Læknablaðið - 01.12.1974, Blaðsíða 67

LÆKNABLAÐIÐ
197
Víkingur H. Arnórssoni)
MENINGITIS BACTERIALIS I BÖRNUM —
15 ÁRA UPPGJÖR
INNGANGUR
Áður fyrr var meningitis bacterialis með
banvænustu sjúkdómum, olli dauða í yfir
90% tilfella og skildi oftast eftir sig var-
anleg spor hjá þeim sjúklingum, sem af
lifðu veikindin. Skjót umskipti urðu hér á
með uppgötvun sýklalyfja og áhrifamætti
þeirra á flestallar sýkingar. Dánartalan
lækkaði stórum. Menn þóttust eygja þann
möguleika, að ráðið yrði að fullu niður-
lögum þessa hættulega sjúkdóms. Þær von-
ir rættust þó ekki. Dánartalan af völdum
mengisbólgu er enn 10—15% og yfir 50%
hjá nýfæddum börnum og enn er há tíðni
varanlegra afleiðinga. Engin breyting hef-
ur orðið hér á síðustu 20 árin þrátt fyrir
uppgötvanir og sífellt aðstreymi nýrra og
kröftugra sýklalyfja. Þetta vandamál hef-
ur því þrengt sér meir og meir í sviðsljós-
ið og mikið verið skrifað um sjúkdóminn í
læknarit á síðari árum. Rannsóknir hafa
víða verið gerðar, reynt að kynna sér nán-
ar eðli sjúkdómsins, útbreiðslu og sýking-
armáta, aðferðir til greiningar skerptar og
leitazt við að finna æskilegustu meðferð
við þeim líffræðilegu og vefrænu truflun-
um, sem sjúkdómurinn hefur í för með sér
og leiða fyrst og fremst til dauða.
Tilgangur þessa verks er að fá yfirlit
yfir mengisbólgu af sýklauppruna, líta á
ýmsar hliðar sjúkdómsins, eins og hann
hefur birzt á barnadeild Landsspítalans og
bera þær niðurstöður saman við reynslu
annarra, eftir því sem hægt er. Skýrslur
um þetta efni erlendis frá koma oftast frá
farsóttasjúkrahúsum og fjalla venjulega
um sjúklinga á öllum aldri. Ber að taka
mið af því, þegar samanburður er gerður,
þar sem mengisbólga hagar sér með ýmsu
móti öðruvísi hjá börnum en fullorðnum.
1) Barnaspítali Hringsins, Landspítalanum.
Birtar hafa verið tvær greinar hér á
landi um mengisbólgu. Fjallaði önnur
greinin einungis um meningitis serosa (2),
en hin síðari um 48 sjúklinga með menin-
gitis purulenta, sem lágu á Borgarspítal-
anum í Reykjavík á árunum 1956—1961
(25).
EFNIVIÐUR
Barnadeild Landsspítalans tók til starfa
á miðju ári 1957 og hafði þá til umráða 29
rúm. Haustið 1965 flutti hún í nýja 60
rúma deild og kallast eftir það Barnaspít-
ali Hringsins, Landspítalanum. Frá fyrsta
heila árinu (1958) til hins síðasta (1964),
sem hún var starfrækt í hinum eldri húsa-
kynnum jukust árlegar innlagnir úr 522 í
731. Fyrsta heila árið eftir flutning (1966)
voru innlagnir 827 og fjölgaði upp í
1346 árið 1972. Frá upphafi hafa börn með
handlæknissjúkdóma vistast á deildinni
jafnt börnum með lyflæknissjúkdóma.
Á því 15-ára tímabili, sem hér er tekið
fyrir, 1958-1972, lágu samtals 13.248
sjúklingar á barnadeildinni, víðsvegar að
af landinu. 132 börn reyndust vera með
meningitis bacterialis eða 1 % af heildar-
fjölda. Af þeim voru 80 (61%) úr Reykja-
vík og nálægum þéttbýliskjörnum, Seltj-
arnarnesi, Kópavogi, Garðahreppi og Hafn-
arfirði, en á þessu svæði bjó um helrmng-
ur landsmanna á sama árabili.
ÚRVINNSLA
Farið var vandlega yfir sjúkraskrár allra
þeirra sjúklinga, sem til greina gat komið,
að ættu heima í þessu uppgjöri og sjúk-
dómsgreiningar endurmetnar, enda þótt
slíkt sé alltaf erfitt eftir skrifuðum gögn-
um einum saman. Greiningin meningitis
bacterialis var talin góð og gild ef sýkla-
greining úr mænuvökva lá fyrir, annað