Læknablaðið - 01.03.1979, Side 14

4
LÆKNABLAÐIÐ
samvinnu margra aðila og stofnana. Með því
móti fær hinn aldraði best notið sín, en á
langdvalarstofnun vill það oft fara svo, að
áhugi hans og þátttaka í lífinu dvínar og ein-
staklingurinn hrærist þá eins og skuggi af
sjálfum sér. Aldraðir meðal nágrannaþjóða
eru viðurkenndir sem vaxandi minnihluta-
hópur í þjóðfélaginu. Pað er ólíklegt að aðrir
minnihlutahópar létu bjóða sér ýmislegt það
sem opinberir aðilar bjóða öldruðum á ís-
landi í dag. Ellilífeyrir hér er mun lægri en
hjá öðrum og það ölmusukerfi sem opinberir
aðilar hafa komið á fót fyrir aldraða bætir
lítið úr.
Almenningi mundi sennilega þykja það
skrýtið ef öðrum minnihlutahópum væri boð-
inn afsláttur með strætisvögnum, frítt í leik-
hús eða eftirgjöf á afnotagjöldum síma, svo
að dæmi séu nefnd á meðan þeir á annan
hátt bæru skarðan hlut frá borði. Betta sýnir
þó gjörla hversu lítill ,,þrýstihópur“ aldraðir
eru. Ennþá smærri minnihlutahópur eru aldr-
aðir sjúkir og þykir fæstum það tiltökumál
að þessi hópur fólks búi við iakari heil-
brigðisþjónustu en aðrir þegnar landsins og
er gjarnan einangraður fjarri þeim sjúkra-
stofnunum, sem reka fullkomnari endurhæf-
ingar- og þjónustudeildir með nauðsynlegum
rannsóknartækjum til sjúkdómsgreiningar. Á
þetta hefur stjórn og læknanefnd öldrunar-
fræðifélags íslands bent opinberlega og
jafnframt mælst til, að heilbrigðisyfirvöld
landsins ættu aðild að ráðstöfunum vistrýma
fyrir aldraða í landinu, svo að sá kostnaður,
sem fer í rekstur þeirra, nýtist þeim ein-
staklingum, sem mesta þörfina hafa hverju
sinni.
Dæmin frá nágrannaþjóðunum sanna, að
virk, nútíma öldrunarþjónusta, undir forystu
sérmenntaðra heilbrigðisstétta, skapa fleir-
um betri heilsu og minnka jafnframt þörf
fyrir langvistunarstofnanir. Nútíma öldrunar-
þjónusta er þannig bæði í senn mannúðlegri
og hagkvæmari fyrir samfélagið í heild.
Desember 1978
Ársæll Jónsson læknir.
AF SAMNINGUM OG EFTIRLITI
í velferðarþjóðfélagi því, sem við lifum í,
gildir það grundvallaratriði, að allur kostnað-
ur sjúkra við að leita sér lækninga, skuli
greiddur úr sameiginlegum sjóði lands-
manna. Löggjafinn hefur ákveðið hvernig
framkvæmdin skuli vera, með lögum um al-
mannatryggingar. Þeir, sem vinna við lækn-
ingarnar semja um kjör sín við umbjóðendur
hinna sjúku, þ.e.a.s. stjórn sjúkratrygginga-
kerfisins. Læknasamtökin hafa því með
höndum umfangsmikla samningagerð við op-
inbera aðila um kaup og kjör lækna. Hér er
um að ræða miklar fjárupphæðir, sem
greiddar eru læknum fyrir störf þeirra.
Oft eru átök við samningaborðið, en við
undirskrift samninga er samið vopnahlé
samningstímabilið. Á þeim tíma er ekki ólík-
legt, að upp komi ágreiningsatriði um túlkun
á ákvæðum og gildir einu hvers eðlis samn-
ingurinn er, hvort sem um er að ræða
greiðslu fyrir tíma eða ákveðin verk. Það er
skylda samtaka lækna að fylgjast með fram-
kvæmd samninga og sjá til þess, að þeir séu
í heiðri hafðir, af báðum aðilum. Til þess að
svo geti orðið er nauðsynlegt fyrir lækna-
samtökin að hafa góða samvinnu við samn-
ingsaðilann um framkvæmd samninganna.
Allt frá því að samskipti lækna og sjúkra-
trygginga hófust, má segja, að trúnaðartraust
hafi ríkt milli þessara aðila um reiknings-
gerð. Eftirlit hefur verið tilviljanakennt og
lítið virkt.
Síðustu árin hefur það gerst æ oftar, að
gerðar hafa verið athugasemdir við reikninga
og þá komið upp ágreiningur um túlkun
gjaldskrár. Dæmi eru um að slík mál hafi
verið svo alvarlegs eðlis, að vísað hefur
verið til dómstóla til rannsóknar. Stundum
hafa starfsmenn sjúkratrygginga talið reikn-
inga grunsamleg.a og hafa á eigin spýtur gert
kannanir varðandi reikningsgerð einstakra
lækna, ýmist með beinum viðtölum við sjúk-
Iinga eða með skriflegum fyrirspurnum til
þeirra. Læknasamtökin hafa hingað til, ekki
getað haft nein áhrif á það, hvernig slíkar
kannanir hafa verið framkvæmdar, né heldur
tilefni þeirra. Það má því segja, að samtökin
hafi hvorki getað verndað þá, sem Iegið hafa
undir röngum grun, né komið í veg fyrir mis-
túlkun eða misnotkun gjaldskrár.
í samningaviðræðum sérfræðinga í Lækna-
féiagi Reykjavíkur við Tryggingastofnun ríkis-