Bændablaðið - 31.10.2013, Side 41

41Bændablaðið | Fimmtudagur 31. október 2013
nær inniloftið í fjósunum að haldast
undir 25 gráðum þrátt fyrir útihitastig
sem getur farið í 50 gráður þegar verst
lætur.
30 burðir á dag
Geldkýr og kelfdar kvígur eru
hafðar í sér fjósum og er eitt þeirra
einungis fyrir gripi sem eru komnir
að burði. Þar er fólk að störfum allan
sólarhringinn enda bera að jafnaði um
30 kýr í hópstíum svo nóg er að gera
við að sjá um burði kúnna, merkja
kálfa og stía þá af með mæðrum
sínum fyrsta sólarhringinn en eftir
það eru þeir fluttir í kálfafjósið.
Kýrnar eru hins vegar fluttar í sér
fjós sem eingöngu er fyrir nýbærur
fyrstu vikuna eftir burð, en svo eru
þær fluttar til hinna kúnna sé heilsan
í lagi.
Óeinangrað kálfafjós
Síðustu þrjú ár hafa nánast allar
byggingar búsins verið endurnýjaðar
nema kálfafjósið. Það stendur við
brekkubrún ofan við framleiðslufjós
búsins og er hrörlegt stálgrindahús
með segldúksþaki sem ver kálfana
gegn sterkum geislum sólarinnar
en dúkurinn gerir lítið til þess að
halda hitanum frá. Hin endurnýjuðu
fjós eru öll með þykka einangrun
í þaki til þess að halda kuldanum
inni og hitanum úti og hefjast brátt
framkvæmdir við áþekka byggingu
fyrir smákálfana. Þar sem fjósið er
óeinangrað er veruleg hætta á því að
smákálfarnir verði veikir af völdum
of mikils umhverfishita og því eru
þeir gegnbleyttir oft á dag með
garðslöngu!
Í kálfafjósinu eru nautkálfarnir í
tvær vikur en þá eru þeir seldir til
bænda í kjötframleiðslu. Kvígurnar
eru þarna í átta vikur á mjólk en eru
svo sendar á sk. kvíguhótel þar sem
þær eru aldar fram að burði er þær
koma aftur inn á búið.
Kýrnar vökvaðar oft á dag
Í rauninni var það ekki flókið
mál að halda kúnum í svölu
umhverfi bæði í fjósunum eða í
mjaltabásnum en eftir að það tókst,
kom upp annað vandamál sem þurfti
að takast á við. Í ljós kom að kýrnar
fengu hitastreitu þegar þær gengu
eftir hinum löngu gangstígum á
milli fjóss og mjaltabáss. Í byrjun
þessa árs datt Rami í hug að setja
upp hreyfiskynjara og vökvunarkerfi
í þak gangstíganna sem fór svo í gang
þegar kýrnar komu röltandi eftir
stéttinni. Þessi aðferð gjörbreytti
ástandinu og nú hafa verið sett upp
20 vökvunarkerfi á mismunandi
stöðum á gangstígum kúnna. Kýr
sem fara um lengstan veg frá fjósi til
mjaltabáss, geta því verið vökvaðar
mörgum sinnum á hvorri leið og með
því er tryggt að þeim líður vel þrátt
fyrir mikinn útihita.
10.000 rúmmetrar vatns á dag
Eins og áður segir var staðsetning
búsins valin vegna nálægðar við
gott vatnsból enda ekki vanþörf á
þar sem mikið vatn þarf til kælingar
gripanna, þrifa og auðvitað til þess að
sinna vatnsþörf þeirra. Meðalnotkun
búsins á dag er um 10 þúsund tonn
af vatni en þegar verulega heitt er
í veðri eykst vatnsþörfin mikið. Í
sumar, gekk hitabylgja yfir Dubai
um miðjan júlí er hitastigið fór upp
í 53 gráður einn daginn. Þá var
vatnsþörfin slík að vatnið gekk til
þurrðar sem leiddi til þess að ekki var
til nægt vatn til kælingar í tvo daga.
Það hafði nánast um leið þau áhrif að
hin daglega framleiðsla féll um 12
tonn og það tók kýrnar rúman hálfan
mánuð að ná sér á ný. Eftir að þetta
gerðist var sett upp sérstakur búnaður
sem endurnýtir vökvunarvatnið til
þess að tryggja að alltaf sé til nóg
vatn til kælingar.
210 kýr mjólkaðar í einu
Svo unnt sé að mjólka sjö þúsund
kýr þrisvar á dag þarf afkastamikil
mjaltatæki. Mjaltabásarnir eru þrír
og tengjast þeir allir saman með
miðlægu þjónustuhúsi. Byggingarnar
mynda einskonar T með mjaltabás
fyrir 90 kýr í miðjunni og til hvorrar
handar er svo sitt hvor básinn með 60
mjaltatækjum í hvorum. Mjaltirnar
standa yfir í sjö klukkustundir í einu
en svo er gert hlé á vinnunnu í eina
klukkustund á meðan kerfisþvottur
er settur í gang, gólf og innréttingar
eru þvegnar og viðhaldi sinnt sé þörf
á því. Svo hefur næsta vakt vinnu
við mjaltir og svo koll af kolli en
á hverjum tíma sinna 12 manns
mjöltum.
200 þúsund lítrar á dag
Árið 2012 var dagleg framleiðsla
kúabúsins 120 þúsund lítrar, innvegið
í afurðastöð, en í apríl síðastliðnum
var hún komin í 170 þúsund lítra,
bæði vegna hækkandi meðalaldurs
kúa í fjósunum og vökvunarkerfisins.
