Ársrit Nemendasambands Laugaskóla - 01.01.1933, Side 59

57
hann var miðmjór en aftur furðanlega mikill í lær-
um. Það er svo sem sýnilegt, að listamennirnir leika
sér að því að gei*a sér dælt við konunginn sinn, en á
góðlátlegan og elskulegan hátt. Það er maðurinn —
sem að vísu er guðsson á þenna almenna hátt — sem
alstaðar mætir okkur. Þessi list er öll undlr áhrifum
nýrrar trúar á mennina og — guðdóminn. En Echna-
ton lét sér ekki nægja að skapa sér nýja jörð og nýj-
an himinn. Barátta hans var ekki öll í því fólgin að
byggja upp að nýju, hann vildi líka rífa niður hið
gamla. Hann reyndi að ryðja fornum goðum af stalli,
guðamyndir lét hann höggva af veggjum musteranna
og jafnvel leggja þau sjálf í rústir. Þannig kallaði
hann yfir sig óslökkvandi hatur hinnar voldugu
prestastéttar. Og það var honum enn hættulegra, af
því að hann átti líka háskalega óvini utan endimarka
ríkisins.
Um þessar mundir var ríki Hetitanna í Litlu Asíu
í uppgangi. Hetitarnir voru mikil herþjóð og báru
vopn úr járni, þar sem Egyptar báru enn eirvopn.
Hetítarnir unnu því hvert skattlandið af öðru af
Egyptum á norðanverðu Sýrlandi, en suðurhluta Sýr-
lands herjuðu Hebrear ofan af eyðisöndunum.
Og hver átti að halda uppi virðingu ríkisins í hern-
aði, þegar sjálfur konungurinn boðaði frið fi*á bá-
sæti sínu, og var önnum kafinn að kenna nýja trú?
Hver skattkonungur varð að sjá um sig sjálfur, og
þá var oft fátt um varnir fyrir ofurefli óvinanna. Og
þegar skattlöndin voru töpuð, minnkuðu skattarnir,
er komu í fjárhirzlu konungsins. Þá varð og minna
til að launa dyggum þjónum og ýms tákn urðu sjáan-
leg um hnignun í stjórnarfarinu. Og alþýðan þorði
raunar ekki að skilja við sína fornu guði, til að taka
trú á fjarlægan, ósýnilegan guð. »Hann sat ekki með