Bændablaðið - 31.10.2013, Blaðsíða 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 31. október 20136
Málgagn bænda og landsbyggðar
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjöl margra annarra er tengjast land búnaði.
Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 6.900 en sjötugir og eldri og lífeyrisþegar greiða kr. 3.450.
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík. Sími: 563 0300– Fax: 562 3058 – Kt: 631294-2279
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 – Rekstur og markaðsmál: Tjörvi Bjarnason tjorvi@bondi.is
Blaðamenn: Margrét Þ. Þórsdóttir mth@bondi.is – Freyr Rögnvaldsson fr@bondi.is – Sigurður M. Harðarson smh@bondi.is
Auglýsingastjóri: Erla H. Gunnarsdóttir ehg@bondi.is – Sími: 563 0303 – Myndvinnsla og frágangur: Prentsnið.
Netfang blaðsins (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is Netfang auglýsinga er augl@bondi.is Vefsíða blaðsins er www.bbl.is
Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Landsprent og Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins. ISSN 1025-5621
LEIÐARINN
Tækifæri Íslendinga til framtíðar-
uppbyggingar samfélagsins
liggja ekki hvað síst í aukinni
matvælaframleiðslu. Þó kunna að
vera blikur á lofti í þessum efnum.
Garðyrkjan hefur til dæmis um
langt árabil barist fyrir hagstæðara
verði á raforku til lýsingar í gróður-
húsum. Hugmyndir um stór fellda
ræktun Hollendinga á tómötum
í Grindavík byggja líka á að hér
fáist orka á hagstæðu verði. Á sama
tíma og menn eru að ræða þetta
fundar Landsvirkjun í Bretlandi
með þátttöku forseta Íslands um
lagningu sæstrengs til útlanda.
Vissulega mun Landsvirkjun við
slíka tengingu fá mun fleiri krónur
í kassann en hún gerir nú. Líklegt
er að Landsvirkjun muni græða
vegna stórhækkunar orkuverðs
á innlendum markaði sem yrði
bein afleiðing tengingarinnar. Frá
sjónarhóli Landsvirkjunar virðist
málið því að vera borðleggjandi.
Forsvarsmenn Landvirkjunar
hamast hins vegar við að slá ryki
í augu fólks og segja að tengingin
til útlanda þurfi ekki að hækka
orkuverð til almennings svo mikið.
Sagt er að höfuðborgarbúar muni
ekki finna svo mikið fyrir þeim
hækkunum, en um leið sagt að
hækkanir hjá þeim sem í dreifbýlinu
búa og nota raforku til húshitunar
verði verulegar. Er það fólk þá
minna virði en höfuðborgarbúar í
augum Landsvirkjunar?
Það vekur líka athygli að
forstjóri Landsvirkjunar segir það
ekki rétt að með tengingu til útlanda
verði Íslendingar skuldbundnir til
að mismuna ekki kaupendum á
hvorum enda strengsins. Af hverju
í ósköpunum mun orkuverð þá
hækka til notenda á Íslandi?
Svarið er einfalt, það verður ekki
heimilað að mismuna kaupendum
á sitt hvorum enda strengsins.
Það þýðir þó ekki að orkuverðið
verði endilega það sama, hér og í
útlöndum, því margar breytur spila
inn í það dæmi.
Þarna er ekki bara verið að tala
um lítinn sætan hund til Bretlands
sem nýti eingöngu umframorku
í íslensku raforkukerfi. Það er
verið að tala um 700 til 900
megavatta (MW) streng. Til
samanburðar er Fljótsdalsvirkjun
(Kárahnjúkavirkjun) með 690 MW
uppsett afl. Slík orka er einfaldlega
ekki á lausu í kerfinu í dag og
þar munar mjög miklu. Jafnvel
þó einhverjir telji að málið sé
þjóðhagslega hagkvæmt þýðir það
ekki að Landsvirkjun megi beita
fólk gegndarlausum blekkingum til
að knýja það í gegn. Það verður að
leggja ÖLL spilin á borðið. /HKr.
Hér framar í blaðinu er fjallað um hugmyndir
sem berast úr stjórnkerfinu um sameiningu
Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri við
Háskóla Íslands.
Landbúnaðarháskóli Íslands og Háskólinn á
Hólum eru gríðarlega mikilvægar stofnanir fyrir
íslenskan landbúnað. Skólarnir hafa útskrifað fólk
sem er stór hluti bændastéttarinnar og stundar
landbúnað vítt og breytt um landið. Vísindamenn
þessara stofnana hafa með rannsóknum sínum
lagt grunninn að framþróun landbúnaðar um
áratugaskeið.