Markmið búsins er að fara í 200
þúsund lítra á dag í árslok eða sem
svarar til 73 milljón lítra framleiðslu
á ári. Meðalnyt búsins fyrr á þessu
ári var rétt um 9 þúsund lítrar á
árskúna en unnið er jafnt og þétt
að því að ná meiru út úr hinum
evrópsku kynbótagripum sem búið
keypti. Markmið búsins er að ná
meðalnytinni upp í 13-14.000 lítra
á árskúna innan fjögurra ára og þar
með hinni árlegu framleiðslu í hart
nær 100 milljónir lítra mjólkur.
Beint í afurðastöðina
Frá mjaltabásunum þremur fer
mjólkin í annan af tveimur 75
þúsund lítra sílótönkum búsins.
Afurðastöð Al Rawabi stendur
við hlið mjólkurhússins en þó er
mjólkinni ekið á milli! Skýringin
felst í leyfisveitingum búsins en
þar er frumframleiðslan skilin frá
vinnslunni. Í afurðastöðinni eru svo
unnar margskonar mjólkurafurðir en
stærsti hluti mjólkurinnar er seldur
sem hefðbundin drykkjarmjólk,
smjör eða ostur. Auk þess eru
framleiddar margs konar aðrar
mjólkurafurðir sem þykja væntanlega
nokkuð óvenjulegar hér á landi s.s.
sigtað jógúrt sem kallast labneh en
það minnir á sk. grískt jógúrt. Þá er
einnig framleidd bragðbætt mjólk
með margs konar bragðtegundum
sem væntanlega þykja óvenjulegar
hér á landi, s.s. með döðlubragði.
Kaupa að allt fóður
Þegar kýrnar eru mjólkaðar er
heilfóður keyrt út á fóðurganginn á
meðan. Í Dubai er útilokað að rækta
gras án mikils vökvunarbúnaðar
og tilkostnaðar bæði vegna
hita og úrkomuleysis. Eigin
gróffóðurframleiðsla er því ekki inn
í myndinni og því er allt gróffóður
aðkeypt frá nágrannalöndunum en
einnig frá löndum lengra að m.a.
Bandaríkjunum.
Eru að byggja annað kúabú
Fyrirtækið Al Rawabi hefur gengið
afar vel upp á síðkastið en afurðirnar
eru seldar innan Sameinuðu arabísku
furstadæmanna, Óman og í Katar. Svo
vel hefur gengið að markaðshlutdeild
þess er nú meiri en 30% og nánast
stöðug eftirspurn eftir mjólkurvörum
hefur gert það að verkum að nú eru
hafnar framkvæmdir við nýtt kúabú.
Það verður staðsett í Liwa í Abu
Dhabi og í fyrsta áfanga þess bús
hefur stefnan verið sett á sex þúsund
mjólkurkýr.
Snorri Sigurðsson
sns@vfl.dk
Nautgriparæktardeild
Þekkingarseturs landbúnaðarins
í Danmörku
Senn er sláturtíð víðast hvar á
enda og því rétt að sauðfjár-
bændur hugi að því að skila inn
skýrsluhaldsgögnum fyrir árið
2013. Þegar haustbækurnar voru
sendar út síðla sumars fylgdi með
þeim bréf varðandi vinnslu kyn-
bótamats sem rétt er að minna á.
Þar kom fram að þeir sem myndu
skila skýrsluhaldsgögnum tímanlega
myndu fá uppfært kynbótamat í gulu
vorbókunum sem svo verða sendar
út. Kynbótamat fyrir kjötgæði verður
uppfært núna í byrjun nóvember
vegna vinnu við hrútaskrá næsta árs.
Hjá þeim sem ekki verða búnir að
staðfesta gögn frá sláturhúsum núna
í haust verða göng úr óstaðfestum
sláturskrám tekin með þar sem þau
ganga upp miðað við vorskráningu.
Þá verður búið að uppfæra kyn-
bótamat fyrir alla eiginleika nema
mjólkurlagni á þessu ári. Til að reikna
kynbótamat fyrir mjólkurlagni þarf
afurðauppgjör vegna ársins 2013
að vera lokið. Kynbótamat fyrir
mjólkurlagni verður keyrt í byrjun
desember verði nægjanlegur fjöldi
bænda búinn að skila afurðauppgjöri
vegna ársins 2013 annars verður
keyrsla kynbótamats látin bíða þar
til nægjanlegur fjöldi bænda hefur
skilað uppgjöri.
Af þessum sökum verða engar
vorbækur prentaðar fyrr en í byrjun
desember þegar búið verður að upp-
færa kynbótamat í gagnagrunni.
Líkt og boðið var upp á í voru
verður veittur 25% afsláttur af
skráningargjöld á haustbókum sem
skilað verður inn fyrir 15. nóvember
nk.
Allar nánari upplýsingar um
skráningar fjárbóka hjá RML veitir
Eyjólfur Ingvi Bjarnason, ráðunautur
í sauðfjárrækt. Netfang hans er
eyjolfur@rml.is, sími 516-5013 og
862-0384.
Skil haustbóka 2013
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
Nú er sláturtíð að ljúka og tími til kominn hjá bændum að fara að huga að
skilum á skýrsluhaldsgögnum. Mynd / HKr.
Svona var umhorfs utan við mjólkurhúsið.
Kýrnar eru kældar niður í fjósinu
vatnskældu lofti.
Hér er Rami sjálfur í kálfafjósinu.