Fréttatíminn - 18.11.2011, Qupperneq 48

48 bækur Helgin 18.-20. nóvember 2011
 Bókadómar Þrjár góðar um mat
Á toppi barnabókalista
lista Eymundssonar
trónir nú Glósubók Ævars
vísindamanns, en þar er
að finna merkilegustu til-
raunir höfundarins, Ævars
Þórs Benediktssonar, auk
leiðbeininga og alls konar
spennandi upplýsinga um
vísindi og draugagang.
Vinsælasta
BarnaBókin

Eldum íslenskt með
kokkalandsliðinu
Sögur, 194 síður, 2011.
Kokkalandsliðið gaf fyrr á
þessu ári út Eldum íslenskt
– aðeins fimm hráefni í
hverjum rétti. Bókin er
snoturlega brotin í stærðinni
22 x 24 sentímetrar, alls 194
síður og innihalda 170 upp-
skriftir. Hér er í boði úrval
af traustum og einföldum
uppskriftum af matreiðslu
á íslenskum mat og stendur
á gömlum meiði en þó með
nútímalegum svip: Súpur og
soð, grænmetisréttir, fiskur
og kjöt, sósur, brauð og
sætmeti. Leiðbeiningar eru
skýrar og einfaldleiki í fram-
leiðslu hafður að leiðarljósi.
Bókin er í mjúkri kápu, letur
stórt sem auðveldar notkun
þegar hugur er í önnum eld-
hússins. Myndir snotrar en
bara til skrauts. Gagnleg bók
byrjendum og holl upprifjun
þeim sem eru lengra komnir.
-pbb

jólamatur
nönnu
Nanna Rögnvaldardóttir
Iðunn, 170 síður, 2011.
Jólamatur Nönnu er bók
ætluð þeim sem eru að
hefja hátíðahöldin í eld-
húsinu. Nanna er gúru á
sviði matseldar og vandi
hennar hér er að halda
uppskriftum einföldum sem
henni tekst prýðilega þótt
sumar leiðist út í flóknari
framleiðslu einkum er líður
á bókina. Hér er tekist á við
samsetta matseðla þar sem
rímar saman meginefni og
meðlæti, forréttur og eftir-
réttir – bæði dýrari hráefni
og ódýrari. Það var helst
mér þætti hlutur fiskmetis í
aðalréttum veigalítið en það
er ágætis tilbreyting að elda
fisk snemma í hátíðahaldi
sem er yfirhlaðið reyktu og
söltuðu, þungum sósum og
eftirréttum svo allir standa
á blístri. Nanna hefur pers-
ónulegan og innilegan stíl
og er sannfærandi höfundur.
Bókin er fallega brotin, 21 x
27 sentímetrar og bundin,
vís gjöf til margra sem eru
vanastir því að panta pizzu
þegar þá svengir. -pbb

