Freyr - 01.06.2005, Blaðsíða 27

NAUTGRIPIR
margar fremur lágt próteinhlutfall í mjólk
þannig að í þeim samanburði eru dætur
Almars 90019 flestar líkt og árið áður. I þessu
sambandi er réttað benda á að Negri 91002
er einn nauta úr þeim árgangi á þessum lista,
dætur Krossa 91032, sem margar voru enn
öflugri afurðagripir, hafa of margar orðið
alltof skammlífar í framleiðslunni. Þá má
benda á það að nautaárgangurinn frá 1993
verður augljóslega ein stór eyða í þessum
samanburði. Á næsta ári má síðan vænta
þess að dætur nautanna fré 1994 taki yfir-
höndina á þessum lista.
Fram hefur komið að veruleg fjölgun varð
á kúm sem skiluðu miklum afurðum árið
2004 frá því sem áður hefur verið. Þetta
sést skýrt þegar skoðaðir eru efstu afurða-
hóparnir. Hlutfallslega mest er aukningin á
toppnum vegna þess að nú eru það 24 kýr
sem ná 10 tonna markinu um mjólkurmagn
en þær voru sjö árið 2003 og nokkrar þeirra
er að finna í þessum sama hópi í ár. Listi um
þessar 24 kýr er sýndur í töflu 2.
Það hefur alloft verið rætt að eðlilegasti
grunnur samanburðar um afurðir sé magn
verðefna (mjólkurprótein og mjólkurfita)
fremur en mjólkurmagnið. Annmarki þess
að nota þennan grunn hér á landi er að það
eru því miður alltof margar kýr sem annað
tveggja vantar alveg efnamælingar úr mjólk
hjá eða mælingarnar eru alltof strjálar. Að
þessu sinni er samt í fyrsta sinn einnig birt
tafla um afurðahæstu kýr landsins þegar
þeim er raðað á grunni magns verðefn-
anna. Það er gert með þeim fyrirvara að hjá
einhverjum af þessum kúm eru of litlar upp-
lýsingar um efnahlutföllin og efnamagn og
þess vegna metið á grunni staðalgilda. Tafla
3 sýnir þær kýr á landinu sem náðu þeim
mörkum að framleiða 750 kg verðefna eða
meira árið 2004.
Enn einu sinni er ástæða til að benda á
það að engin ein aðgerð er möguleg til að
auka árangur ræktunarstarfsins hér á landi
eins og að bæta grunn efnamælinganna
með því að allir skýrsluhaldarar sendi sýni til
ákvörðunar á efnahlutföllum og frumutölu
mjólkurinnar reglulega til RM. Á þessu er I
dag því miður alltof mikil brotalöm. í þessu
samhengi eru regluleg skil á mjólkurskýrsl-
um einnig lykilatriði.
TOPPKÝRNAR
Það sem vekur athygli þegar töflur um af-
urðamestu kýr landsins eru skoðaðar er hve
hlutur kúnna úr Austur-Landeyjum er þar
mikill. Það kemur hins vegar ekki að óvart
þegar horft er til hins glæsilega framleiðslu-
árangurs í nautgriparæktarfélaginu þar í
sveit árið 2004 sem fjallað er um í grein um
skýrsluhald nautgriparæktarinnar í 1. tbl
Freys á þessu ári.
Úr Austur-Landeyjum kemur kýrin sem
skipar efsta sætið í báðum þessum töflum.
