Freyr - 15.04.2001, Blaðsíða 17

Mynd 4. Afurðir fullmjólka kúa flokkaðar eftlr burðarmánuðum árið 2000.
anna lítillega og lítur hún þannig
út;
Birtingaholt I .......537 kg
Baldursheimur ........526 kg
M-Hattardalur.........523 kg
Dýrastaðir...............505 kg
Miðhjáleiga..............502 kg
Voðmúlastaðir.........501 kg
Metið á þennan mælikvarða eru
afurðir búsins í Birtingaholti I þær
mestu sem náðst hafa á einu búi hér
á landi, en á síðasta ári náðu bú hér
á landi í fyrsta sinn að klífa 500 kg
múrinn í þessum efnum, en meðal-
afurðir kúnna í Baldursheimi voru
þá 533 kg.
Burðartími kúnna
Mynd 3 sýnir skiptingu eftir
burðarmánuðum á burði kúnna sem
bera á árinu, með þeim fyrirvörum
að inn á skýrslur ársins koma ekki
allir burðir hjá kúnum sem bera í
desember. Hér má enn greina
breytingar í átt til hærra hlutfalls
kúnna sem bera að hausti eða
snemrna vetrar en áður hefur verið.
í þessum efnum hefur á síðasta ára-
tug orðið ótrúlega mikil breyting,
nánast umsnúningur. Hinn mikli
toppur af vorbærum kúm, sem áður
var algengastur í mörgum héruð-
um, er nú nánast alveg horfinn.
Hluta breytinganna má einnig rekja
til yngingar kúastofnsins. Megin-
hluti af öllum fyrsta kálfs kvígun-
um ber orðið að haustinu eða
snemma vetrar. Nú er þessi breyt-
ing á burðartíma í raun gengin það
langt að augljóst er að það þjónar
ekki hagsmunum mjólkurmarkað-
arins að hún gangi lengra. Mesta
hagsmunamál íslenskrar mjólkur-
framleiðslu hefur verið og verður
að standa vörð um og hlúa að inn-
lendum mjólkurmarkaði. Lykil-
atriði í þeim efnum er að geta ætíð
tryggt nægt og jafnt framboð af
mjólk og mjólkurvörum. Burðar-
tími kúnna er einn af mikilvægari
stjómþáttunum í því starfi. Ég hef
nokkrum sinnum áður í þessum
greinum vakið athygli bænda á að
huga að því hvort ekki geti verið
hagkvæmt að stefna að því að láta
kvígumar bera heldur fyrr en núna
tíðkast víða. Þetta bendi ég á m.a.
með hliðsjón af þróun sem hefur
mátt sjá í nálægum löndum á síð-
ustu áratugum í þessum efnum.
Mynd 4 sýnir hvemig meðalaf-
urðir hjá heilsárkúm eru eftir því á
hvaða tíma ársins þær bera. Eins og
oft hefur verið bent á þá má ekki
lesa meira úr þessum niðurstöðum
en þær í raun sýna. Þær má ekki
túlka sem mælingu á áhrifum burð-
artímans á afurðir kúnna. Til að
mæla það yrði að nota afurðir af
sambærilegum mjólkurskeiðum hjá
kúm sem bera á mismunandi árs-
tíma. Ársframleiðslan sem hér er
sýnd er blanda tveggja mjólkur-
skeiða hjá öllum kúm sem bera í
apríl eða síðar á árinu.
Ýmsir aðrir þættir
Á síðustu árum hafa bændur gert
mikið átak til lækkunar á frumutölu
í mjólk. Þær niðurstöður, sem fram
koma í skýrsluhaldi nautgriparækt-
arfélaganna, eru ekki að fullu sam-
bærilegar við niðurstöður mælinga
úr tanksýnum vegna þess að hér er
byggt á einstökum mælingum úr
kúnum óháð mjólkurmagni hjá
þeim. Vegna innibyggðs sambands
á milli frumutölu í ml mjólkur og
mjólkurmagns má því ætla að þess-
ar mælingar úr kýrsýnum eigi að
gefa ívíð hærri meðaltalstölur en
tanksýnatölur. Hins vegar eiga
þessar mælingar ekki síður að
mæla þær breytingar sem verða og
þann mun sem kann að vera á milli
héraða heldur en tanksýnaniður-
stöður gera.
Þegar tekið er beint meðaltal af
mælingum fyrir einstakar kýr, sem
hafa mælingu á frumutölu, þá er
það meðaltal 330 (334). Breytingin
er því lítil frá fyrra ári, þó að hún sé
í rétta átt. Ef skoðað er margfeldis-
Mynd 5. Frumutala hjá skýrslufærðum kúm eftir héruðum árið 2000.
FR6VR 4-5/2001 - 17