Freyr - 01.07.2000, Page 38

geti verið kostur á þurru landi og í
þurrkatíð er það ótvíræður ókostur í
úrkomutíð og rökum jarðvegi.
Þannig geta skjólbelti aukið fram-
ræsluþörf lands og seinkað jarð-
vinnslu að vori.
Ljós og geislun
Skjólbelti skýla ekki einungis
gegn vindi heldur „skýla“ þau einn-
ig gegn ljósi, þ.e. þau skyggja á
birtu sólar. Þetta er raunar ekki um-
talsvert vandamál fyrr en skjólbelti
ná mikilli hæð og miklum þéttleika
en þar sem beltin liggja austur-vest-
ur getur myndast svæði sem ekki
nýtur jafn mikillar birtu og önnur.
Þetta getur komið niður á vexti
þeirra plantna sem næstar liggja
beltinu.
Við skipulag skjólbelta skyldi
hafa skugga þeirra í huga og hafa
land sem ekki nýtist skuggamegin
við þau, s.s. vegi og skurði (Bjöm
B. Jónsson o.fl., 1996).
Skjólbelti hafa einnig áhrif á end-
urkast geislunar en geislun sem
lendir á trjágróðri endurkastast af
honum. Þannig auka skjólbelti
endurkast geislunnar einkum ef
heiðskírt er (Souto og Meneses,
1998).
Næringarefni
Skjólbeltaplöntumar þurfa sína
næringu og keppa þannig við plönt-
ur akurlendisins sem þær skýla.
Þetta veldur uppskemrýmun næst
skjólbeltunum en hagkvæmni belt-
anna veltur á því, hversu mikla
uppskeruaukningu skýlda svæðið
gefur í heild. Trjátegundir hafa
mismunandi rótarkerfi sem eru
misjafnlega plássffek og liggja mi-
sjafnlega djúpt.
Jóhannes Sigvaldason (1995)
kannaði efnamagn í jarðvegssýnum
sem tekin vom með ákveðnu milli-
bili hlémegin við skjólbelti við
bæinn Naust innan Akureyrar (5.
mynd og 6. mynd). I ljós kom að
nokkurt fall verður í efnamagni
næst skjólbeltum einkum hvað
varðar fosfór (P) og kalsíum (Ca). í
grein sinni telur Jóhannes að
hugsanleg aukning útskolunar kals-
íums eigi sér stað vegna snjó-
söfnunar beltisins. Þetta gæti einn-
ig skýrt lægra sýmstig þar sem
snjósöfnun er mest og snjór situr
lengst fram á vor. Lágt fosfórmagn
má e.t.v. skýra með þeim hætti að
minna falli til af tilbúnum áburði
38 - FREYR 7/2000