Bændablaðið - 31.10.2013, Blaðsíða 16

16 Bændablaðið | Fimmtudagur 31. október 2013
Samkeppni um hönnun á ullarpeysu og ritgerðasamkeppni um forystufé:
Aðalheiður Lára Guðmundsdóttir á Grundarfirði
sigraði í samkeppninni um óveðurspeysuna
– Jón Hólmgeirsson á Akureyri hlaut fyrstu verðlaun í ritgerðasamkeppninni fyrir söguna um Skeggja
Aðalheiður Lára Guðmundsdóttir
á Grundarfirði fékk fyrstu
verðlaun í hönnunarsamkeppni
um gerð peysu úr íslenskri ull þar
sem þema samkeppninnar var
óblíð veðrátta. Peysa Láru heitir
Kafla, en alls bárust 140 peysur
í samkeppnina. Í öðru sæti var
peysan 20. apríl, en hönnuður
hennar er Berglind Sveinsdóttir í
Hnífsdal. Í þriðja sæti var peysa
undir nafninu Vedda, sem hönnuð
var af Marsibil Baldursdóttur á
Selfossi.
Það var Verkefnastjórn söfnunar-
innar „Gengið til fjár“ sem stóð að
samkeppninni í samvinnu við Ístex
og Landssamtök sauðfjárbænda.
Samhliða hönnunarsamkeppinni
fór fram ritgerðarsamkeppni
um forystu fé og einstaka hæfi-
leika forystu kindarinnar. Verða
verðlaunaritgerðir birtar í
Bændablaðinu á næstunni.
Setti þessi samkeppni eins konar
lokapunkt yfir söfnunarátakið sem
efnt var til vegna þess tjóns sem
sauðfjárbændur norðanlands urðu
fyrir í kjölfar óveðuráhlaups sem
skall yfir 10. september 2012.
Þórarinn I. Pétursson, for-
maður Landssamtaka sauðfjár-
bænda, afhenti verðlaunin á
kjötsúpudeginum sem haldinn
var á Skólavörðustíg í Reykjavík
síðastliðinn laugardag. Stúlkur úr
ungmennafélaginu Aftur eldingu í
Mosfellsbæ sýndu peysurnar 140
sem bárust í keppnina að viðstöddum
fjölda fólks sem þarna var í tilefni af
kjötsúpudeginum.
„Þetta er óveðurspeysan“
Dómnefnd um peysuna var skipuð
þeim Huldu Hákonardóttur frá
Ístexi, Jóhönnu Pálmadóttur
sauðfjárbónda á Akri og Gísla S.
Einarssyni fréttamanni hjá RÚV.
Í umsögn dómnefndar um
peysuna hennar Aðalheiðar Láru
Guðmundsdóttur sem vann segir:
„Þessi peysa er óveður! Það þarf
kannski ekki að hafa mikið fleiri orð
um það. Þessi peysa er mikið meira
en flík. Hún er ekki síður myndverk.
Myndverk sem lýsir því sem um er
að ræða. Myndverk sem lýsir óblíðri
íslenskri náttúru í hnotskurn. Þessi
peysa fangar athyglina og rífur fólk
með sér upp á hálendið, út í hraun
og inn í kolsvarta hríðina. Eins hlýtt
og það væntanlega er að klæðast
peysunni þá verður manni hálf
kalt við að horfa á hana. Þetta er
óveðurspeysan, það er ekki flóknara
en það.
Þess ber samt að geta að þótt
peysan sé myndverk þá rýrir það
ekki hlutverk hennar sem flíkur.
Þetta er peysa sem klæðir hvern
sem er.
Fyrir utan landslagið og óveðrið
í peysunni þá var það tvennt sem
heilaði dómnefndina sérstaklega.
Annarsvegar litasamsetningin sem
er einfaldlega að gera sig. Hinsvegar
það að ólíkt flestum öðrum peysum
sem bárust í keppnina, og ólíkt
flestum íslenskum lopapeysum, þá
er þessi peysa ekki með eiginlegu
mynstri. „Mynstrið“ er óreglulegt og
því ekki hægt að kalla það mynstur!
Þetta er skemmtilegt og það virkar.
Dómnefnd var sammála um að
þessi peysa væri vel að því komin að
bera titilinn óveðurspeysan 2013.“
Nefndi peysuna eftir „köflóttu“
kindinni sinni
Aðalheiður er upprunnin úr sveit, en
foreldrar hennar búa í Knarrartungu
í gamla Breiðavíkurhreppi á
Snæfellsnesi. Hún sagði í samtali
við Bændablaðið að nafn peysunnar,
Kafla, væri nafn á kind sem hún
hefði átt sem barn og sú kind hefði
einmitt bjargast úr fönn eftir óveður.
