Fréttatíminn - 20.12.2013, Blaðsíða 76

Örlög rjúpunnar
V
Við ætlum að reyta rjúpurnar annað kvöld
– eða hamfletta öllu heldur – á vetrarsól-
stöðum þegar sólargangur er stystur. Það
er hátíðleg athöfn og góð samverustund
þegar jólamaturinn er gerður klár fyrir
nokkrar fjölskyldur. Skemmtilegt er að
sú stund hitti á dagpartinn sem stystur er
og myrkur mest. Ekki aðeins er komið að
hátíð jólanna heldur getum við frá og með
komandi laugardagskvöldi farið að hlakka
til bjartari daga, lengri sólargangs. Pabbi
minn, sem er hagmæltari en sonurinn,
orðar það svo: Hér á landi myrkramet,
mest er fyrir jólin. Síðan um himneskt
hænufet, hækka tekur sólin. Ekki ætla ég
að reyna að orða það betur.
Rjúpnaathöfninni fylgir að ég þarf að
taka til í bílskúrnum svo við komumst
fyrir, synir mínir og tengdasynir, auk mín
og tengdapabba sem kenndi okkur hand-
bragðið og er okkur árlega til leiðbein-
ingar. Fleiri mæta væntanlega með sínar
rjúpur, mágur minn til dæmis, en hann er í
veiðifélagi með strákunum sem undanfar-
in ár hafa spreytt sig í skotveiði og gengið
eftir atvikum bærilega. Mágkona sonar
míns kemur enn fremur með sínar rjúpur
en hún gefur strákunum ekkert eftir í veið-
inni. Í haust náði hópurinn það mörgum
rjúpum að vel dugar stórfjölskyldunni.
Veiðináttúruna hafa strákarnir ekki
frá mér en ég hef engu að síður gaman
af stússinu í kringum hamflettingu
fuglanna. Langt er síðan við byrjuðum
á þessu, tengdapabbi og ég, einir í eld-
húsinu hjá tengdamömmu. Henni fannst
atgangur okkar hins vegar full mikill í
fyrsta sinn er við áttum við rjúpurnar,
enda hafði innfluttur Svarti dauði á flösku
frá Lúxemborg og örfáar dósir af dönskum
Elefant áhrif á limaburð okkar þegar leið á
hamflettinguna. Við lá að rjúpurnar flygju
á ný, slík voru tilþrifin. Tengdamamma
var fram á annan dag jóla að finna fiður
í ýmsum vistarverum þeirra hjóna. Hún
vísaði okkur því í bílskúrinn þegar leið að
næstu jólum og þar vorum við í góðu yfir-
læti í nokkur ár uns við fluttum athöfnina
í bílskúrinn minn. Þar er hópurinn vel
geymdur og sakar ekki þótt fugl og fugl
takist á loft og fjaðrir fjúki.
Ég sé til þess að strákarnir og aðrir
viðstaddir fái svolítið jólaöl til þess að
auðvelda starfið og hugsanlegt er að einn
úr veiðihópnum gauki að okkur staupi
af dönsku jólaákavíti. Allt fer þó sóma-
samlega fram enda höfum við ákveðin
fyrirmæli frá konu minni um meðferð á
jólamatnum. Fyrir utan að ganga vel frá
bringunum ber okkur að halda til haga
beinunum í sósuna, lærunum og innmat.
Hjartað og fóarnið skal nýta og ekki síst ef
ber og lyng eru í sarpi. Allt eykur þetta og
bætir bragð hinnar mikilvægu sósu.
Strákarnir, synir mínir og tengdasynir,
eru matgæðingar. Þeir hafa gaman af
matargerð – ekki síst ef þeir hafa veitt
sjálfir það sem borða skal – en almennt
eru þeir snjallir í kúnstum eldhússins. Þeir
úrbeina, steikja og töfra fram alls konar
meðlæti – og sósur við hátíðleg tækifæri.
