Læknablaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 15

LÆKNABLAÐIÐ
5
ins, er fram fóru allan síðari hluta ársins
1977, kom fram, að samninganefnd T.R. vildi
breyta þágildandi ákvæðum um eftirlit með
framkvæmd samningsins. Raunar komu slík
tilmæli upphaflega frá þáverandi heilbrigðis-
ráðherra, sem kallaði formenn L.í. og L.R.
til viðræðu um þessi mál, að gefnu tilefni.
Engin sérstök tilmæli um fyrirkomulag eftir-
litsins komu fram, en óskað var eftir, að
samninganefnd L.R. legði fram tillögur.
Nefndinni varð strax Ijóst, að hér var mik-
ilvægt mál á ferðinni. Rví var haft náið sam-
band við aðalstjórn og stórráð L.R. um hug-
myndir nefndarinnar. Framkvæmdastjóri L.R.
og formaður sátu flesta, ef ekki alla samn-
ingafundi, þar sem þetta mál var til umræðu.
Einnig var haft samráð við stjórn L.í. og á
læknaþingi 1977, þar sem umræður um siða-
mál lækna voru á dagskrá, var þetta atriði
einnig rætt. Allir þeir sem tóku þátt í þess-
um umræðum voru sammála um nauðsyn á
eftirliti. Hinsvegar greindi menn nokkuð á
um framkvæmdina. Allir voru þó sammála
um, að hún yrði að vera einföld og markviss
og gera það gagn sem til stæði.
Reynslan hefur sýnt, að kannanir hjá sjúk-
lingum, eins og þær hafa verið framkvæmd-
ar, hafa verið mjög óábyggilegar. Niðurstöð-
ur slíkra kannana hafa jafnvel komið af stað
grunsemdum um misferli, sem við nánari
athugun hafa ekki átt við nein rök að styðj-
ast.
Finna varð því aðrar leiðir, þar sem komist
yrði hjá því að blanda sjúklingnum sjálfum
inn í málið. Eina tiltæka ráðið var að bera
saman reikningsgerð við sjúklingabókhald og
sjúkraskrár lækna.
í Codex Ethicus segir að læknar skuli
halda til haga skýrslum og minnisblöðum
(spjaldskrá) varðandi mikilvægar rannsókn-
ir, aðgerðir og slys, eða annað, sem skipt
getur máli í samskiptum við sjúklinga eða
aðra aðila síðar.
í Codex er einnig lögð mikil áherzla á
þagnarskylduna og þarf ekki að fjölyrða
um það. Á læknaþinginu 1977 fjallaði um-
ræðuhópur um þagnarskylduna. Kom þar
greinilega fram, að hefðbundið einkasam-
band læknis og sjúklings væri orðið fátítt
og æ erfiðara í framkvæmd í nútíma vest-
rænu þjóðfélagi. Læknar eru nú oftast með-
limir í teymi, þar sem margar starfstéttir
vinna saman. Upplýsingar um sjúkdóma sjúk-
linga fara um hendur fjölda starfsfólks, ann-
arra en lækna, bæði á sjúkrahúsum og í
tryggingakerfinu. Réttur sjúklings til varð-
veizlu einkamála hans er því verulega skert-
ur vegna tryggingakerfisins. Til þess, að
sjúklingar fái notið fjárhagslegra réttinda
sinna, þarf kerfið á ýmsum upplýsingum að
halda og nægir að minna á hvers konar vott-
orðagjöf í því sambandi.
Aðilar voru sammála um, að til þess að
tryggja varðveizlu einkamála sjúklinga, eins
og hægt er, skyldu einungis læknar hafa
könnun gagna með höndum. Yfirlýstur til-
gangur skoðunar er einungis að kanna reikn-
ingsgerð og því fráleitt að ætla, að þessir
læknar misnoti aðstöðu sína til þess að kom-
ast að einkamálum sjúklinga. Um þau einka-
mál, sem þeir hugsanlega kæmust að, væru
þeir að sjálfsögðu bundnir þagnareiði.
Ákveðið var að kanna reikningsskil a.m.k.
15 lækna á ári, fyrst og fremst eftir úrtaki,
en þar að auki eftir sérstökum óskum aðila.
Þetta atriði var hugsað þannig, að könnun
hjá einhverjum lækni þýddi alls ekki að nein-
ar sérstakar grunsemdir um misferli lægju
til grundvallar, heldur væri einungis um
reglubundið eftirlit að ræða. Af hálfu lækna
var litið svo á, að hér væri tækifæri til að
endurreisa hið gagnkvæma traust milli aðila,
sem áður ríkti.
Því hefur verið haldið fram, að með þessu
eftirliti sé verið að stofna til óþarfa afskipta-
semi, af hálfu opinberra aðila, af einkahögum
manna. Þetta er mikill misskilningur. Hér eru
tveir aðilar, sem gera með sér viðskipta-
samning um greiðslu fyrir ákveðna þjónustu
og hafa komið sér saman um, hvernig eftirliti
um framkvæmd þess samnings skuli háttað.
Töluverð gagnrýni hefur komið fram meðal
Iækna á nauðsyn þessa eftirlits og fram-
kvæmd þess. Það er eindregin skoðun undir-
ritaðs. að eftirlit með reikningsgerð lækna
sé nauðsynlegt. Um framkvæmdina má alltaf
deila og e.t.v. hefði þurft frekari ákvæði í
samninqnum þar að lútandi. Hér er um ný-
mæli að ræða og reynslan verður að skera
úr, hvort einhverjir agnúar koma í liós.
Stiórnir L.í. og L.R. hafa þessi mál til frekari
athugunar og málið hefur verið iagt fyrir ný-
skipaða siðanefnd.
Læknar þurfa að huasa ráð sitt vel oq
hlusta á allar hliðar málsins, áður en beir
taka afstöðu. Samningurinn gildir til 31. októ-