Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1933, Blaðsíða 82

62
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
Hann hefði getað tekið sér í
munn orð Steingríms um, að trúa á
‘“Guð í alheims geimi, guð í sjálf-
um þér”. En hvergi kemur þessi
algyðistrú Þorskabíts — eg held
honum sé ekki gert rangt til með
þeim ummæhim — og náttúrutil-
beiðsla fram í jafn glæsilegum ljóð-
búningi eins og í kvæðinu “Lof-
söngur ‘heiðingjans’ ’’ (Hkr. 3. júlí
1929), sem orkt er undir hljóm-
þungum og tígulegum bragarhætti
sálmsins máttuga: “Dies iræ”
(“Dagur reiði, dagur bræði”; smbr.
þýð. Matth, Jochumssonar, Ljóð-
mæli, III, bls. 195). Þessi eru nokk-
ur síðari erindi kvæðisins:
“Fegurð glæst, sem gleður lýði,
guðdóms þíns er listasmíði,
heilagleikans höfuðprýði.
Næturhiminn stjörnum stráður,
straumi norðurljósa fáður,
særinn mánasilfri gljáður.
Friðarhogi í fossins úða,
fjallsins hlíð í grænum skrúða,
hnarreist eikin háraprúða.
Listaskraut á liljum valla,
lýsigull á brúnum fjalla,
geislabrot á guðvef mjalla.
Verða list og verkin manna
veil hjá þínum hagleik sanna,
eins og leiksmið óvitanna.
Þegar reynum þig að skilja,
það er eins og mæla vilja
regindýpi rúmsins hylja.
Hrífst þá vor af undrun andi,
eins og barn á fjörusandi
starir á æginn ómælandi.
óskiljandi, ótalfalda
orka og fegurð þinna valda
þrýtur ei um aldir alda.
Þó að hátign þína’ ei sjáum,
þekkja hennar dýrð ei fáum,
þig í lotning djúpri dáum.
Lofgjörð sú, í söng og ræðum,
svífur upp frá mannasmæðum:
‘Dýrð sé þér í hæstum hæðum’.”
Hér hefir verið dvalið við þau
kvæðin, sem einkum lýsa lífsskoð-
unum skáldsins og opna oss jafn-
framt sýn inn í sálu hans. Þó er
ónefndur einn flokkur kveeða hans,
sem hreint ekki má ganga fram
hjá, en það eru erfiljóð hans ©g
minningakvæði. Þau eru ærið mis-
jöfn að gæðum, eins og við er að
búast, því að ljóðadísin er stundum
æði treg til svo hversdagslegra bú-
verka og erfiljóðakveðskapur oft
vill verða; en sum slíkra kvæða
Þorskabíts eru prýðisgóð, svo sem
erfiljóðin eftir Árna Sveinbjörnsson
frá Oddsstöðum, dýrt kveðin, en þó
liðug vel, eins og þessi vísa sýnir:
“Þú varst alinn upp við svala
andrúms-sala loftið nóg,
þar sem daladís við smala
draumblið hjalar vors í ró.”
“Ágætlega kveður hann og eftir
Eyjólf frænda sinn Magnússon,
barnakennara”, segir Benedikt
Sveinsson f nefndum Skírnis-rit-
dómi um kvæðabók Þorskabíts, og
og bætir við: “Þar er þessi vísa’”:
“Þönglabökkum þjóðlífs frá
þú hefir tekið feginn
síðsta stökk, og stigið á
ströndina hinum megin.”
Mun þeim finnast, er Eyjólf muna
vel, að hann komi þeim skýrt fyrir
hugskotssjónir, er þeir heyra vís-
una, eins og hann sé að létta sér
yfir poll með alkunnum snarleik
sínum, vindi sér við hinumegin og
teygi út frá sér stafinn á ská til að
lineigja sig fyrir áhorfenda-hópnum,
— í þetta skifti hinzta sinn. Hag-
lega er þess og minst, að Eyjólfur
beindi til flugs mörgum ófleygum
barnssálum, er þjóðin “virti smátt”:
"Hennar vilja hallröng met
hnitmiðunum týna.