stóra bókin um
villibráð
Úlfar Finnbjörnsson og Karl Peterssen
Salka, 312 síður, 2011
Stóra bókin um villibráð
eftir Úlfar Finnbjörnsson
er matreiðlubókin í ár fyrir
þá sem eiga fyrir gott safn
af almennum bókum um
matreiðslu. Hér er fókusað
á bráðina og vinnslu hennar.
Þetta er stór bók , 21 x 28,5
sentímetrar, alls 312 blað-
síður og snoturlega brotin
með fallegum myndum eftir
Karl Petersson. Farið er í hrá-
efnið eftir tegundum og rakið
hvernig best er að vinna
bráðina áður en tekið er til
við að nýta hina ólíku hluta
dýrsins. Er allt það efni unnið
af skilmerkilegri nákvæmni
en mun leggja veiðimönnum
(bókin er raunar skrifuð fyrir
þá) á herðar nýjar skyldur.
Svo eru uppskriftir um
hina aðskiljanlegustu rétti.
Einkum þótti mér forvitnilegt
að sjá innmat gerð svo góð
skil. Það vatnar bara í bókina
kanínur og sauðfé, lóur,
spóa, álftir og æðarfugl sem
lög og hefðir banna, en eru
þetta ekki allt dýr sem menn
hafa lagt sér til munns hér á
landi? Fyrir þá sem eru ákafir
eldhúsjarlar er þessi bók
nauðsyn. -pbb
 Bókadómur mEð sumt á hrEinu Þórunn Erlu- Valdimarsdóttir
r étt áður en sest er niður á morgni íslenskrar tungu eru þeir horfnir frá hljóðnema á útvarpsstöð Egill
og Valgeir. Voru einhverjir úr hópi Stuð-
manna sem reyndust ekki sögumenn
þegar langt var liðið á sextugsaldurinn?
Egill sannarlega, mikill sögumaður og
lifandi í frásögninni, Valgeir og Þórður
sannarlega í sínum örsögum sem enduðu
á vinil og geislanum, Tómas hefur þegar
farið á prent með sínar sögur, raunar var
Jakob Frímann síst líklegur til að setjast
niður og færa til bókar sinn athafna-
sama feril en sú er nú samt raunin: Í dag,
föstudag, kemur út hluti af margbrotnum
ferli hans á fjögurhundruð síðna bók með
nafnaskrám, verkaskrá (ófullkominni)
og myndasíðum (hefðu mátt vera betur
valdar). Þórunn Valdmars og Erlu skráir
og er verkið önnur atlaga hennar að minn-
ingum tónlistarmanns, hin fyrri var sú
klassíska Sól í Norðurmýri.
Gleðin yfir því að lifa
Útgáfan er um margt merkileg. Bráð-
skemmtilegur sögumáti skín í gegnum allt
verkið þar sem talmálsstíll Jakobs nýtur
sín vel í þroskamiklu og persónulegu mál-
færi. Atburðarásin teygir sig víða, Jakob
er séríslenskt fyrirbæri en leit hans að
visku og lífsfyllingu hefur sent hann um
meginlönd, eyjar Evrópu, Bandaríkin og
Indland, Hann er langförull, raunar er
ævisagan svo langt sem hún nær löng og
ítarleg ferðalýsing svo víða hefur athafna-
þráin leitt hann. Hann er persónulegur
um einkahagi sína, tilfinningafesti við
foreldra, afa, ástkonur og eiginkonur,
vini, samstarfsmenn og marga samferða-
menn er hér sett á blað, nokkrir undan-
skildir sem standa honum nærri, um sumt
þagað en flest kemur við sögu. Hann er
hreinskilinn, dæmir sig sjálfan í margri
sök, opnar okkur huga sinn af kurteisi og
festu eins og hans er, ber flestum vel sög-
una, umtalsfrómur, þótt í stöku tilvikum
finnum við leiftur af skapi, sárum tilfinn-
ingum, en gleðin yfir því að lifa yfirgnæfir
allt. Hér gefur að líta lyndiseinkunn sem
lýsir sér best í gerðum, framkvæmdum,
vilja til að hreyfa samfélag og samtíma í
besta skilningi.
Mælistika á aðrar úr sama geira
Með sumt á hreinu er velheppnuð bók því
að viðfangsefnið er ekki að draga dul á
galla sína; játar mistök, sýnir okkur stórar
og djúpstæðar efasemdir sem sækja á um
leið og við fáum innsýn inn í fjölbreyttan
og fjölskrúðugan feril: Upphafsár bernsk-
unnar á Akureyri, unglingsár í Hlíðunum,
skrautlega tíma í London – í tvígang, sól-
ardaga í Kaliforníu og svo allan þann tíma
sem hann hefur helgað samkomuhaldi og
skemmtanalífi hér á landi.
Þórunnar gætir ekki mikið í verkinu,
ef frá er talinn stuttur inngangur, þaðan
í frá talar verkið rödd Jakobs. Verkinu er
skipað í nokkurnveginn rétta tímaröð,
staldrað við útskýringar, jafnvel útúrdúra
eins og efnið heimtar, eftir því sem þroski
í æviskeiðinu megnar. Frásögnin er víðast
hvar undirstrikuð kímni en alltaf er stutt í
alvöru því þannig er jú lífið. Jakob klæmist
ekki á tilfinningum, eftir að hafa þekkt
hann í hartnær þrjátíu ár undrar þennan
lesanda hvað hann er óhræddur, hér er
spilin lögð á borðið, en hann hefur alla
tíð verið ófælinn drengurinn, kominn að
garði hefur hann oftast klifrað yfir frekar
en að ganga langa leið í leit að hliði. Sum
efni eru þess eðlis sem hér eru rædd að
þau snerta dýpstu einkamál eintaklings.
Og fleira kemur við sögu: Utanríkisþjón-
usta, hinn æðri tilgangur, gæfan og gjörvi-
leikinn, stjórnmál í víðum skilningi og í
þröngsýni veikra ráðamanna.
Ævisögur okkar manna í poppinu hafa
margar ekki verið fjörlegur lestur, sumir
slakir frásagnarmenn, aðrir hafa lifað svo
fábreyttu lífi að það dugar rétt í viðtal. Hér
stígur fram einstaklingur
sem á að baki merki-
legan og mikilvægan
feril á mörgum sviðum
og talar tæpitungu-
laust um erindi sitt
hér á jörð. Með sumt
á hreinu mun því verða
mælistika á margar
aðrar bækur úr
sama geira sem
gefnar eru út
sem ævi-
sögur.Bækur
Páll Baldvin Baldvinsson
pbb@frettatiminn.is
Jakobsstígurinn þræddur

