Læknablaðið - 01.04.1977, Page 39

LÆKNABLAÐIÐ
65
Óls.fur Ólafsson, Almar Grímsson
NEYZLA ÁVANA- OG FlKNIEFNA OG GEÐLYFJA
Á ÍSLANDI
INNGANGUR
Niðurstöður rannsóknar, er landlæknis-
embættið og Lyfjaeftirlit ríkisins hafa gert
á lyfjaávísunum í Reykjavík og víðar um
landið, gefa til kynna að neyzla geðlyfja
(psychopharmaca) hefur aukist hérlendis
líkt og í nágrannalöndum. Greinargerðir
um ávísanavenjur lækna og úttekt á lyfja-
ávísunum til ýmissa þjóðfélagshópa hafa
verið birtar8 012 og jafnframt árangur
upplýsinga- og áróðursherferða heilbrigðis-
yfirvalda til þess að draga úr ávísanamagni
lækna á þessi lyf.10 13 í þessari grein verð-
ur skýrt frá:
1. Niðurstöðum könnunar á ávísunum ís-
lenzkra lækna á geðlyf, svo sem amfeta-
mín, samanborið við lyfjaávísanir lækna
á öðrum Norðurlöndum.
2. Ráðstöfunum, sem íslenzk heilbrigðis-
yfirvöld hafa gert til þess að „tak-
marka“ ávísanamagn lækna á fyrrnefnd
lyf-
3. Samstarfi íslenzkra heilbrigðisyfirvalda
við önnur yfirvöld og stjórnvöld og ráð-
stöfunum til þess að draga úr fíkniefna-
neyzlu vegna ólöglegs innflutnings.
NIÐURSTÖÐUR
Úr töflu 1 má lesa um magn ávísana á
nckkur geðlyf, mælt í stöðluðum dags-
skömmtum á hverja 1000 íbúa á dag7 í
Reykjavík, á Akureyri og í Noregi.
í Reykjavík ávísa læknar verulega meira
magni af díazepami en læknar á Akur-
eyri og í Noregi. Erfitt er að skýra þennan
mismun, en hugsanlegt er, að t. d. læknar
á Akureyri séu betur á verði gegn slíkum
ávísunum eða að fólk leiti síður eftir ávís-
unum en í Reykjavík, nema hvort tveggja
sé. Greinarhöfundum er kunnugt um, að
heilbrigðisyfirvöld á Akureyri hafa lengi
fylgst mjög náið með lyfjaávísunum
lækna.13 Á Akureyri eru fáir læknar og
kunnugt er um, að heilbrigðisyfirvöld þar
hafa kynnt læknum hættur við ávísun
þessara lyfja og fylgst með ávísunum af
kostgæfni.
Um lyfjaávísanir lækna almennt er lítið
hægt að fullyrða, nema að ávísanir norskra
lækna eru hlutfallslega færri en lækna í
Reykjavík. Vitaskuld væri réttmætara að
bera saman ávísanavenjur félaga þeirra í
Osló og í raun hefur það verið gert, en
nákvæmar niðurstöður liggja ekki fyrir
enn. Ljóst er, að norskir læknar ávísa
verulega minna magni af geðlyfjum en
íslenzkir læknar.11 Notkun nítrazepams
hefur aukist verulega á undanförnum ár-
um, en þetta lyf er nú algengasta svefn-
TABLE 1
Sales of some hypnotics and sedatives in Norway and in two cities in Iceland.
Defined daily doses/1000 inhabit./day.
ICELAND
NORWAY Reykjavík Akureyri
1967 1970 1974 1972 1973 1974 1974
Benzodiazepines (except Nitrazepam) 15.05 27.64 25.25 50.6 52.1 50.2 22.8
Meprobamate 2.41 2.19 1.65 3.5 3.4 2.1 1.4
Barbiturates 13.0 11.16 8.15 11.8 12.2 9.1 8.2
Nitrazepam 0.99 9.18 13.40 24.3 25.3 35.3 30.4
Total 31.45 50.17 48.45 90.2 93.0 96.6 63.8