„Ég var fjögurra eða fimm ára
þegar þetta var. Kindin var mósótt
í framan en ég sagði að hún væri
köflótt og nefndi hana því Köflu.
Það var líka svolítið sérstakt að hún
jarmaði alltaf ef hún varð vör við
mannaferðir. Þá gerði norðanskít
um haustið og Köflu fennti uppi
í Búðahrauni ásamt fleira fé. Það
fennti líka fé frá nágrönnum okkar
og þeir fóru að leita. Kafla, sem var á
kafi í snjó, heyrði þá í leitarmönnum
og jarmaði sér til lífs.“
Aðalheiður segist hafa lært að
prjóna sem barn og hafa verið iðin
við að prjóna allar götur síðan.
Hún sagði að framleiðslan færi
þó aðallega til fjölskyldumeðlima,
ættingja og vina.
Einstaklega smekklega hönnuð
peysa frá Hnífsdal
Um peysuna sem lenti í öðru sæti
segir í umsókn dómnefndar að hún
sé einstaklega smekklega hönnun og
með sterka tilvísun í þema keppninnar.
„Peysan er veðurmynd af Íslandi
í september 2012. Það er fannfergi á
hálendinu og hríð niður í byggð en
ennþá grænir vellir á láglendinu. Þá
sést sauðféð hörfa undan veðrinu og
veit svo sannarlega ekki hvar á sig
stendur veðrið! Dómnefnd þótti þessi
hönnun falleg og smekkleg í alla staði,
sem kemur meðal annars fram í því
að þetta er peysa sem nánast hver sem
er ætti að geta hugsað sér að klæðast
við nánast hvaða tækifæri sem er.
Litasamsetning þótti dómnefndinni
ganga einstaklega vel upp og þá
má geta þess að af ótal kindum sem
dómnefndin skoðaði í ótal peysum
þá voru blessaðar skjáturnar á þessari
peysu best útfærðar.
Þetta er peysa sem segir allt sem
segja þarf um íslenska veðráttu
en gerir það á hófstilltan en samt
árifaríkan hátt.“
Vedda þótti ein sérstakasta
peysan í keppninni
Í umsögn dómnefndar um peysuna
í þriðja sæti segir að þetta hafi án
efa verið ein sérstakasta peysan í
keppninni og því ekki átt í neinum
vandræðum með að fanga athygli
dómnefndar.
Frumleiki og skemmtileg útfærsla
hafi skilað henni í verðlaunasæti.
Hún sé áhugaverður minnisvarði
um hamfarirnar sem dundu yfir fyrir
ári. Óteljandi tilvísanir í atburði
séu á peysunni sem sé sannarlega
óveðurspeysa. Kannski megi líka
kalla hana margmiðlunarpeysu því á
henni sé komið á framfæri heilmiklum
upplýsingum í bundnu máli og
myndum.
Ritgerðasamkeppni um forystufé
Dómnefnd í ritgerðarsamkeppninni
um forystuféð var skipuð þeim
Jóni Aðalsteini Baldvinssyni,
fyrrverandi vígslubiskup á
Hólum, Sif Jóhannesdóttur,
forstöðumanni Safnahússins á
Húsavík og Hákoni Sigurgrímssyni,
fyrrverandi skrifstofustjóra í
landbúnaðarráðuneytinu sem var
formaður nefndarinnar.
Verðlaunasagan heitir Skeggi
Alls bárust keppninni 39 ritgerðir,
sögur og ljóð. Fyrstu verðlaun,
hlaut ritgerð sem bar heitið Skeggi
og var send inn undir dulnefninu
Skegglaus. Höfundur reyndist vera
Jón Hólmgeirsson, Álfabyggð 7 á
Akureyri.
Önnur verðlaun hlaut ritgerð
sem bar heitið Leitir og barst
undir dulnefninu Salómon
svarti. Höfundur er Birgir Rúnar
Davíðsson, Oddeyrargötu 24b á
Akureyri.
Þriðju verðlaun hlaut svo ritgerð
undir nafninu Forystufé en dulnefni
höfundar var Golsa. Á bak við það
dulnefni var Áslaug Jóhannesdóttir,
Neshaga 14, 107 Reykjavík.
Nefndin vekur athygli á því að
einungis fáar af þeim ritgerðum sem
bárust í keppnina bera það með sér
að vera eftir börn eða unglinga.
Þetta bendir til þess að með breyttri
búsetu í landinu og breyttum
búskaparháttum fari þekking á
eiginleikum forustufjár þverrandi
og sé í raun bundin við takmarkaðan
hóp fullorðins fólks. Nefndin telur
mikilvægt að vekja athygli á þessum
þætti menningararfsins og leggur í
því skyni til að auk þeirra ritgerða
sem verðlaun hljóta verði úrval
úr öðrum þeim ritgerðum sem
keppninni bárust birt almenningi.
/HKr.
Myndir / HKr.