Freyr - 15.03.1972, Blaðsíða 39

Vinnuþörí við
mjólkuriramleiðslu
Hvað kostar að framleiða mjólk? Spurn-
ingin er eðlileg því að á norðlægum slóð-
um er mikil framleiðsla af grasi, sem að
sjálfsögðu er ekki notað til manneldis, en
þess í stað sem kúafóður og af því fram-
leidd mjólk. Nú er beitartíminn næsta tak-
markaður á stórum svæðum norðursins.
Þessvegna er safnað til vetrarfóðurs. Sú
vinna, sem til fóðuröflunar fer, er náttúr-
lega reiknuð sem fóðurkostnaður.
Það fjármagn, sem festa þarf í bygging-
um og búnaði, og svo andvirði gripanna,
er auðvitað stofnkostnaður. En öll vinna
við að hirða kýrnar, ræsta fjós og áhöld
daglega, fóðra kýrnar og mjalta þær og
fleira þar að lútandi, telzt auðvitað til
vinnu við framleiðsluna svo og að koma
mjólkinni á flutningastað til sölumeðferð-
ar.
Með ýmsum þjóðum hafa menn glöggt
yfirlit yfir vinnuþörf í þessu skyni, þar
sem endurteknar rannsóknir og tilraunir
hafa gefið til kynna hvers er þörf og hve
mikil vinna hefur virkilega verið notuð.
Meðal þeirra athafna hafa Svíar gert um-
fangsmiklar athuganir á þessu á síðustu ár-
um með 139 áhafnir í ýmsum hlutum
landsins. Niðurstöður frá þeim athugunum
hafa leitt í ljós, að vinnuþörfin er háð
mörgum atriðum, og á stærð og búnaður
bygginganna hvað mestan þátt í kröfum
um vinnumagnið.
Það sýndi sig þar, eins og annarsstaðar,
að því minni fjós og færri kýr, þeim mun
meiri vinna fór til þess að hirða um hverja
kú að öllu leyti og varð þá vinnuþörfin á
mjólkurlítra vaxandi.
Sem meðaltalsniðurstöður gáfu rann-
sóknirnar til kynna, að um 25% af fram-
leiðslukostnaðinum stafaði af vinnu við
hirðingu og mjaltir.
Stærstar voru áhafnirnar á Skáni, eða
um 75 kýr að meðaltali, en þar var vinnu-
þörfin 68 stundir á kú árlega.
í Mið-Svíþjóð var meðal áhöfnin 73 kýr
og vinnuþörfin 67 stundir. í Syðra-Norður-
landi voru kýrnar 36 og vinnuþörf á kú 71
stund á ári. í Norðlandi voru kýrnar 29 að
meðaltali og þar var vinnuþörfin 110
stundir á ári. Sjálfsagt var vinnuþörfin
líka meiri þar sem kýrnar voru lengur í
fjósi, eins og gerist á Norðlandi, en svo
sem allir þekkja er auðveldara að hirða
kýr og fjós að sumri en vetri eins og jafn-
an er léttara að koma mjólkinni á flutn-
ingabifreið að sumri en vetri.
Gerður var einnig samanburður á mis-
mun í hjarðfjósum og básafjósum. Það
sýndi sig þar, að þegar vinnuþörfin var
63 stundir á kú árlega í hjarðfjósi var hún
84 stundir á kú í básafjósi af sambæri-
legri stærð.
allir bændur stunduðu þá búfræðinám.
Þessu er ekki svo varið nú, því að tæpast
hefur fimmti hver bóndi setið á bekkjum
búnaðarskólanna og segir sú forsenda þá,
að aðeins þurfi að útskrifa svo sem 20 á
ári úr búnaðarskólum til þess að viðhalda
sama menntastaðli bænda. En ekki getur
það talizt viðunandi. Er þá næsta spurning
hvort nokkur þörf sé fyrir fleiri búnaðar-
skóla? Svarið hlýtur að vera, að því fari
fjarri, að óbreyttu viðhorfi. Um þetta efni
er full ástæða að ræða nánar í sérstakri
grein og hlýtur FREYR að taka það efni
til athugunar við annað tækifæri. Önnur
efni má einnig ræða út frá þeim tölulegu
staðreyndum, sem að þessu sinni eru hér
með færðar á vettvang dagsins. G.
F R E Y R
127