Læknablaðið - 01.09.1964, Side 63

LÆKNABLAÐIÐ
131
lýstu þeim furðulegu eiginleik-
um, sem fylgdu vökvaupplausn
af nýrnahettunum og framkall-
aði hækkun á hlóðþrýstingi.
Þessi uppgötvun varð til þess,
að farið var að rannsaka eigin-
leika fleiri innrennsliskirtla. Ár-
ið 1895 gefa þessir sömu lækn-
ar skýrslu um það, að ef tekiu
sé í sprautu vatnsupplausn frá
heiladinglinum og sprautað í
æðar dýra, þá hækki hlóðþrýst-
ingur dýranna. Þremur árum
seinna gat Howell sýnt fram á
það, að þessi eiginleiki var ein-
ungis bundinn við þau efni, sem
voru leyst upp úr afturhluta
lieiladingulsins. Annar eiginleiki
þessarar upplausnar frá aftur-
hluta heiladingulsins var sá, að
draga úr þvagframleiðslu nýrn-
anna, það er „antidiuretiskt“.
Hins vegar fundust enn þá ekki
aðrir eiginleikar þessarar upp-
lausnar, og engum datt í lnig, að
þarna leyndist það efni, sem sið-
ar átti eftir að verða frægast,
þ. e. pituitrinið, og siðar hefur
komið svo mjög við sögu fæð-
ingarfræðinnar.
Hinn 4. desember 1909 birtist
grein eftir W. Blciir Bell í Brit-
ish Medical Journal, og var heiti
hennar: Tlie Pituitary Body and
tlie Therapeutic Value of tlie
Infundibular Extract in Shock,
uterine atony, and intestinal
paresis. Þar er þess getið, að
þremur árum áður liafi höfundi
dottið í hug að reyna við lífeðlis-
fræðilegar tilraunir á fæðingar-
færum kvenna, livaða áhrif það
liefði á samdrætti legsins að
sprauta inn upplausn af efnum
frá lieiladinglinum. Hann skrif-
aði Messrs Burroughs, Well-
come and Co. og bað þá að út-
vega sér efni, sem þeir voru
farnir að framleiða til þess að
hæklca blóðþrýsting og draga
úr þvagmagni, og þannig féklc
hann nóg af þessu efni frá Mr.
H. H. Dale til þess að nota við
tilraunirnar. Um leið tilkynnti
Dale honum, að liann hefði
þegar uppgötvað, að þessi efni
framkölluðu samdrætti í leg-
inu, og á hann því lieiðurinn
af því að hafa fyrsíur reynt það
á legvöðva, þó að hann yrði ekki
fyrstur til þess að reyna það
lil lækninga á konum og dytti
ekki í hug að nota það í þeim
tilgangi.
Blair Bell getur þess, að þessi
efni hafi líka áhrif á starfsemi
vöðvanna í veggjum garnanna,
þ. e. peristaltik garnanna. Hann
hyrjaði með tilraunum á kanín-
um og fékk fram ákveðinn sam-
drátt í legvöðva, þegar í leginu
voru fóstur, og eftir það fór
liann að reyna það á konum,
sem voru barnshafandi. Hann
segist hafa notað það með ágæl-
isárangri við eðlilegar fæðingar,
en einkum sé þá veruleg hjálp
að því við erfiðar fæðingar. I
tveimur tilfellum, þar sem gerð-
ur var keisaraskurður, liafði
hann tækifæri til þess að sjá
með eigin augum, hvernig sam-