Freyr - 01.07.2000, Blaðsíða 8

/ einni kró er mislittfé. (Freysmynd).
sauðburðinn. Árið 1999
var ekki gott komár hér
um slóðir en þetta tókst
vonum framar.
Ef íslenskir kombændur
byggju við sama
styrkjakerfi og er í Noregi
og ESB þá mundu íslensk-
ir bændur framleiða allt
kom sem þarf fyrir naut-
gripi og sauðfé og jafnvel
fleiri búfjártegundir.
Túnstærð hér?
Tún hér em um 35 ha að
stærð. Þau em orðin nokk-
uð gömul og við þyrftum
að vinna þau upp, því að
sáðgresi er horfið úr
gömlu sléttunum. Vallar-
foxgras þolir hins vegar
illa beit og við yrðum að
alfriða slík tún hér. Hins
vegar virðist aldrei vera til
nóg af túnum á vorin til
þess að dreifa fénu. Eg
held þó að komræktin og
endumýjun túna fari að
haldast í hendur hér hjá
okkur.
Það er þá fullur hugur
ykkar að búa ykkar fjárbúi?
Ja, það fer nú eftir því hvemig
nýi sauðfjársamningurinn virkar.
Hins vegar leggst hann ekki vel í
mig. Mér líður eins og það sé búið
að handjáma mig fyrir aftan bak og
Landgræðslan haft mig í hálstaki.
Hvað vildir þú hafa öðru vísi í
samningnum?
Ég hefði viljað hafa frjáls við-
skipti með beingreiðslumar strax
og sérstaklega finnst mér þetta
bagalegt fyrir menn sem hafa orðið
að loka fjósum sínum og hætta
mjólkurframleiðslu eða fara ella út
í dýrar nýbyggingar. Þessir menn
hefðu getað notað byggingarnar
fyrir sauðfé með tiltölulega litlum
kostnaði. Þeim eru nú allar bjargir
bannaðar og ungir bændur sjá ekki
fram á að geta stækkað lítil bú og
hætta.
En ein hugmyndin með því að
leyfa ekki frjálsa sölu á greiðslu-
marki strax var að ná niður fram-
leiðslunni.
Já, það á að kaupa upp 45 þús.
ærgildi og þar af að greiða síðan ár-
lega andvirði 25 þúsund ærgilda út
á framleiðslu en 20 þúsund ærgildi
detta út. Hins vegar lítur þetta
þannig út að sá sem selur ríkinu ær-
gildi sín hann verður að hætta en ef
frjálst framsal hefði verið leyft
hefði verið hægt að hafa ákvæði um
að sá sem seldi öðmm manni sín
ærgildi hann yrði að hætta líka en
annar hefði þá tekið við og í því
felst innri hagræðing í greininni.
Þeir sem eru með of lítil bú til að
lifa af, t.d. undir 300 ærgildi, þeir fá
ekki að stækka búin sín næstu þrjú
árin þangað til frjáls sala verður
leyfð þó að þeir vilji það og geti
klofið það. I verðlagsgrundvelli
fyrir sauðfé voru 440
ærgildi talin vera hæfileg
bústærð fyrir fjölskyldu-
búrekstur.
Þegar svo frjálsa salan
verður leyfð eftir þrjú ár
verða beingreiðslur skertar
um 22% vegna þess fjár-
magns sem veitt verður út
á gæðastýringu. Og hvaða
viðskipti verða eftir þrjú ár
þegar beingreiðslur hafa
verið skertar og aðeins
þrjú ár em eftir af samn-
ingnum?
Nú á að kaupa ærgildið á
kr. 22 þúsund og ef ég ætl-
aði að selja og hætta þá
mundi ég gera það strax en
ekki eftir nokkur ár þegar
mikið minna fæst fyrir
hvert ærgildi. Þannig að
þó að það standi í samn-
ingnum að frjáls sala verði
leyfð eftir þrjú ár þá er í
raun og vem búið að skella
dymnum á nefið á okkur.
Við framleiðum heldur
ekki sauðfjárafurðir án
beingreiðslna, það fram-
leiðir enginn í Vestur-Evr-
ópu matvæli án styrkja,
hvað þá við hér norður á hjara
veraldar. Þessir styrkir koma
neytendum til góða í lægra verði á
dilkakjöti en svína- og
kjúklingabændur fá niðurgreitt
kom erlendis frá.
Hvað viltu segja um gœðastýr-
inguna?
Við íslendingar skiljum ekki
gæðastýringu, við búum við heil-
næm hágæðamatvæli þar sem nátt-
úmnni er hvergi ofboðið. En það
sem maður hefur séð erlendis, þar
sem nautgripir em fóðraðir á þurrk-
uðum hænsnaskít sem próteingjafa
með votheyi vegna þess hve ódýrt
það er og í Frakklandi kom svo upp
enn verra dæmi á síðasta ári þar
sem skólp var notað í svínafóður.
Við verðum virkilega að gæta þess
að hagræðingin ofbjóði ekki
náttúmnni.
8 - FREYR 7/2000