Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1933, Blaðsíða 74

54
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISPÉLAGS ÍSLENDINGA
ritgerð Magnúsar Sigurðssonar á
Storð, “Hallgerður í Njálu” (Tíma-
rit Þjóðræknisfélagsins, 1931), og
hinn röggsamlegi og vel samdi fyr-
irlestur séra Ólafs Ólafssonar, “Hall-
gerður Höskuldsdóttir” (Jörð, ’33).
Dr. Rögnvaldur Pétursson hefir
einnig sagt mér frá því, að Þorska-
bít hafi verið í liug að yrkja heilan
ljóðabálk um Vesturheimsferðir ís-
lendinga, en eigi fékk hann lokið
því verki. Kaflar úr þeim kvæða-
flokki eru “Vesturför” (Tímarit
Þjóðræknisæélagsins, 1927) og
“Legan” (Heimskringla, 16. des.
1931). Ekki þykir mér heldur ólfk-
legt, að kvæðin tvö>, geffi nefnast
“Brot úr kvæðaflokki” (Tímarit
Þjóðræknisfélagsins, 1926) eigi
heima í sama kvæðahóp; má einnig
vel vera, að eitthvað af þessum fyr-
irhugaða kvséðaflokki sé enn ó-
prentað í handriti.
Eigi liggur margt eftir Þorskahít
í óbundnu máli. Merkast af því,
sem komið hefir fyrir mín augu, er
ritgerð hans um íslendinga í Pem-
bina, sem að framan var nefnd, vel
í letur færð og vandvirknislega.
Gerir hann meira að því, heldur en
sumir höfundar þeirra merkilegu
landnámsþátta, að lýsa lands og
lifnaðarháttum, félagslífi og menn-
ingu nýlendunnar. í sama riti átti
Þorskabítur fjörlega og fróðlega
grein um Jökuldælinginn Gunnlaug
lögfræðing Vigfússon (George Pet-
erson). í Sögu (I. bók, 1926) eru
tvær huldufólkssögur, sem skáldið
hefir skráð og í sama riti næsta ár
(I. bók, bls. 53-61) þýðingin “Bréf
Bens frænda” um spiritiskt fyrir-
brigði. Loks er í sama árgangi Sögu
(II. bók, bls. 200-211) þýðing eftir
hann af sögunni “Æfintýrið á skóg-
arbýlinu”, skemtilegri ástarsögu,
þar sem alt fellur í ljúfa löð; en
sjálfur hafði Þorskabítur orkt
margt ástarkvæði, og er þar helzt
að nefna kvæðið “Ást í meinum”;
en auðsjáanlega hefir ekki farið
eins vel í þeirri ástarsögunni og
hinni, aem skáldið þýddi. Þá er svo
að sjá af kvæðabók Þorskabíts, sem
hann hafi eitthvað fengist við
skáldsagnagerð; benda til þess ljóð-
in “Úr sögu” og “Úr óprentaðri
sögu”, en ekki kann eg frekar frá
því að greina.
Opinberum viðurkenningum rigndi
ekki á Þorskabít, enda var þess sízt
að vænta, þar sem hann hafði
gengið svb vægðarlaust í berhögg
viö ríkjandi stjórnarfyrirkomulag
og fulltrúa þess. Heiðursfélagi var
hann, að verðleikum, í Þjóðræknis-
félagi íslendinga í Vesturheimi; og
grunar mig, að honum hafi verið sá
sómi kærri en sæmdarmerki frá
nokkurri landstjórn. Skáldalaun
hans, eins og fjölda annara, sem
iðkað hafa Ijóðlistina, urðu því
næsta rýr á venjulegan mælikvarða
jarðargæða. En það er bæði, að
listin er unnendum hennar athvarf
í andstreymi, og iðkun hennar —
sköpunargleðin — hefir eigin laun
í sér falin. Þeirra verkalauna hefir
Þorskabítur eflaust notið ríkulega;
að ógleymdri vináttu og hlýhug
margra ljcðvina víðsvegar; þó er
þess ekki að dyljast, að vegna trú-
ar- og stjórnmálaskoðana sinna
mun hann stundum hafa orðið fyrir
aðkasti nokkru, og er slíkt langt frá
einsdæmi.
III.
Yrkisefni Þorskabíts eru harla
fjölbreytt og bera því vitni, hve
vakandi hann hefir verið andlega