Það er Gláma 913 í Stóru-Hildisey II. Þess
má geta að árið 2003 var hún í þriðja sæti
með mjólkurmagn af kúnum f landinu. Þessi
kýr bar um áramótin 2003/2004 og síðan
aftur í desember. Framleiðsluferillinn fellur
því eins vel að almanaksárinu og mögulegt
er um leið og kýrin er með afbrigðum tíma-
sæl. Hún fer hæst í rúmlega 52 kg dagsnyt
og er í 50 kg nyt fyrstu þrjá mánuði mjólk-
urskeiðsins. Hún mjólkar samtals 12.762 kg
mjólkur á árinu sem er mesta mjólkurmagn
sem er þekkt hjá íslenskri mjólkurkú á al-
manaksárinu til þessa. Magn mjólkurpró-
teins er 418 kg og magn mjólkurfitu 500 kg
þannig að samanlagt magn verðefna er 918
kg. Þessi kýr er fædd 1999 að Teigi í Fljóts-
hlíð en kemur að Stóru-Hildisey II þegar
mjólkurframleiðsla leggst af í Teigi. Þessi kýr
er dóttir Krossa 91032 en margar dætra
hans hafa verið með afbrigðum mjólkur-
lagnar.
( öðru sæti með efnamagn er nágranni
Krossu, Svört 59 á Voðmúlastöðum, en
samanlagt magn verðefna hjá henni er 889
kg en hún mjólkaði á árinu 2004 10.008 kg
af mjög efnaauðugri mjólk því að magn
Tafla 3. Kýr sem skiluðu 750 kg eða meira af verðefnum árið 2004
Nafn Númer Faðir Númer Mjólk MF+MP Nafn bús
Gláma 913 Krossi 91032 12762 918 Stóru-Hildisey, A-Landeyjum
Svört 59 Kani 97160 10008 889 Voðmúlastöðum, A-Landeyjum
Gígja 256 Hafur 90026 11677 864 Einholti, Mýrum
Hryðja 227 11013 815 Einholti, Mýrum
Grýla 541 9648 814 Hofsá, Svarfaðardal
Smella 331 Smellur 92028 10731 810 Stóru-Hildisey, A-Landeyjum
Skrauta 15 Tuddi 90023 9370 797 Miðhjáleigu, A-Landeyjum
Áma 20 Skutur 91026 10205 796 Miðhjáleigu, A-Landeyjum
Hetta 248 9176 790 Þrándarholti, Gnúpverjahreppi
Frekja 284 Nagli 97005 11047 784 Akri, Eyjafjarðarsveit
Hosa 71 Smellur 92028 10616 766 Heggsstöðum, Andakíl
307 10185 765 Hólmi, A-Landeyjum
Stelpa 59 Óli 88002 8949 761 Gilsárteigi, Eiðaþinghá
Örtröð 719 Hutmann 95788 8203 759 Læk, Hraungerðishreppi
Sigrún 63 Óli 88002 9519 757 Krossi, A-Landeyjum
Sóley 482 8357 756 Ólafsvöllum, Skeiðum
575 Krossi 91032 10167 752 Bjólu, Þykkvabæ
Stjarna 221 Stígur 97010 10178 751 E-Leirárgörðum, Leirársveit
Skonsa 311 Nári 97026 8788 750 Skeiðháholti, Skeiðum
Tafla 4. Kýr með 130 eða meira í kynbótamatinu í mars 2005
Nafn Númer Faðir Númer Einkunn Nafn bús
Líf 188 Negri 91002 146 Leirulækjarseli, Borgarbyggð
Sóley 482 141 Ólafsvöllum, Skeiðum
575 Krossi 91032 137 Bjólu, Þykkvabæ
Rauð 159 Smellur 92028 135 Nýjabæ, Bæjarsveit
Huppa 241 Búi 89017 133 Kirkjulæk, II Fljótshlíð
Turbó 212 Hvanni 89022 133 Kotlaugum, Hrunamannahreppi
Ljómalind 157 Arnarson 95901 133 Varmalandi, Skagafirði
Hillarý 315 Stígur 97010 132 Brakanda, Hörgárdal
Smuga 298 Almar 90019 131 Hólshúsum, Gaulverjabæjarhreppi
Gloppa 117 Almar 90019 130 Krossholti, Kolbeinsstaðahreppi
Hosa 71 Smellur 92028 130 Heggsstöðum, Andakíl
Frekja 284 Nagli 97005 130 Akri, Eyjafjarðarsveit
FREYR 06 2005
27