlestra frænda síns, Henrik Steffens, um heim-
speki Schellings, og varð það honum andleg vakning.
— Um þær mundir byrjaði hann að yrkja, og varð á
því sviði einhver hinn mikilvirkasti maður, sem uppi
hefir verið. Eru sálmar hans alkunnir, og sömuleiðis
ýms söguleg kvæði. Síöar varð hann prestur í Kaup-
mannahöfn, og er við hann kennd sérstök stefna inn-
an dönsku kirkjunnar.
Grundtvig var mjög vel að sér í sögu og goðsögum
Norðurlanda. Telja dáendur hans hann framúrskar-