Fréttatíminn - 19.04.2013, Blaðsíða 28

B
jarna Benediktssyni hefur tekist að ná við-
spyrnu við botninn eftir þá verstu útreið sem
flokkurinn hefur fengið í skoðanakönnunum
í manna minnum. Lægst var fylgið, undir 18
prósent, í könnun Stöðvar 2 fyrir tveimur
vikum en mældist tíu prósentustigum hærra í sömu
könnun um miðja vikuna. Í könnun RÚV sem birt var í
gærkvöld jók flokkurinn fylgi sitt í 24,1 prósent úr 21,9
og í nýjustu könnun MMR hefur Sjálfstæðisflokkurinn
komist upp fyrir Framsóknarflokkinn í fyrsta sinn rúman
mánuð.
Enginn vafi leikur á því að útspil Bjarna í sjónvarpsvið-
tali á RÚV í síðustu viku hafði úrslitaáhrif varðandi við-
snúning flokksins. En hvað hefur breyst? Stefnan er sú
sama og flokkurinn sá sami og stuðningsmenn hafa verið
að yfirgefa fyrir Framsóknarflokkinn, ef marka má kann-
anir. Er Bjarni ef til vill fyrst núna að taka af skarið og
skapa sér stöðu sem raunverulegur formaður eftir gríðar-
leg innanflokksátök sem varað hafa nánast frá hruni?
Bjarni er enginn Davíð Oddsson. Þvert á móti má færa
fyrir því rök að hann sé algjör andstæða formannsins
fyrrverandi. Bjarni er sagður maður sátta og samninga
en fyrirrennari hans var þekktur fyrir ýmislegt annað
en það. Bjarni þykir rólegur og yfirvegaður, þótt hann sé
ekki skaplaus, og hann taki sér góðan tíma til að ígrunda
ákvarðanir sem hann stendur frammi fyrir, gefist honum
tækifæri til þess. Bjarni væri ekki líklegur til að hreyta
styggðaryrðum í fólk og myndi aldrei taka fólk út af
sakramentinu ef honum sýndist svo, líkt og Davíð gerði
með menn sem honum mislíkaði við.
Á hinn bóginn þykir Bjarna skorta þá persónutöfra sem
einkenndu stjórnmálamanninn Davíð sem hafði sérstaka
færni í hnyttnum og beittum tilsvörum. Bjarni þykir
stífur og formfastur í hlutverki formannsins og allt að því
óöruggur á köflum. Það var ekki fyrr en í viðtalinu marg-
umtalaða, sem sýnt var á RÚV fimmtudagskvöld í síðustu
viku, er Bjarni þótti sýna kjark, dug og sjálfstæði, til þess
að koma fram fyrir alþjóð og tala af einlægni um þann
mikla vanda sem Sjálfstæðisflokkurinn stendur frammi
fyrir: innbyrðis átök og algert fylgishrun. Einungis kosn-
ingar munu leiða í ljós hversu skynsamleg sú ákvörðun
Bjarna var, að opinbera sig með þessum hætti, en skoð-
anakannanir síðustu daga benda til þess að honum hafi
tekist að krossvenda kosningabaráttu flokksins – og snúa
þar með vörn í sókn. Af könnununum að dæma virðist
því sem útspil Bjarna hafi slegið í gegn hjá kjósendum og
flokkurinn sé að endurheimta styrk sinn.
Nær atkvæðum til baka
En hvað hefur breyst á þeim tveimur vikum sem liðu
milli þess sem Stöð 2 kannaði afstöðu fólks? Áherslumál
flokksins eru hin sömu og forystan er óbreytt. „Viðmótið
hefur breyst. Kannski varð þetta eins konar vakning
fyrir sjálfstæðismenn,“ segir Bjarni þegar við settumst
niður á Hótel Borg í vikunni í þeim tilgangi að fara yfir
stöðu flokksins og formannsins. Það er létt yfir honum
þegar hann sest í djúpan, rauðan, leðurstólinn við logandi
arininn. Við erum ein í stofunni að undanskilinni að-
stoðarkonu Bjarna, Svanhildi Hólm, sem kemur sér fyrir
í hinum enda hennar. Bjarni pantar grænt te þegar þjónn
kemur til að aðstoða okkur.
Bjarni virðist alveg eiga heima í þessu umhverfi enda
oft sagður hafa fæðst með silfurskeið í munni. Hann er
barnabarnabarn Benedikts Sveinssonar fyrrum forseta
Alþingis, sem var faðir Bjarna Benediktssonar forsætis-
ráðherra sem var faðir Björns Bjarnasonar, fyrrverandi
ráðherra. Afi Bjarna, Sveinn Benediktsson, var því bróðir
Bjarna Benediktssonar. Björn Bjarnason og pabbi Bjarna,
Benedikt Sveinsson eru því bræðrasynir. Bjarni er jafn-
skyldur Halldóri Blöndal, fyrrum forseta Alþingis, sem er
sonur Kristjönu, systur Bjarna og Sveins. Guðrún Péturs-
dóttir, fyrrum forsetaframbjóðandi, er jafnframt dóttir
Péturs, bróður Bjarna, Sveins og Kristjönu, og því frænka
Bjarna. Þetta er hluti hinnar margumtöluðu Engeyjar-
ættar.
