Freyr - 01.06.2005, Blaðsíða 20

SVÍNARÆKT
VERSTU SÓTTIRNAR EKKI
AÐ FINNA HÉRLENDIS
Geir Gunnar segir íslenska svínabændur
heppna að þvi leyti að verstu sóttirnar sem
er að finna í nágrannalöndunum eru ekki
hérlendis. Ströng umgengnisskilyrði eru sett
á svínabúum hérlendis og er því m.a. hald-
ið fram að þau séu strangari hér á landi en
víða erlendis. „Það hefur verið unnið mikið
starf við að halda sjúkdómum í lágmarki og
það er m.a. að þakka góðu starfi dýralækna
og þeirra sem vinna við búgreinina. Eftir að
norski stofninn kom til landsins hafa menn
lagt meiri áherslu á heilbrigði og þekking
hefur batnað innan geirans. Það hefur tek-
ist að ráða við nokkra sjúkdóma sem áður
voru landlægir, t.d. ber ekki lengur á kláða
og blóðskitu. I Danmörku eru stéttarbræð-
ur okkar að kljást við mjög skæða veirusjúk-
dóma sem við þekkjum ekki hér. Ég hef
reyndar þá skoðun að við eigum að fara
varlega í að dauðhreinsa umhverfið um of.
Dýrin verða að hafa „virkt" ónæmiskerfi og
það gildir um svínin líkt og mannfólkið að af
misjöfnu þrífast börnin best þó að fyrir-
byggjandi aðferðir séu að sjálfsögðu nauð-
synlegar."
NORSKI SVÍNASTOFNINN
STENDUR SIG VEL
Kynbætur og framfarir hafa verið miklar í ís-
lenskri svínarækt síðustu tíu árin. „Við vor-
um mjög fljót að taka upp norska erfðaefn-
ið þegar það kom árið 1994. Gamli stofninn
var harðger og frjósamur en ókosturinn var
mikil fitusöfnun og hægur vöxtur. Norska
kynið er komið mun lengra í öllum kynbót-
um og þar eru einstaklingarnir jafnari að
gæðum ef svo má að orði komast. Norski
stofninn hefur reynst okkur vel enda er
hann mjög hreinn og góður á allan hátt."
KJÖTGÆÐI OG KYNBÆTUR
„Framtíðarverkefni í kjötgæðunum er að
fylgja norsku kynbótastefnunni. Ef við
fylgjum henni eftir mun okkur farnast vel
að mínu mati. Við fáum reglulega nýtt
erðaefni sem uppfærir stofninn okkar. Eft-
ir að þeir tóku Duroc-kynið inn í kynblönd-
unina hjá sér erum við að sjá meyrara og
safaríkara kjöt. Við stefnum að því að
halda því sem við höfum í dag og betrum-
bæta enn frekar."
í dag eru kynbótagrísir fluttir til Hríseyjar
en þaðan er þeim dreift á svínabúin í land-
inu. Þar gæti þó orðið breyting á í framtíð-
inni. „Norðmennirnir vilja helstsenda okkur
gyltur á öll búin og senda síðan norska gelti
sem notaðir yrðu til undaneldis. Þetta er ný
stefna sem við erum að kynna okkur og
vonandi verður tekin ákvörðun um fram-
haldið bráðlega. Sæðingar eru almennt
notaðar en árið 1993 byrjuðum við að sæða
allar okkar gyltur. Við erum með 4 til 6 gelti
á hverjum tíma sem tappað er af reglulega.
Flest búin eru með þetta fyrirkomulag og
það hefur reynst okkur vel."
SVART TÍMABIL í
ÍSLENSKRI LANDBÚNAÐARSÖGU
Staðan í svínaræktinni er betri nú en áður
að mati Geirs Gunnars og á hann þá við ár-
in 2001-2003 þegar undirboð og óstöðug-
leiki einkenndi kjötmarkaðinn. Hann segir
að vissulega hafi Stjörnugrís þurft að herða
sultarólina og berjast en örlög marga svína-
bænda hafi verið dapurleg. Geir tekur jafn-
vel svo djúpt í árinni að telja tímabilið það
svartasta í íslenskri landbúnaðarsögu. „Því
miður var fórnarkostnaðurinn mikill þegar
verðstríðið stóð sem hæst fyrir nokkrum
misserum. Margir urðu illa úti og örlög
þeirra voru dapurleg. Tjónið upp á marga
milljarða og enn eru ekki öll kurl komin til
grafar. Við náðum blessunarlega að standa
þetta af okkur en margir voru ólánsamari
og gáfust upp."
STÆRÐIN ER
TÍMANNA TÁKN
„Vissulega er eftirsjá að smáu búunum og
helst vildi maður hafa marga kollega. Hag-
kvæmni stærðarinnar er hins vegar svo mikil
í svínaræktinni að það er ómögulegt að lifa
af litlum búum. Þetta er þróunin alls staðar I
kringum okkur. Þegar ég fór til Danmerkur
árið 1995 var 200 gyltna bú talin heppileg
bústærð en I dag er sagt að það þurfi 1000
gyltur til að vera samkeppnisfær."
Á Vallá er Stjörnugrís með aðstöðu fyrir gyltur. Hér eru gylturnar á geldstöðunni en í sama
húsi eru gotstíur.
I sláturhúsinu í Saltvík á Kjalarnesi er slátrað um 40 þúsund grísum á ári.
Húsið var byggt árið 1999 og er eina sérhæfða svínasláturhúsið á landinu.
20
FREYR 06 2005