Freyr - 01.07.2000, Blaðsíða 26

hefur verið í þróun í nær áratug.
Aðferðin byggir á að með háþrýst-
ingi og þar til gerðum dreifibúnaði
er áburðinum komið niður í 5-10
cm jarðvegsdýpt án þess að rista
upp svörðinn (Direct Ground In-
jecktion, skammstafað „DGI“
tækni). Astæður fyrir þeirri þróun-
arvinnu eru af ýmsum toga, s.s. að
auka hagræðingu við reksturinn,
þróun á tækni sem nýtir lífrænan
úrgang betur og hefur jafnframt
bætandi áhrif á jarðveginn. Þá er
talið að megnið af uppgufun köfn-
unarefnis í andrúmsloftið komi frá
Akurlendi á
jörðinni minnkar
Alþjóðleg matvælarannsókna-
stofnun, IFPRl, hefur látið fara
fram umfangsmestu rannsókn
sem gerð hefur verið á ástandi
ræktunarlands í heiminum.
Megin niðurstaða þeirrar rann-
sóknar er að um 40% af ræktun-
arlandi í heiminum er nær því að
vera ónothæft vegna rányrkju og
jarðvegseyðingar. Af þessum
sökum hafa möguleikar til bú-
vöruframleiðslu á jörðinni þegar
minnkað um 16%.
Þrír fjórðu hlutar af ræktunar-
landi í Mið-Ameríku eru þegar
nærri ónothæfir, og í Afríku
hafa 20% af beitarlandi tapast og
10% í Asíu.
Tap á jarðvegi og ræktunarað-
ferðir sem ganga of nærri jarð-
veginum eiga höfuðsök á núver-
andi ástandi jarðvegs í Mið-
Ameríku. í Asíu stendur mest
ógn af flóðum, annars vegar, og
að saltmagn eykst í jarðvegi við
notkun á áveitum, hins vegar. í
Afríku er aðalvandmálið lélegt
næringarástand og áburðarskort-
ur. Skemmdir á jarðvegi eru
einnig mikið vandamál í Suður-
Ameríku.
(Lcmdbygdens Folk
nr. 22/2000).
framleiðslu á landbúnaðarvörum og
að stjómvöld muni leggja aukna
áherslu á að ráða bót á því. Dýpt
niðurfellingarinnar ræðst bæði af
dæluþrýstingnum og þéttleika jarð-
vegsins. Áburðar-„vasamir“ sem
myndast eru 7-8 cm langir (lang-
snið) og um 2 cm breiðir (þver-
snið). Magn áburðar svarar oft til
um 45m3/ha. Einnig var aðeins
kannað hvemig til tekst með niður-
fellingu á smágrýttum melum. Eng-
in vandkvæði virtust vera á því en
greinilegt er að grjótið má ekki
standa sem neinu nemur upp úr
yfirborðinu. Niðurfellingin ein og
sér tekur aðeins um 0,5 mín. á tonn.
Nettó afköstin við niðurfellinguna
mældust því sem svarar til um 6,2
tonna af þurrefni á klst. miðað við
5-6% þurrefni. Til að ná hámarks-
dýpt þarf um 90 kW dráttarvél, en á
minni hraða dælunnar nægir um 75
kW. Erlendar rannsóknir benda til
að minnka megi tap af ammóníaki
um 70% með DGI-tækni. Ennfrem-
ur að aflþörfin minnki um 50%
miðað við hefðbundnar aðferðir og
engar teljandi skemmdir verði á
sverðinum. Einnig kemur fram að
við vatnsblöndunina færist meiri
hluti áburðarins af ammóníakformi
yfir á ammoníumform, sem er að-
gengilegra fyrir plöntumar. Lagðar
vom út tilraunir með DGI-tækið
meðan það var í prófun. Þær sýna í
öllum tilvikum ótvíræðan ávinning
af niðurfellingunni. Lausleg athug-
un var gerð með að blanda sáðvöru
í mykjuna og fella niður í kalin tún.
Bráðabirgðaniðurstaða er að „sán-
ing“ með mykjunni virðist takast
vel í kalblettum þar sem fræplönt-
umar búa ekki við samkeppni, en of
langt er á milli raða. Önnur atriði
sem áhugavert væri að kanna við
okkar aðstæður er t.d. hvort niður-
felling að hausti, meðan tún em
þokkaleg yfirferðar, gefa svipaðan
árangur og niðurfelling að vori þeg-
ar tún em hvað viðkvæmust gagn-
vart umferð og svigrúm til útakst-
urs takmarkað. Einnig þarf að
kanna betur hvemig þessi dreifi-
tækni fellur að lífrænni ræktun.
Þakkarorð
Við framangreindar athuganir hafa
margir aðilar veitt aðstoð. Fyrirtækið
Ingvar Helgason hf. lagði til tækja-
búnaðinn meðan á athugunum stóð,
en það er umboðsaðili hér á landi.
Framleiðnisjóður og Áform - átaks-
verkefni veittu fjárhagsstuðning til
framkvæmdanna. Landbúnaðar-
háskólinn á Hvanneyri lét í té aðstöðu
og veitti faglega aðstoð, einkum þeir
Bjami Guðmundsson og Ríkharð
Brynjólfsson, og nemendur tóku þátt
í framkvæmd tilrauna. Þá veittu
ennffemur aðstöðu og aðstoð bændur
í Mýrdal sem stunda lífræna ræktun,
auk þess Haraldur Benediktsson,
Vestri-Reynir, og Þórarinn Leifsson,
Keldudal. Öllum þessum aðilum em
færðar bestu þakkir.
Heimildir
ECETOC 1994. Ammonia emissions
to air in Westem Europe. ECETOC
Technical Report No. 62, Belgium.
Hol, J.M.G. & Huijsmans, J.F.M.
1998. Mogclijkheden voor hogedruk
mestinjector. Landbouwechnisatie
49(6/7): 22-23.
Jóhann B. Magnússon 1992. Nám-
skeið um búfjáráburð. Haldið á Hvann-
eyri 31.03. Veggspjald (poster).
Jón Ólafur Guðmundsson & Ríkharð
Brynjólfsson 1985. Skýrsla um störf
Rannsóknastofnunar landbúnaðarins
1982-1984. Fjölrit RALA nr 110: 55-56.
Morken, J. 1991. Slurry application
techniques for grassland: effects on herb-
age yield, nutrient utilization and amm-
onia volatilization. Norwegian Joumal of
Agricultural Science 5: 153-162.
Morken, J. 1998. Direct Ground In-
jection - a novel method of slurry in-
jection. Landwards 53(4), Winter: 4-7.
Morken, J. & Sakshaug, S. 1997.
New injection technique - Direct
Ground Injection (DGI). í: Ammonia
and Odour Control from Animal Pro-
duction Facilities (ritstj. Voermans,
J.A.M. & Monteny, G.A.), 585-590.
Morken, J. & Sakshaug, S. 1998.
Field experiments on slurry application
techniques. AgEng paper 98-E-14.
Ríkarð Brynjólfsson 1999. Persónu-
legar heimildir.
26 - FREYR 7/2000