Þá láta þeir sitt heldur ekki eftir liggja
hvunndags og matreiða ofan í sig og sína.
Þeir fylgjast vel með nýjungum í matar-
gerð og synir mínir skrifa sitt á hvað um
mat og vín hér á síðum Fréttatímans. Þeir
eru föðurbetrungar því ekki get ég logið
upp á mig að hafa verið góð fyrirmynd
í eldhúsinu. Þar hafa þeir þurft að leita
til móður sinnar sem oftar en ekki gefur
þeim góð ráð.
Eitt hef ég hins vegar lært af hinum
ungu mönnum, það er að horfa á matar-
gerðarþætti í sjónvarpi. Það er skemmti-
legt að horfa á þá sem þekkingu hafa safna
saman hráefni og breyta í dásemdir. Ég
efa ekki að það er gaman að búa til góðan
mat, hafi menn tíma til þess og kunnáttu
– og sannarlega er yndi að koma saman
í góðum hópi og neyta þess sem gert er.
Þetta hefur meðal annars sést í ágætum
sjónvarpsþáttum Úlfars Finnbjörnssonar
matreiðslumeistara undanfarið. Hann
hefur veitt til matar með ýmsu fólki,
gæs, hreindýr, skarf og sel – og eflaust
fleira. Auk þess að fara fimum höndum
um bráðina og gera úr henni fínirí kennir
hann um leið að nýta hana alla. Þá bætir
hann við ýmsu skemmtilegu. Í liðinni
viku steikti hann til dæmis hjarta og lifur
hreindýrs á veiðislóð og bætti og skreytti
með berjum og laufum úr móanum. Þá
gaf hann kollega mínum og fyrrum sam-
starfsmanni, Jakobi Bjarnari Grétars-
syni blaðamanni, hráa selslifur eftir að
Jakob Bjarnar hafði skotið selinn. Úlfari
þótti lifrin góð, volg úr skrokki selsins,
en af svipbrigðum skyttunnar mátti ráða
að karlmennskan ein og stoltið réð því
að hann kyngdi bitanum fyrir framan
sjónvarpstökuvélina í stað þess að spýta
honum út úr sér. Hann þáði að minnsta
kosti ekki ábót þegar Úlfar skar sér annan
bita og þann þriðja.
Ég hef nokkurn skilning á viðbrögðum
Jakobs. Selkjöt borðaði ég sem strákur
í sveit en hætt er við að ég hefði blánað í
framan hefði lifrin verið borin fram hrá.
Það datt bændum í Múlasveit hins vegar
ekki í hug enda var vel hugsað um borgar-
börnin.
Þessar áhyggjur þarf hins vegar ekki
að hafa af rjúpunni. Hennar örlög eru að
vera svo bragðgóð að allir einstaklingar
tegundarinnar eru sagðir enda í maga
matgæðinga af ýmsum dýrategundum, ef
ekki mannsins á jólum, þá fálkans þar sem
rjúpan ræður stofnstærð, eða sísvangs
rebba.
Gleðilega hátíð og njótið matarins, hvort
heldur á borðum verður rjúpa, hamborgar-
hryggur, hangikjöt, lambalæri – eða
hnetusteik sem meistarakokkurinn Albert
Eiríksson töfraði fram í sjónvarpsþætti í
síðustu viku, hjá enn einum meistaranum,
sjónvarpskokknum Rikku.
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
Gói í nýju hlutverki!
„Falleg og vel
skrif uð bók ...
Teikn ing arnar
lyfta undir góða
frásögn og gera
bókina að einni
af eigulegustu
barnabókum
sem völ er á ...“
Pressan.is
* * * *
UGLA
Jólagjafir
prjónakonunnar
Laugavegi 59, 2. hæð | Sími 551 8258 | www.storkurinn.is
76 viðhorf Helgin 20.-22. desember 2013