Læknablaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 52

32
LÆKNABLAÐIÐ
mænuhelti (intermittent claudication of the
spinal cord). Höfum við skrifað sérstaka
grein um þennan sjúkling.1 Hér á eftir
verður eingöngu fjallað um þá sex sjúk-
linga sem höfðu einkenni um mænutagls-
helti.
II. AÐFERÐ OG EFNI
1. Skilyrði fyrir réttri kliniskri sjúk-
dómsgreiningu voru þessi: Sjúklingar eru
einkennalausir í hvíld og engin einkenni
finnast þá við skoðun nema sjúkdómurinn
hafi staðið lengi. Einkenni koma fram í
uppréttri stöðu og fara vaxandi við gang.
Einkenni hverfa við hvíld eða stöðubreyt-
ingu. Fyrstu einkenni eru ávallt skyn-
truflanir, dofi eða nálardofi, sem byrjp
ýmist í rasskinnum og breiðast niður eftir
ganglimum eða hafa gagnstæða byrjun
og útbreiðslu. Þessi útbreiðsla skyntrufl-
ana í aðra hvora áttina er mjög ein-
kennandi. Verkir hafa sömu útbreiðslu
og einkenni oftar beggja vegna en öðru
megin. Haldi sjúklingur áfram göngu
eftir að þessar skyntruflanir eru komnar
fram birtast einkenni frá aflkerfi, þ.e.
vaxandi máttleysi. Lokst ef göngu er
enn haldið áfram getur komið fram
truflun á starfsemi hringvöðva blöðru og
endaþarms. Séu sjúklingar skoðaðir eftir
áreynslu, eru greinileg einkenni til staðar.
Hreyfingar í baki eru hindraðar, Laseque
próf er jákvætt, skynbreytingar af mis-
jafnri útbreiðslu í lenda- o'g spjald derma-
tomum, máttleysi svarandi til einnar eða
fleiri rótar í mænutagli og oftast beggja
vegna og hné og/eða öklaviðbrögð geta
verið upphafin. Allir sjúklingar hafa merki
um eðlilega blóðrás í ganglimum.
2. Þær niðurstöður rannsókna, sem
verulega styrkja rétta sjúkdómsgreiningu
eru: Mænugangur, sem mælist 15 mm eða
minna í þvermál (A-P mæling) og myelo-
grafia, sem sýnir algjöra eða nær algjöra
hindrun á rennsli skyggniefnis (spinal
block). Eggjahvíta í mænuvökva er yfir-
leitt hækkuð í réttu hlutfalli við þrengingu
mænugangsins.
3. Afgerandi skilyrði fyrir réttri sjúk-
dómsgreiningu er staðfesting á þröngum
mænugangi við skurðaðgerð.
Sjúklingar okkar uppfylltu allir hin
klinisku skilyrði. Allir höfðu lendar mænu-
gang < 15 mm í þvermál og hjá fimm
sjúklinganna voru þessi þrengsli staðfest
við skurðaðgerð, en einn sjúklingur hefur
ekki farið í slíka aðgerð.
III. Niðurstöður
Allir sjúklingarnir hafa „intermittent
claudication“, þ.e. einkenni eru ekki til
staðar í hvíld, en koma fram og fara versn-
andi við gang, en lagast síðan við hvíld.
Þetta á nákvæmlega við um I-hópinn, en
P-hópurinn fær einkenni strax við réttingu
hryggjarins og einkenni hverfa ekki fylli-
lega nema breytt sé um stöðu. A.ö.l. eru
niðurstöður athugana okkar sundurliðaðar
í tbl. nr. 1. Þar er lýst einkennum hjá sjúk-
lingum við skoðun fyrir og eftir gang. Allir
hafa sjúklingarnir einkenni eftir gang um
truflaða starfsemi í mænutagli. Fyrir gang
finnst aðeins einkenni hjá þeim, er hafa
haft langvarandi truflun á þessari starf-
semi, en einnig þessi einkenni fara vaxandi
við áreynsluna. Hjá öllum sjúklingum
koma skyntruflanir fram sem fyrsta ein-
kenni og allir hafa s.n. „sensory march“,
þ.e. skyntruflanir sem byrja hjá tveim nær-
lægt (proximalt), breiðast síðan út fjar-
lægt (distalt) og hjá hinum fjórum byrja
fjarlægt og breiðast út nærlægt. Þetta er
mjög sérkennandi í þessari sjúkdómsmynd.
Eftir skyntruflanirnar kemur máttleysi
næst í ljós hjá öllum sjúklingum nema ein-
um, sem fær næst truflanir frá starfsemi
hringvöðva blöðru- og endaþarms. Slík
einkenni koma ekki hjá hinum sjúklingun-
um fimm. Hjá þremur sjúklinganna koma
einkenni eingöngu við gang og lagast við
hvíldina eina saman og eru þeir dæmi um
I-hóp. Hjá hinum þremur koma einkenni
strax fram við réttingu á hryggnum og
hvíldin ein dugar ekki til að aflétta ein-
kennum heldur þarf stöðubreytingu á
hrygg jafnframt til þess að einkenni hverfi
algjörlega og eru þessir sjúklingar því í
P-hópi.
Allir sjúklingarnir höfðu þröngan lendar
mænugang við sneiðmyndun á ganginum á
því svæði. Hinn þrengsti mældist 8 mm í
þvermál, en sá víðasti 15 mm. Eðlilegt
þvermál er 15—28 mm á þessu svæði. Á
myelografiu var algjör hindrun á rennsli
skyggniefnis hjá einum sjúklinganna, mæl-