Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1933, Page 34

32
Þessi ofvöxtur skólanna og' kapphlaup þeirra inn-
byrðis, mun vafalaust eiga sinn þátt í örðugleikum
þeirra á síðari árum. — Og enn kemur fleira til
greina. Á þeim 90 árum, sem liðin eru síðan þessi
skólastefna hófst, hefur vitanlega margt breytzt, og
aðstaðan er nú á flestum sviðum öll önnur en þá var.
Það, sem þá átti vel við og gerði mikið gagn, á nú
ekki lengur við. Skólarnir þurfa því vitanlega að laga
sig eftir þörfum síns tíma. Trúin á þaö gamla má ekki
verða of sterk, það má ekki halda dauðahaldi í gömul
form. En þegar fylgi við vissa stefnu er orðið eins-
konar trúaratriði, hættir mönnum við að líta svo á,
að engu megi breyta. — Á því skeri munu sumir skól-
arnir hafa steytt. Það þarf lag til þess að þoka svo
til, að skólarnir geti orðið það sama fyrir nútímann
og þeir voru fyrir næstu árin eftir 1864. Allmai'gii'
lýðháskólamenn hygg ég að ekki hafi enn verið búnir
að glöggva sig á þessu atriði. Og til þeirra átti þá
fólkið náttúrlega ekkert erindi. Sennilega heltast þeir
smátt og smátt úr lestinni, en þeir, sem betur skilja
rás viðburðanna, halda velli. Og það er trú mín, að
lýðháskólarnir hafi engu minna verk að leysa af hendi
nú, en þegar þeir komu fyrst fram, ef þeir taka sam-
tíðina réttum tökum, tökum, sem eru eins í samræmi
við þarfir þjóðarinnar í dag, og starf brautryðjend-
anna var við þarfir bændastéttar þess tíma.
Eins og sakir stóðu 1927, voru skólarnir staddir á
vegamótum. Sú almenna byltingaralda flæddi yfir
landið með öllum sínum kostum og ókostum. Og á því,
hvernig skólarnir snúast við þeirri öldu byggist fram-
tíðargildi og framtíðarmöguleikar þeirra. Þetta var
ýmsum yngri og eldri skólamönnum ljóst. Einn þeirra
heyrði ég skilgreina þannig hlutverk lýðháskólanna, að
þeir ættu að sameina það bezta af því gamla því bezta