Freyr - 01.06.2005, Blaðsíða 18

SVÍNARÆKT
Fullkomin fóðurstöð
og 8000 grísir
- Svínabúið á Melum -
Svínabúum á íslandi hefur fækkað mik-
ið undanfarin ár. Búin hafa stækkað
með tilheyrandi fjárfestingum og svína-
ræktin er ekki lengur hliðarbúgrein
heidur aðalbúgrein þeirra sem hana
stunda.
Svínabúið á Melum í Leirár- og Melasveit
er meðal stærstu svínabúa á landinu en þar
er fyrirtækið Stjörnugrls með uppeldi fyrir
sláturgrísi. Melar komust I fréttir fyrir nokkr-
um árum þegar deilur vöknuðu um starfs-
leyfi búsins og hvort það þyrfti að fara I um-
hverfismat vegna stærðar sinnar. Málaferlin
töfðu uppbyggingu á Melum um nokkurn
tlma en svo fór að öll starfs- og byggingar-
leyfi voru samþykkt og uppbygging hófst.
Alls er húsakostur á Melum tæpir 10 þús-
und fermetrar. Svínahúsin eru tvö, hvort um
sig er 4.200 fermetrar að stærð. Tuttugu af-
markaðar deildir eru á búinu sem eru vel
einangraðar hver frá annarri. Á milli svína-
húsanna tveggja er fóðurstöð þar sem allt
fóður búsins er blandað á staðnum.
Geir Gunnar Geirsson yngri er fram-
kvæmdastjóri Stjörnugríss en FREYR hitti
hann að máli á Melum. Geir Gunnar lærði
svínarækt I Danmörku þar sem hann dvald-
ist um þriggja ára skeið. Fyrsta árið nam
hann við búnaðarskólann í Viborg en síðar
sérhæfði hann sig í svínarækt við Vejlby-
landbrugsskole í Árósum í tvö ár. I dag
stjórnar hann sláturhúsinu I Saltvík, gyltu-
búinu á Vallá, eldisbúinu á Melum og líf-
dýrabúinu á Bjarnastöðum I Grímsnesi.
Starfsmenn Stjörnugríss eru 21 og kjöt-
framleiðsla á hverju ári er um 1.500 tonn.
Búið á Melum er byggt fyrir 8.000 grísi á
stæði en árlega fara um 20.000 sláturgrísir
í gegnum búið.
ELDI FRÁ FRÁFÆRUM
TIL SLÁTRUNAR
Á svínabúinu á Melum er unnið samkvæmt
sk. FRATS- kerfi sem stendur fyrir „frá frá-
færum til slátrunar". Aðferðin hefur rutt sér
til rúms á undanförnum árum víða um heim
en hún þykir að mörgu leyti dýravænni en
eldri eldisaðferðir. Með aðferðinni er m.a.
auðveldara að halda húsunum hreinum auk
þess sem hún sparar vinnuafl. „Upphaflega
kemur aðferðafræðin frá Bandaríkjunum en
við höfum staðfært dönsk vinnubrögð.
Eldið gengur þannig fyrir sig að grísirnir
koma hingað að Melum eftir fráfærur og eru
að lágmarki 7 kg að þyngd. Við erum með
28 stíur í hverri deild en grísunum er skipt
niður í þær eftir stærð og þyngd. f hverri
deild, sem er um 380 fermetrar, miðast allt
við að gera ferillinn frá komu grísanna til
slátrunar sem hagkvæmastan. Flitalagnir í
gólfinu gera það að verkum að við getum
stýrt hitastigi m.t.t. aldurs grísanna, það
tryggir m.a. jafnari vaxtarhraða. Þá eru einn-
ig fullkomin raka- og loftsstýrikerfi í húsinu.
Þegar grísirnir eru komnir á sláturaldur fara
þeir allir í einu í sláturhús en á eftir er deildin
þrifin hátt og lágt og sótthreinsuð." Gallinn
við FRATS-aðferðina er að stofnkostnaður við
byggingar er umtalsvert meiri en í hefð-
bundnu kerfi þar sem húsin eru stærri f fer-
metrum talið. Fermetrarnir nýtast illa í byrjun
vaxtarskeiðs en með góðu rými tryggjum við
aðstæður eins og best verður á kosið."
GRÆNT BÓKHALD
Á Melum er fært grænt bókhald sem felst í
að skrá ýmsa þætti sem snúa að umhverfis-
málum. Skráningin er á höndum búsins en
eftirlitsaðilar fylgjast með að bókhaldið sé
rétt fært. Með því er t.d. fylgst með allri raf-
magns- og olíunotkun. „Vissulega er tíma-
frekt að standa í allri þeirri skráningu sem
fylgir græna bókhaldinu en ég hef trú á því
að þetta borgi sig þegar til lengdar lætur.
Fyrir neytendur er mikilvægt að þessum
upplýsingum sé haldið til haga því að þeir
eiga rétt á að vita hvernig matvælafyrirtæki
eins og við stöndum okkur gagnvart um-
hverfinu."
Fyrirtækið Stjörnugrís er fjölskyldufyrirtæki í eigu hjónanna Hjördís-
ar Gissurardóttur og Geirs Gunnars Geirssonar. Geir Gunnar Geirs-
son yngri starfar sem bústjóri og framkvæmdastjóri fyrirtækisins.
Árið 1993 var hafist handa við að byggja svínabúið á Vallá. Upp-
haflega komu svínin frá Lundi í Kópavogi en afi Geirs Gunnars var
Geir Gunnlaugsson sem bjó þar um árabil. Stjörnugrís saman-
stendur af sláturhúsinu í Saltvík, gyltubúinu á Vallá, eldisbúinu á
Melum og lífdýrabúinu á Bjarnastöðum í Grímsnesi. Þá er Stjörnu-
grís í samstarfi við Jóhannes Eggertsson á Sléttabóli á Skeiðum
sem elur upp smágrísi fram að fráfærum.
Alls er húsakostur á Melum tæpir 10 þúsund fermetrar. Svínahúsin eru tvö, hvort um sig er 4.200 fermetrar.
Tuttugu afmarkaðar deildir eru á búinu sem eru vel einangraðar hver frá annarri.
Á milli svínahúsanna tveggja er fóðurstöð þar sem allt fóður búsins er blandað.
18
FREYR 06 2005