Fréttatíminn - 18.11.2011, Blaðsíða 46

Prjónarnir tifuðu og bandið breyttist
smám saman í flík. Það var baðstofus-
temning í kringum ömmuna þar sem
þrjú elstu barnabörn okkar voru kom-
in til helgardvalar. Litir og blöð voru
lögð til hliðar og slökkt á teiknimynd-
inni í sjónvarpinu. Það var annað og
þjóðlegra sem átti hug þeirra, amma
var að kenna þeim að prjóna.
Stúlkurnar, fimm og sjö ára, voru á
byrjunarreit en drengurinn, á níunda
ári, hafði það umfram þær að hafa
fengið að handleika prjóna í skól-
anum. Langt var hann ekki kominn í
fræðunum en vissi þó að fitja átti upp
og búa til lykkjur með prjónunum.
Hann fékk enda viðamesta verk-
efnið, að prjóna húfu sem nýst gæti í
komandi vetrarkulda. Lopalitinn valdi
hann og hélt ótrauður af stað, fullur
bjartsýni undir öruggri leiðsögn
ömmu. Verkefni stúlknanna var að
vonum einfaldara.
Afinn er svolítið utangátta hvað
þessa listgrein varðar, skilnings-
lítill á prjónlesið. Samt dáist hann að
þessari alþýðulist, hvernig mislitir
bandhnyklar breytast smám saman
í vettlinga, húfur, peysur og annað
fínirí. Aldrei hefur hann þó fundið sig
knúinn til að reyna, treystir sér eigin-
lega ekki til þess. Nógu flókið virðist
vera að beita prjónunum, mynda
lykkjur og fá þær til að hanga saman,
hvað þá að búa til eitthvað svo flókið
sem peysu, þar sem við bætast ermar
og hálsmál.
Börnunum óx þetta þó ekki í
augum og munurinn frá ungdæmi
afans er að enginn er kynjamunurinn.
Nú þykir það sjálfsagt að drengir
jafnt sem stúlkur læri að prjóna – og
stúlkur smíði ekki síður en dreng-
irnir. Þannig var þetta ekki í barna-
skólatíð afans. Drengir fóru í smíði,
stúlkur í handavinnu, lærðu að
prjóna, sníða og sauma. Þrátt fyrir
smíðanámið get ég ómögulega státað
af mikilli leikni þar þótt ég treysti
mér frekar til þess að reka nagla en
beita prjónum. Það vildi mér til happs
að síðustu þrjú ár smíðakennslunnar
var sitt hver kennarinn. Því lagði ég
sama smíðisgripinn fram til prófs öll
þrjú árin. Sennilega hafa hinir vænu
smíðakennarar áttað sig á þessu en
tekið viljann fyrir verkið. Ég veit ekki
hvort ég hefði komist upp með þetta
í prjónatímum þótt ég hafi grun um
það að mæður og ömmur þess tíma
hafi gripið í trefla, vettlinga, þvotta-
poka og annað sem stúlkur þess tíma
áttu að skila til prófs.
Prjónastúlkur ömmunnar gáfust
fyrr upp en drengurinn sem ætl-
aði sér að fara heim með húfu úr
helgarvistinni. Hann sat því við og
prjónaði þar til mynd fór að koma á
verkið. Amma var þó kölluð til þegar
illa gekk og lykkja féll niður og grun
hef ég um að hún hafi tekið nokkra
prjónahringi í leiðinni til að flýta
fyrir. Svo ánægður var drengurinn
að hann kallaði afa til sín. Ég hélt að
hann ætlaði að sýna mér hálfgerða
húfuna en svo var ekki. „Afi,“ sagði
hann, „kanntu að prjóna?“
Ég varð að játa vankunnáttu mína,
fór um það nokkrum orðum að ég
hefði ekki fengið að læra að prjóna
þegar ég var á hans aldri. Ég hefði
kannski ekki átt að leggja svo mikla
áherslu á að ég hefði ekki fengið að
handleika prjónana. Drengurinn
Síðbúin tilsögn
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
P
HJÓLBARÐAÞJÓNUSTA
Interstate heilsárs- og vetrardekkin eru umhverfis-
vænni kostur. Munstrið inniheldur minna magn af
mengandi olíum og uppfyllir evrópska staðla um
efnisinnihald hágæða hjólbarða.
