Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1933, Blaðsíða 97

UPPHAF VESTURFERÐA OG ÞJÓÐMINNINGARHÁTÍÐIN
77
aðeins að því er snertir Island, heldur og
öll Norðurlönd og þær þjóðir og lönd, sem
stóðu við þau í nokkru sambandi. Þessi
fornu rit eru hinn eini lykill, sem til er
að lífi fjölmargra þjóða á hinni myrku
miðöld mannkynsins. Það er og þessum
ritum að þakka, að vér nú í dag veg-
sömum forsjón drottins fyrir það, að þjóð
vor lifir enn eftir þúsund ár. Þau fræða
oss um baráttu kristindómsins til forna
bæði í þjóðfélagi voru í þess heild, og
hinum einstöku sálum þess. Þau eru í
vissum skilningi drottins dómsatkvæði
yfir hinum horfnu kynslóðum, að þvi
leyti sem þau hafa sannleik sögunnar ó-
mengaðan i sér geymdan, því drottinn
stýrir atburðum þjóða og einstaklinga
og lætur þeirra eigin æfisögu birtast
sem þeirra dómabók. Lof og dýrð sé
þér, drottinn, fyrir upphefð og ljóma
fornaldar vorrar. Blessuð sé minning alls
hins fagra og háleita og kristilega í forn-
sögu þjóðar vorrar.
Vér erum sannfærðir um, að drottinn
kallar ekki til ónýtis til þjóðar vorrar nú
á hennar þúsund ára afmæli: “Komið
aftur, þér mannanna börn.’’ Rís upp
aftur Islands lýður og starfa að þínu
uppyngda ætlunarverki. Vertu enn á
ný ljós, þótt lítið sé, á meðal þjóðanna,
skær stjarna á himni sögunnar. Láttu
þúsund ára sögu, ríka af himneskum
táknum og stórmerkjum, kenna þér, að
telja þá daga, þau ár, þær aldir, sem
enn kunna eftir að vera, huldar skýi hins
ókomna, að þú verðir forsjál til hins
andlega og eilífa lífsins. Lær þú af því,
sem þú hefir liðið, að lifa framvegis, svo
að hvert eitt Islands barn geti með gleði
gengið til hvíldar, jafnóðum og þau leggja
sín lúin bein í duftið og röddin hrópar af
himnum ofan í hinsta sinn á hinni jarð-
nesku æfi þeirra: “Komið aftur, þér
mannanna börn.’’—
Eg vil vona og óska, að þeir fáu Is-
lendingar, sem hér eru saman komnir til
þess í fyrsta sinni í þessu landi sameigin-
lega að vegsama drottin, álíti ekki orð
þessi sér alveg óviðkomandi, þótt for-
sjónin hafi flutt oss langt burtu frá ætt-
jörðu vorri. Eg vil ekki geta þess til, að
nokkur hér sé kærulaus um ættjörð1 sína
eða kærleikslaus til þess eina þjóðfélags,
sem hann hefir haft afskifti af og alið
allan aldur sinn hjá þangað til nú fyrir
skemmstu. Vér ætturn ekki að vera
komnir hingað til þess að skjóta oss und-
cn Ekyldum vorum við þá þjéð, sem
drottinn hefir tengt oss við helgum og
hále'tum ætternisbandum. Hver, sem
gleymir ættjörðu sinni eða þykist yfir
það hafinn, að varðveita það af þjóðerni
sínu, sem gott er og guðdómiegt, af þeirri
ástæðu að hann er staddur í framandi
landi og leitar sér þar lífsviðurværis,
það gengur næst því að hann gleymi
guði. Það er stutt stig og fljótstigið frá
þ\i að kasta þjóðerni sínu til þess að
kasta feðratrú sinni.
Sönn kristileg ættjarðarást fyllir ekkí
hjartað með fyrirlitningu á öðrum þjóð-
um en sinni eigin; hún blindar ekki
augun fyrir yfirburðum útlendinga i svo
mörgu tilliti, né fyrir sinni eigin eymd,
ókostum og mentunarskorti. Slíkt er
engin ættjarðarást, allra sízt í kristileg-
um skilningi. Slíkt er öfugur, heiðing-
legur, heimskulegur og hættulegur hugs-
unarháttur, sem dregur niður alla sanna
þjóðernistilfinningu og hefir visnun og
dauða sérhvers þjóðernis í för með sér.’r
Rúm og tími leyfir eigi að lengja
þetta mál með frekari tilvitnunum
eða skýringum þó mörgu sé við að
bæta. Félagssltapur sá er stofnað-
ur var jafnhliða liátíðinni varð eigi
langlífur því rúmu ári síðar eru
flestir íslendingar horfnir frá Mil-
waukee, fluttir til hinna nýju ný-
lendustöðva í Minnesota og vestan
við Winnipegvatn (Nýja íslands).
Tilgangur félagsins var aðallega sá
að efla samvinnu og samtök meðal
félagslima, vernda tungu og þjóð-
erni og afla sér upplýsinga um
hentugt nýlendustæði, því menn
voru orðnir því afhuga að þeir ættu
trygga framtíð þar í hænum, þar
sem flestir stunduðu algenga dag-
launa vinnu. Var þá skollin á hin
mesta atvinnudeyfð og peninga-
þröng er breiddist út um land alt,
er stafaði af stórkostlegum gjald-