Læknablaðið - 01.06.1967, Blaðsíða 74

106
LÆKNABLAÐIÐ
og í þriðja lagi, hvort æxlið sé vaxið djúpt í blöðruvegginn eða
gegnum hann, og þá, hvort blaðran sé eðlilega hreyfanleg i
grindinni, og ef ekki, hvar hún sé bundin og á hvað stóru
svæði. Að þessari þreifun lokinni má taka sýnishorn af breyt-
ingunni annaðhvort með töng eða rafskurðartæki Mc Carthy’s.
Þótt greining við hlöðruspeglun sé yfirleitt auðveld, get-
ur vérið örðugt að greina milli æxlis og t. d. tuberculoma, sem
annar höfunda sá nýlega dæmi um. „Tuberculond'ið sýndist
vera „solid“ æxli, sem vaxið var fyrir annað þvagpípumvnnið,
og rétt greining fékkst ekki fyrr en við vefjafræðilega skoðun.
Diverticulitis coli getur gefið mynd, sem við hlöðruspeglun
minnir á æxli, og ávallt skal hafa i liuga yfirvöxt frá aðliggj-
andi líffærum, svo sem æxli i innri kynfærum kvenna, og síð-
ast en ekki sízt krabbamein í endaþarmi.
Örðugleikar eru líka á að dæma um myndina við hlöðru-
skorpnun og langæja hlöðrubólgu (cystitis chronica og eystitis
cystica). Enn kárnar gamanið, ef grunur er á endurvexti eftir
geislun og ])á sérstaldega eftir hinar eldri staðgeislunaraðferð-
ir. Geislun veldur oft svo mikilli ertingu, skorpnun og kipr-
ingi í blöðruslimhúð, að ógerlegt getur verið að segja um án
sýnishornatöku, hvort um endurvöxt eða ekki sé að ræða.
Koma má með ýmsar móthárur gegn þeirri greiningar-
aðferð, sem hér liefur verið rakin. Suinum þvagfæralæknum
finnst fjdgja henni umsvif, sem kunni að hafa áhrif á mein-
varpadreifingu, og að hin djúpa sýnishornataka auki hætt-
una á þvagsýkingu. Til eru þeir, sem telja lausnina vera frumu-
rannsóknir og aðeins litla sýnishornatöku við hlöðruspeglun
nægilega. Frumurannsókn (cytologi) við hlöðruhreytingar eru
þó á algjöru frumstigi og frumugerðin, sem fæst við slíka rann-
sókn, oft ekki í samræmi við eðli æxlisins.
Röntgengreining
Þegar grunur er um eða vissa fengin fyrir, að sjúklingur
hafi blöðruæxli, skal svo fljótt sem þess er kostur gera nýrna-
rannsókn með skuggaefni (i. v. urografi) til þess að hið fyrsta
ganga úr skugga um, hvort frárennslisfyrirstaða eða stífla
kunni að vei’a fyrir hendi, og jafnframt skal hafa i huga æxli
í þvagpípum eða nýrnaskálum. I öðru lagi kemur til greina
þvaglilöðrurannsókn með skuggaefni (cystografi). Beztar upp-
lýsingar veitir þó rannsókn, sem gerð er með tveim skugga-