Læknablaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 58

34
LÆKNABLAÐIÐ
anleg þrenging hjá öllum og merki um
brjósklos hjá einum.
Við skurðaðgerð fundust brjósklos hjá
tveim sjúklinganna, m.a. hjá þeim er hafði
algjöra hindrun á rennsli skyggnisefnis á
rtg.mynd. Þessi brjósklos voru hliðlæg og
tiltölulega lítil. Einn sjúklinganna hefur
ekki farið til aðgerðar.
Við skurðaðgerð á hinum fimm sjúkling-
anna kom í ljós að allir höfðu þröngan
mænugang á hluta lendarsvæðis, (L III ■—-
L V). Bein virtist þétt útbólgið á liðsvæð-
um, laminur og liðbönd mjög þykkar og
hinar fyrmefndu óvenju stuttar. Við al-
gjört brottnám laminu kom í ljós að
epidural fita var horfin og taugavefurinn
með þrýstingsmerki af beinum og liðbönd-
um einum saman og jafnframt auðvitað af
brjósklosi í þeim tveim sjúklingum, er
slíkt höfðu. Hér má bæta því við, að mjög
var erfitt að gera mænustungu á öllum
þessum sjúklingum, en slíkt vekur ávallt
gmn um þröngan mænugang.
Allir þeir fimm sjúklingar, sem gengist
hafa undir skurðaðgerð, þar sem gerð hef-
ur verið algjör laminectomia beggja vegna,
þar sem mænugangurinn hefur verið
þrengstur og einkenni mest frá, hafa náð
mjög góðum bata. „Intermittent claudi-
cation“ hefur alveg horfið hjá þessum
sjúklingum og sömuleiðis verkir er rekja
mætti til rótarþrýstings. Máttleysi he-fur
ekki vaxið hjá þeim er höfðu það fyrir og
í einu tilfella heldur minnkað, en stöðugur
dofi sem orðinn var, hefur lítið breytst.
Hjá þeim sjúklingi, er hafði truflun á starf-
semi hringvöðva blöðru og endaþarms, hef-
ur hún horfið með öllu. Einn sjúklinganna
hefur síðar fengið brjósklos milli L IV og
L V, sem þá gaf sig til kyn-na með mjög
svo hefðbundnum hætti. Hinir sjúkling-
anna, sem undir aðgerð hafa gengist, hafa
engin frekari einkenni fengið frá lendar
hluta mænugangs. (Sjá töflu nr. 2).
Mikilvægasta mismunagreining hér er
„intermittent claudication“ vegna blóð-
streymistruflana í ganglimum. Allir sjúk-
lingarnir voru því vandlega skoðaðir m.t.t.
þessa og fundust ekki merki um það hjá
neinum þeirra. Mikilvægustu atriðin, sem
greina á milli „intermittent claudication"
af völdum blóðrásartruflunar annars vegar
og af taugavefs uppruna hinsvegar er
sundurliðuð og samanborin í tbl. 3.
Sjúkrasögur tveggja sjúklinga í I-hópi
og eins í P-hópi fylgja með grein þessari til
frekari glöggvunar.
IV. Umræða
Mænutaglshelti er fyrst lýst árið 1916.15
Síðan hafa fjölmargir höfundar ritað um
þetta efni.3 6 6 i » 9 13 íe Athyglisvert er
hinsvegar, að þessi sjúkdómsgreining kem-
ur hvergi fram hér á landi fyrr en á árinu
1971 og eru höfundar þessarar greinar þeir
fyrstu hérlendis til þess að geta sér til um
hana og staðreyna síðar með rannsókn og
við aðgerð. Augljóst má þó vera, að sjúk-
dómsmyndin hér er eldri en frá árinu 1971
og raunar hafa allir sjúklin-ga okkar haft
einkenni lengur en frá þeim tíma. Svo
virðist sem þessum möguleika, þ.e. „inter-
mittent claudication“ af taugavefs upp-
runa, hafi ekki verið sérstakur gaumur
gefinn. Athygli lækna hefur beinst að
blóðstreymistruflunum í ganglimum o-g
sjúklingar okkar hafa allir, að einum und-
anteknum, verið rækilega rannsakaðir
m.t.t. þessa, þ.á.m. 3 með femoral aorto-
grafiu til þe-ss að staðfesta eða útiloka slík-
ar blóðstreymisbreytingar, ýmist af völd-
um svonefnds Leriche syndroms eða vegna
æðabreytinga í ganglimum sjálfum. Hafa
allar þessar rannsóknir verið framkvæmd-
ar, enda þótt góður æðasláttur hafi verið
í ganglimunum og engin óhljóð verið að
heyra í æðum, hvorki í nára né yfir mótum
ósæðar og iliaca æða. Eftir að blóðstreym-
istruflun hafði verið útilokuð sem orsök
fyrir „intermittent claudication“ -sjúklinga,
höfðu 3 þeirra verið grunaðir um brjósklos
og gengist undir hefðbundna aðgerð. Allir
höfðu þeir slik brjósklos, en þrátt fyrir að
það væri fjarlægt varð enginn umtalsverð-
ur bati meðan aðeins lítill hluti af lamin-
um var fjarlægður. Svo mikilvægt sem það
er, að hafa ávallt í huga möguleika á tauga-
vefs orsök fyrir „intermittent claudica-
tio-n“, þá sýnir þetta tvennt ljóslega, hversu
nauðsynlegt það er, þegar kliniskt og/eða
við rannsóknir finnast engin merki um
blóðstreymistruflanir í ganglimum og eins
þegar hefðbundnar aðgerðir við brjósklosi,
þ.e. með mjög lítilli laminectomiu bera
ekki þann árangur, sem ætla hefði mátt.