Heimilisritið - 01.10.1951, Blaðsíða 16

þeir ekki verið án daglegs
mjólkurskammts. Eftir að farið
var að setja D-vitamín í mjólk-
ina í Ameríku, hefur salan enn
aukizt — bæði börn og full-
orðnir drekka meiri mjólk en
nokkru sinni fyrr.
En hvaða furðuvökvi er þetta
svo, sem við drekkum? Ef mað-
ur drekkur daglega hálfan lítra
af venjulegri nýmjólk, hefur
maður á* viku látið ofan í sig
um fimm þúsund miljarða af
litlum fitukúlum af dálítið
mismunandi stærð, frá einum
tíu þúsundasta til eins þúsund-
asta úr millimetra í þvermál.
Auk þess er svo vatn, eggja-
hvítuefni, stein- og málmefni,
fjörefni (vítamín) og fleira.
Þegar fyrir hundrað árum
höfðu menn hugboð um, að sér-
hver af þessum fituögnum væri
umlukt himnu, en sönnunin
fékkst ekki fyrr en með raf-
eindasjánni. Himnan er gerð úr
einföldu lagi eggjahvítusam-
einda. Hvaðan fitan stafar, er
ekki alltaf hægt að vita með
vissu. Sumt af henni kemur
sennilega beint úr blóðinu yfir
í mjólkina, en önnur fita mynd-
ast eftir öllu að dæma 1 sjálf-
um frumum mjólkurkirtlanna,
þar sem hún myndast úr kol-
vetnum, sem umbreytist í fitu
í líffærunum.
Þýðingarmesta eggjahvítuefni
mjólkurinnar er kaseinogen, sem
sjálft er töfraefni, því það inni-
heldur að heita má allar þær
aminosýrur, sem lifandi vera
þarf til að geta vaxið — og það
er einkum til þess, sem mjólkin
er ætluð. Bæði dýra- og manna-
börn nota aðeins örlítið af
mjólkinni sem „eldsneyti“ —
einstök efni mjólkurinnar má
beinlínis skoða sem þá múr-
steina, er hin lifandi vera er
byggð úr. Á þessu sviði hafa
líka verið gerðar afar merki-
legar rannsóknir á síðustu ár-
um. Það hefur sem sé sýnt sig,
að því meira eggjahvítuefni sem
mjólkin inniheldur, því hraðar
getur barnið eða ungviðið tvö-
faldað þunga sinn. Þó ungbarn
þurfi 180 daga til að tvöfalda
þyngd sína, þarf kálfur ekki
nema 47 daga — en konumjólk
inniheldur líka aðeins 1,6 pró-
sent eggjahvítu, en kúamjólk
3,5 prósent. Spenagrís þarf að-
eins 18 daga, hvolpur 8 og kett-
lingur 7 daga til að tvöfalda
þyngd sína — og það svarar
til þess, að eggjahvítuprósentan
hækkar að sama skapi í mjólk
þessara dýra — kattamjólk inni-
heldur 9,5 prósent eggjahvítu-
efni.
ÞAÐ ER augljóst, að ómögu-
legt væri fyrir bæði manna- og
dýrabörn að ná þessari þyngd-
14
HEIMILISRITIÐ