Læknablaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 82

48
LÆKNABLAÐIÐ
LÆKNAFÉLAG ÍSLANDS 60 ÁRA
Hluti úr ræðu formanns á aðalfundi 1978
Læknafélag íslands var stofnað 1918 og
þykir mér rétt að minnast þess með nokkr-
um orðum í upphafi aðalfundar á sextugasta
afmælisári félagsins.
Læknafélag Reykjavíkur hóf útgáfu Lækna-
blaðsins árið 1915. í fyrsta tölublaði þess má
lesa grein eftir ritstjórann, Guðmund Hann-
esson, er hann nefnir „islenzkt læknafélag"
Höfundur gerir þar grein fyrir misheppnaðri
tilraun til félagsstofnunar 16 árum áður, en
rökstyður þörf þess, að íslenzkir læknar
bindist samtökum til að efla samvinnu og
bróðerni og gefa út tímarit fyrir lækna.
Á næstu árum birtust í Læknablaðinu
ítrekuð hvatningarorð frá Guðmundi Hannes-
syni, en innan Læknafélags Reykjavíkur fjöll-
uðu nefndir um málið og sömdu frumvarp að
lögum fyrir „íslenzkt læknafélag".
Formleg félagsstofnun fór fram á fundi í
Læknafélagi Reykjavíkur þann 14. janúar
1918. Á fundinum voru mættir 16 læknar úr
Reykjavík, en áður höfðu 18 læknar utan
Reykjavíkur samþykkt félagsstofnun bréílega
og lög fyrir félagið, er hlaut nafnið Læknafé-
lag íslands. Á sama ári bættust smám saman
við félagar, svo að í árslok voru þeir 65, sam-
kvæmt upptalningu Læknablaðsins.
Stjórnarkjör fór fram bréflega, og hiutu
kosningu Guðmundur Hannesson, Guðmund-
ur Magnússon og Sæmundur Bjarnhéðins-
son. Guðmundur Hannesson var kjörinn for-
maður.
Hafði nú rætzt margra ára draumur Guð-
mundar Hannessonar, og dylst varla ánægja
hans í eftirfarandi orðum:
„Mitt í öllum harðindunum, þrátt fyrir alla
dýrtíð og styrjöld, byrja nú íslenzkir læknar
árið með þessari félagsstofnun, víllausir og
alls ósmeykir, til þess að búa betur i haginn
fyrir komandi ár...“
Læknafélag íslands fékk að njóta hinna
fjölþættu hæfileika og dugnaðar Guðmundar
Hannessonar um margra ára skeið, en hann
gegndi formennsku flest árin þar til 1932.
Telja má, að hann hafi átt stærstan þátt í
stofnun félagsins og viðgangi þess fyrstu
árin, þótt margir ágætir læknar legðu þar
einnig hönd á plóginn, en hér gefst ekki
tími til að minnast þeirra allra. Sjálfur taldi
Guðmundur Hannesson sig þó ekki upphafs-
mann félagsstofnunar og gerði um það til-
lögu á fyrsta aðalfundi, að Ásgeir Blöndal,
héraðslæknir á Húsavík, yrði kjörinn heiðurs-
félagi, þar sem Ásgeir hefði fyrstur stungið
upp á íslenzku læknafélagi. Þessi tillaga var
samþykkt.
Þegar flett er í Læknablaðinu fundargerð-
um fyrstu funda Læknafélags íslands, ber
mikið á málaflokkum, sem ýmsum hér mun
koma kunnuglega fyrir sjónir. Er þá fyrst að
nefna það, sem þá var kallað „stéttarmál",
fyrst og fremst kjaramál, en vegna dýrtíðar
þeirra ára voru kjör héraðslækna orðin æði
bágborin. í Ijós kom á fyrsta starfsárinu, að
verulegur hluti héraðslækna var reiðubúinn,
ef þörf gerðist, að hlíta ákvörðun stjórnar
og segja upp embættum sínum og praktísera
eftir gjaldskrá L.í. Til þessa kom þó eigi og
töluverðar kjarabætur náðust á fyrstu tveim
árunum. Sjúkraskýli og læknisbústaðir tengj-
ast umræðum um kjaramál og er samþykkt
krafa um læknisbústað í hverju læknishéraði.
Embættisveitingar og embættisframi er all-
oft á dagskrá frá byrjun, þótt þau mál verði
raunar enn meir í sviðsljósinu áratugi síðar.
Sem dæmi um fleiri mál, skyld umræðu-
efnum okkar í dag, má nefna skort læknis-
fræðilegs bókakostar, ófullnægjandi mögu-
leikar til framhaldsmenntunar og nauðsyn
alþýðlegrar heilbrigðisfræðslu. Jafnvel chiro-
practor-mál bar á góma á þessum árum.
Á fyrsta aðalfundi Læknafélags íslands,
sem settur var í Menntaskólanum í Reykja-
vík 1. júlí 1919, voru mættir 32 læknar, þar
af 15 utan Reykjavíkur. Fundurinn stóð í 5
daga, og kvartar Guðmundur Hannesson þó
yfir því, að ekki hafi unnizt tími til að ræða
öll mál sem skyldi.