með sumt á
hreinu – jakob
Frímann magnus-
son lítur um öxl.
Þorunn Erlu Valdimarsdóttir
JPV, 400 blaðsíður, 2011.
Hingað barst í pósti vegleg útgáfa frá fyrirtæk-
inu seltmann+söhne í Þýskalandi á þýðingum
ljóða Matthíasar Johannessen. Safnið eru
gefið út á tveimur tungumálum, íslensku og
þýsku og hefur einkum að geyma ljóð úr því
úrvalssafni sem kom út 2009: Vegur minn til
þín, en þýðendur eru þeir Sverrir Schopka og
Gert Kreutzer, en hann er professor emerítus
í norrænu við háskólann í Köln. Á þýsku ber
safnið heitið Windhauch am Schwanenf lügel
eða Andblær við svanavæng. Það er gefið út
með tilstyrk Bókmenntakynningasjóðs og var
hluti af Frankfurtar-átakinu. Í því samhengi er
skemmst að minnast sérstaks heftis die Horen
sem kom út í haust með þýddum ljóðum íslenskra skálda okkar daga og hefur
því hagur ljóðaunnenda í Þýskalandi vænkast verulega á þessu hausti hvað
varðar aðgengi að ljóðum okkar manna. -pbb
Matthías í þýskri útgáfu
Endurminningar Jakobs einkennast af bráðskemmtilegum sögumáta og talmálsstíll hans
nýtur sín vel í þroskamiklu og persónulegu málfæri.
Enn eru tímaritin á ferli þótt ætla mætti að hagur þeirra þrengdist eftir því sem vefurinn
teygir sig víðar: Sumarhefti Stínu barst hingað nýlega og er mikið að efni. Mun nýtt hefti
þessa ágæta tímarits vera í burðarliðnum og lofaði einn ritnefndarmaður því í búðir fyrir
jól. Sumarhefti Stínu er 216 síður, stútfullt af spennandi efni. Þá er annað hefti þessa árs
af Börnum og menningu komið út í
ritstjórn Helgu Ferdinandsdóttur.
Lunginn úr heftinu fjallar um verk
Áslaugar Jónsdóttur. Heftið er í
stóru broti og er 32 síður. Þá kom
út í haust 3. tölublað Spássíu, 48
síður í stóru broti með viðtölum við
höfunda og margskonar greiningum á
bókmenntasamfélagi okkar. Ritstjórar
eru Auður Aðalsteinsdóttir og Ásta
Gísladóttir. Öll fást tímaritin í skárri
bókaverslunum. -pbb
Bókmenntatímaritin eru enn á stjái
Jakob Frímann
Magnússon.
Þórunn Erlu-
Valdimarsdóttir
Skiptinemasamtök AFS eru með opið hús nk.
þriðjudag. Allir sem vilja forvitnast um
skiptinemadvöl, sjálfboðaliðadvöl eða starfsemi
okkar almenn, eru hvattir til að líta við og kynna
sér það sem við höfum upp á að bjóða.
HVAR: Skrifstofu AFS, Ingólfsstræti 3, Reykjavík
HVENÆR: Þriðjudaginn 22.nóvember kl. 17-19.
Allir velkomnir!