DUggUvogi 10 RvK AUSTURvegi 52 SeLFoSS piTSTop.iS www
HJALLAHRAUNi 4 HFJRAUÐHeLLU 11 HFJ568 2020 SÍMi
HeiLSáRS- og
veTRARDeKK
UMHveRFiSvæNNi KoSTUR
FyRiR FÓLKSBÍLA og JeppA
viÐ eigUM FLeSTAR STæRÐiR DeKKJA á HAgSTæÐU veRÐi.
HAFÐU SAMBAND TiL AÐ Fá veRÐ Í DeKK FyRiR BÍLiNN ÞiNN.
175/65 R14 45.900 kr. 195/65 R15 55.900 kr.
185/65 R14 49.900 kr. 205/55 R16 63.900 kr.
185/70 R14 49.900 kr. 245/75 R16 99.800 kr.
185/65 R15 51.900 kr. 225/45 R17 73.900 kr.
DæMi UM FRáBæR TiLBoÐ á iNTeRSTATe
HeiLSáRS- og veTRARDeKKJUM
veRÐiN eRU FyRiR FJögUR DeKK áSAMT UMFeLgUN
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Smiðjuvegur 9 • 200 Kópavogur • Sími 535 4300 • Fax 535 4301 • Netfang axis@axis.is • Heimasíða www.axis
• Margar viðartegundir og litir
• Mikið úrval á lager - skammur afgreiðslufrestur
• Rennihurðir smíðaðar eftir máli
• Íslensk framleiðsla á góðu verði!
Allar nánari upplýsingar í síma 535 4300
Fataskápar!
m
ag
gi
@
12
og
3.
is
1
74
.1
32
skildi það þannig, og kannski
eðlilega, að ég hefði þráð fátt
heitar en að læra að prjóna. Þegar
maður er átta ára er ekkert mál
að bjarga slíku snarlega: „Ég skal
kenna þér að prjóna, afi minn,“
sagði drengurinn.
Út undan mér sá ég að amma
barnanna glotti en hélt sig til
hlés. Hún þóttist vita að ég gæti
ekki neitað svo hjartnæmu boði
barnabarns sem vildi leggja það
á sig að kenna afa það sem hann
fór á mis við í æsku en hefði alltaf
þráð. Skipti barnið þá engu þótt
það væri skammt á veg komið í
prjónafræðunum. Drengurinn
vildi af örlæti sínu miðla því sem
hann hafði lært.
„Sjáðu,“ sagði hann um leið
og hann rétti mér húfuprjónana,
„þú tekur þennan og þræðir hann
hérna í gegn.“ Um leið brá hann
upp myndlíkingu sem hann hafði
greinilega lært í handavinnutíma
skólans og mundaði báða prjón-
ana: „Músin kemur hérna upp úr
holunni, grípur ostinn og fer aftur
í holuna.“ Eftir þessar lipurlega
útfærðu prjónahreyfingar horfði
hann stórum augum á afa sinn og
bætti við: „Þetta er enginn vandi.“
Afinn var kominn í þá stöðu
að hann varð að reyna. Undan
því varð ekki vikist. Því tók ég
prjónana, reyndi með þeim hægri
að skjótast sem mús úr holunni
og grípa ostinn og fara aftur í
holuna. Það mistókst. Innra með
mér kenndi ég því um að nokkuð
fast var prjónað hjá drengnum
en hafði samt ekki orð á því.
„Þú verður að gera svona,“ sagði
drengurinn um leið og hann tók
prjónana af afanum og kom mús-
inni þegar ofan í holuna. „Próf-
aðu aftur, afi, þú getur þetta ef þú
æfir þig vel. Er það ekki amma?,“
kallaði hann til yfirkennarans á
heimilinu.
„Ég er ekki viss, elskan,“ sagði
amman, „hann afi þinn er eigin-
lega með tíu þumalputta.“
„Má ég sjá, afi, eru allir putt-
arnir á þér eins?,“ sagði drengur-
inn.
„Nei,“ sagði ég og eygði út-
komuleið, „en þeir eru of stórir
til að prjóna barnahúfur. Það er
ekki hægt að beygja þá alveg ofan
í músarholuna. Þú verður því að
klára húfuna sjálfur.“
„Amma,“ kallaði drengurinn,
„afi er með of gallaða putta til að
prjóna – og ég sé að þeir eru líka
of gamlir.“
46 viðhorf Helgin 18.-20. nóvember 2011