Í ljósi þessa mikilvægis þarf því ekki að koma
neinum á óvart að Búnaðarþing 2013 ályktaði
með skýrum hætti um mikilvægi þessara mennta-
stofnana. Í ályktun þingsins segir:
„Tryggja þarf sjálfstæði og rekstrargrundvöll
Landbúnaðarháskóla Íslands og Háskólans á
Hólum. Mikilvægt er fyrir íslenskan landbúnað
og þróun hans að í landinu séu öflugir skólar sem
sinna endurmenntun bænda, starfsmenntanámi,
háskólanámi og hafi rannsóknarskyldu í
landbúnaði á Íslandi. Með nýrri Ráðgjafarmiðstöð
landbúnaðarins er m.a. horft til LbhÍ varðandi
endurmenntun ráðunauta og annarra starfsmanna
í leiðbeiningaþjónustu. Öflugir landbúnaðar-
háskólar eru mikilvægur hlekkur í framþróun
og framtíð íslensks landbúnaðar. Standa þarf
vörð um sjálfstæði landbúnaðarháskólanna og
ástæða er til að óttast að ef yfirstjórn þeirra færist
til Reykjavíkur, fjari fljótlega undan skólum
staðsettum á landsbyggðinni. Tryggja þarf að
landbúnaðarháskólarnir fái það fjármagn sem
þeim ber og að tekið verði tillit til þess að um
frekar litla skóla á landsbyggðinni sé að ræða,
því passi hugsanlega ekki mælieiningar miðaðar
við stærstu háskóla landsins.“
Ljóst er á þessari ályktun að íslenskir bændur
bera traust til háskólanna á Hvanneyri og á Hólum
og ætla þeim stórt hlutverk í eflingu matvæla-
framleiðslu á Íslandi.
Skortir á að sameining Rala og
Landbúnaðarháskólans verði fullnustuð
Á undanförnum árum hefur skort verulega
á að ákvarðanir er vörðuðu sameiningu
Rannsóknastofnunar landbúnaðarins (Rala)
og Landbúnaðarháskólans væru fullnustaðar.
Stjórnendur LbhÍ hafa ítrekað lagt fram
hugmyndir um að stíga það skref til fulls að
sameina starfsemi skólans og selja eignir til þess
að styrkja rekstargrundvöll og efla faglegt starf.
Hins vegar hefur alltaf skort pólitískan kjark til
að hrinda þeim hugmyndum í framkvæmd.
Enginn fjárhagslegur ávinningur
Nú þegar Illugi Gunnarsson hefur tekið
við búsforráðum í menntamálaráðuneytinu
kveður við nýjan tón. Þaðan berast þær fregnir
að sameina eigi Landbúnaðarháskólann á
Hvanneyri og Háskóla Íslands. Þá er eðlilegt
að spyrja sig: Hafa menn velt fyrir sér þeirri
staðreynd að fjárhagslegur ávinningur af slíkri
sameiningu er enginn, heldur þvert á móti
árleg kostnaðaraukning? Starfsmenntanámið,
lykill nýliðunar í landbúnaði, er skilið eftir
munaðarlaust. Það er látið liggja milli hluta að
aðgerðin veikir landbúnað og byggðir. Sérhæfð
störf flytjast í ofbeitta Vatnsmýrina sem nú þegar
er fullsetin af flugumferð, ferðamönnum og
háskólastarfi. Réttlætingin, ef einhver er, felst í
auknu akademísku vægi skólans.
Sú var tíðin að menn héldu því fram að
Íslendingar ætu bækur. Sú skáldlega líking, sem
mörgum þótti niðurlægjandi, var sennilega sett
fram til að ögra. Nú, fimmtán árum eftir andlát
nóbelsskáldsins, virðist þessi skoðun aftur skjóta
rótum þótt með öðrum hætti sé. Auðvitað vill
enginn vega að akademísku frelsi eða gera lítið
úr metnaðarfullu alþjóðlegu háskólanámi en huga
þarf að fjölbreytileika og fleiri sjónarmiðum.
Sjálfstæði bændaskóla er engin tilviljun
Bækur eru ákaflega slappt fóður en menntun, bókleg
og verkleg, er hins vegar mikilvæg landbúnaði eins
og öðrum framleiðslugreinum. Það er engin tilviljun
að Búnaðarþing 2013 lagði áherslu á sjálfstæði
bændaskólanna, eins og okkur er tamt að kalla þá.
Það er því umhugsunarefni af hverju stjórnvöld vega
að sjálfstæði skólanna á sama tíma og yfirlýst stefna
þeirra er efling landbúnaðar og aukning innlendrar
matvælaframleiðslu.
Bændur vilja gjarnan framþróun en eins og
þegar líffé er valið til ásetnings þarf fyrst að horfa
á staðreyndir, mældar í viðeigandi mælikvörðum.
Síðan þarf greiningar á staðreyndum en síðast er
ásetningur valinn á grundvelli þeirra. Við köllum
eftir þessu.
Bændur hafa tjáð sig með skýrum hætti um
bændaskólana í ályktun á Búnaðarþingi 2013, sem
send var mennta- og menningarmálaráðuneytinu á
vordögum. Hyggst menntamálaráðherra bregðast
við þeirri ályktun með því að ganga í þveröfuga átt,
þvert á vilja og án samráðs við atvinnugreinina?
Fyrir hverja er það gert? Er hægt að þróa öflugt
landbúnaðarnám við þær aðstæður?
Bændasamtökin eru reiðubúin að vinna með
stjórnvöldum að þróun landbúnaðarháskólanna
ef eftir því er leitað, en fyrirliggjandi tillögur eru
því miður ekki heillavænlegar fyrir menntun í
greininni. /SSS
Öll spilin á borðið
LOKAORÐIN
Bændur vilja standa vörð um sjálfstæði
landbúnaðarháskólanna
að fylgjast með mannfjöldanum á Skólavörðustignum í Reykjavík sem fylgdist með er settur var lokapunktur á söfnunarátakið og kynnt úrslit í samkeppni um hönnun óveðurspeysu og
Mynd / HKr.