Hvort sem ætterni hans hefur hjálpað til eða frænd-
semi við áhrifamenn Sjálfstæðisflokksins á þeim tíma var
Bjarni gerður formaður einnar mikilvægustu nefndar Al-
þingis fáeinum mánuðum eftir að hann var fyrst kjörinn
á þing árið 2003. Má segja að hann hafi hlotið eldskírn í
því hlutverki því ári síðar var hann áberandi í fjölmiðlum
vegna umræðu um hið svokallaða fjölmiðlafrumvarp
Davíðs Oddssonar.
„Ekki með Davíð á öxlinni“
Í sögulegu sjónvarpsviðtali tókst formanni Sjálf-
stæðisflokksins að snúa vörn í sókn og fékk þar
með þá viðspyrnu sem hann hefur verið að leita
að undanfarnar vikur. Honum tókst að beina
athyglinni frá aðalkeppinautnum, Sigmundi Davíð
Gunnlaugssyni, og hefur dregið mjög á forystu
hans í skoðanakönnunum. Bjarni er sannfærður
um að Sjálfstæðisflokkurinn verði stærstur á
kjördag en lítur hýru auga til Sigmundar Davíðs
varðandi stjórnarmyndun.
Bjarni Benediktsson: „Að reiðast fólki og vera jafnvel langrækinn og láta skapið hlaupa með sig eða einfaldlega að gera bara eitthvað þveröfugt.
Það er hægt að skoða heiminn út frá hugmyndafræði Macchiavelli, sem reyndar hefur kennt okkur margt um mannlegt eðli, og líta á lífið sem eina
samfellda orrustu – eða horfa meira inn á við og spyrja sig hvernig maður maður vill vera og hvaða máli það skipti þegar upp er staðið þótt einhverj-
um finnist eitthvað um þig og segi eitthvað við þig.“ Ljósmynd/Hari
Viðmótið
hefur breyst.
Kannski
varð þetta
eins konar
vakning fyrir
sjálfstæðis-
menn.
Tók loks af skarið
Flokksmenn virðast nokkuð sammála um
að hann hafi styrkt stöðu sína með við-
talinu margumtalaða. Hann hafi jafnvel í
fyrsta sinn í formannsstóli tekið af skarið
sem formaður og gefið von um að hann
hafi í raun þann mann að geyma sem
valdið getur jafn krefjandi embætti og for-
mennska er í þeim stjórnmálaflokki sem
hefur með fáum undantekningum hlotið
flest atkvæði í öllum þingkosningum á
síðustu fimmtíu árum að undanskildum
síðustu alþingiskosningum. Flokkurinn
hefur að auki aðeins tvívegis á sama tíma-
bili hlotið undir 30 prósent atkvæða, árið
2009, þegar atkvæðamagn flokksins náði
sögulegu lágmarki, í 23,7 prósent, og árið
1987 þegar klofningur innan flokksins
undir stjórn Þorsteins Pálssonar varð
til þess að Borgaraflokkur Albert Guð-
mundssonar náði tæpum 11 prósentu-
stigum af atkvæðum Sjálfstæðisflokksins
sem endaði í rúmlega 27 prósent fylgi.
Geir Haarde, sem tók við formennsku
af Davíð undir lok árs 2005 lét skyndilega
af formennsku árið 2009 vegna veikinda.
Því átti enginn von á enda hafði Geir Ha-
arde um áraraðir beðið í skugga Davíðs
og skapað sér mikla virðingu samflokks-
manna á löngum stjórnmálaferli sínum.
Bjarni hafði, allt frá því að hann var fyrst
kjörinn á Alþingi árið 2003, verið nefndur
krónprins flokksins, vonarstjarna Engey-
inga, framtíðarleiðtogi Sjálfstæðisflokks-
ins. Formannsstaðan losnaði hins vegar
mun fyrr en gert var ráð fyrir og þurfti
Bjarni því að hrökkva eða stökkva. Hann
stökk – og bar sigur úr býtum gegn mót-
frambjóðandanum Kristjáni Þór Júlíus-
syni, á landsfundi í mars 2009.
Persónueinkenni Bjarna, sem lýst var
hér að ofan, hafa gert það að verkum
að hann beitir gjörólíkum aðferðum við
stjórnun flokksins en flokksmenn áttu
að venjast um áraraðir. Fyrir vikið hefur
Bjarni ekki sömu tök á flokknum og fyrir-
rennarar hans, jafnt Davíð sem Geir, og
af þeim sökum hefur hann skort nauð-
synlegan stuðning til þess að mynda þá
einingu sem grundvöllur er fyrir farsælli
kosningabaráttu til þessa. Hópur stuðn-
ingsmanna varaformannsins, Hönnu
Birnu Kristjánsdóttur, hefur beðið
færis allt frá árinu 2010, þegar umræðan
um Vafningsmálið svokallaða komst
í hámæli, þar sem Bjarni var sakaður
Framhald á næstu síðu
28 viðtal Helgin 19.-21. apríl 2013