Freyr - 01.07.2000, Blaðsíða 9

En ef við búum við góða fram-
leiðsluhœtti, er það þá ekki okkur
til framdráttar að fá það staðfest?
Jú, við verðum að gera það, fólk
verður að vera upplýst um það hvað
býr að baki okkar vöru, miðað við
þar sem hlutimir em ekki í lagi, að
slepptum áðumefndum hrollvekj-
um, heldur yfirleitt þar sem búfénu
og náttúmnni er misþyrmt. En ekki
kemur öll gæðastýring, sem sett er
á okkur, að fullum notum, svo sem
nýtt kjötmat. A.m.k. sé ég að DIA
dilkakjöt er auglýst á ýmsu verði.
Þá er mismunur á mati milli slátur-
húsa mikill. Þetta mat hefur ekki
skilað okkur, sem stöndum í ræktun
fjárins, neinu og flestum lægra
verði. Þannig að þetta verður að
endurskoða og skila sér til neytenda
en til þess vom refimir skomir, eða
var það ekki?
Enn sem komið er liggur aðeins
fyrir almenn ákvörðun um gœða-
stýringu í sauðfjárrœkt en öll út-
fœrsla er eftir.
Gæðastýringarþátturinn í
nýja sauðfjársamningnum
kemur þessu máli raunar
ekkert við. Mér finnst ekki
vera tekið á réttum hlutum
þar. Þar er fyrst og fremst
verið að tala um ofbeit. Og
skilgreiningin á ofbeit er í
munni ýmissa, sem að þeim
málum koma, alltof þröng og
nánast það að kind bíti gras.
Sauðfé hér á landi hefur
fækkað um hátt upp í helm-
ing á sl. 20 ámm og vetr-
arbeit er engin núna og fé er
lengur í heimahögum á vorin
en áður. Ef ekkert á að horfa
á þetta, heldur loka bara af-
réttum, þá er það ekki gæða-
stýring.
Gæðastýring er að nota
ekki hormóna og fúkkalyf,
ofnota ekki illgresiseitur og
tilbúinn áburð, sem þekkist
ekki hér á landi, og vera í
vandræðum með að koma í
ló búfjáráburðinum, einkum
frá svína- og kjúklingabúum.
í hefðbundnum búskap hafa
íslenskir bændur nóg land undir
allan sinn búfjáráburð. Um alla
Vestur-Evrópu verður hver bóndi
að hafa nægilega akra undir allan
búfjáráburð, sem þar fellur til,
reiknað í gripum á hektara. Það á
einnig við svína- og hænsnabú.
Nú eru hér á Suðurlandi, einkum
á móbergssvœðinu, þ.e. hér í Rang-
árvallasýslu, öndverðastar skoðan-
ir bœnda og Landgrœðslunnar um
nýtingu afréttanna. Hvemig viltu
haga meðferð á afréttum hér um
slóðir?
Ég get ekki sagt annað en það að
bændur hafa verið mjög meðvitaðir
um það að ganga ekki á landið.
Auðvitað, þegar kemur eldgos og
aska fyllir hér allar lautir, þá sjást
svakaleg merki þess, en hér á afrétti
hjá okkur er tiltölulega gott ástand.
Það eru þar öskublettir sem em það
hátt yfir sjó að þó að þeir væm frið-
aðir í hundrað ár þá gróa þeir ekki
upp. Ég sé ekki að neinu breyti
hvort sauðfé er beitt þar eða ekki.
Þetta er aska sem hleypir í gegnum
sig allri úrkomu og liggur auk þess
hátt yfir sjó þar sem vaxtarskilyrði
gróðurs eru takmörkuð. Að loka
afrétt út af svonalöguðu hefur eng-
an tilgang.
En eru þarna rofabörð sem er að
fjúka úr?
Það er alls staðar hægt að finna
rofabörð þar sem vatn hefur grafið
sig niður og vindurinn heldur síðan
áfram eyðingunni. Það gerist jafnt
hvort sem sauðfé er þama eða ekki.
En sauðféð býr ekki til rofabörðin,
ég held að það sé algengur mis-
skilningur vegna kvikmyndatöku
Omars Ragnarssonar, öðmm frem-
ur, af sauðfé sem liggur undir rofa-
börðum, þar sem það leitar sér
skjóls.
Þú óttast þá hvemig útfœrslan
verður á þessum þœtti gœðastýr-
ingarinnar í nýja sauðfjársamn-
ingnum?
Já og ég skal reyna að
útskýra hvað ég á við.
Þegar ég var í Astralíu þá
var ég beðin að koma í
bamaskóla og segja krökk-
unum frá Islandi. Þegar
kennarinn hafði kynnt mig
og bent á ísland á kortinu þá
rétti einn lítill rauðhærður
naggur snöggt upp höndina
og segir. Emð það ekki þið
á Islandi sem emð að út-
rýma hvalnum? Hefur þú
heyrt það, sagði ég. Já,
svaraði hann. Ég sagði þá
að ég hefði heyrt að í Ástra-
líu væm engar kengúmr því
að Ástralir væru búnir að
skjóta þær allar.
Það hnussaði í öllum
bekknum því að kengúmr
em þama mikil plága. Þetta
eru litlar gráar kengúrur,
sem geta þó orðið á stærð
við mann ef þær reisa sig
upp, en má líkja við hrefn-
una hjá okkur. Það er fullt
af gráu kengúmnni þama og
Snoðrúningi nýlokið. (Freysmynd).
FREYR 7/2000 - 9