Læknablaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 75

LÆKNABLAÐIÐ
.41
Páll Sigurðsson
LÖG UM HEILBRIGÐISÞJÖNUSTU
Lög um heilbrigðisþjónustu nr. 56/1973,
sem gildi tóku 1. janúar 1974, leystu af
hólmi ýmis eldri lagaákvæði um skipan
heilbrigðisþjónustu, sjúkrahús og heilsu-
vernd. I þeim lögum, var í fyrsta sinn hér
á landi, reynt að steypa saman í eina heild
þeim lagaákvæðum, sem snerta almennar
lækningar, heilsuverndarstörf og sjúkra-
hússtörf, en jafnframt var hugmyndin að
fá glögg ákvæði um yfirstjórn heilbrigðis-
mála, bæði í stjórnarráði og úti í héruðum.
Aðdragandi þessarar lagasetningar varð
alllangur, þvi fyrstu drög að frumvarpi um
heilbrigðisþjónustu komu fram vorið 1971
og hafði þá verið unnið að lagasmíðinni
þann vetur.
Þegar til afgreiðslu frumvarpsins kom á
Alþingi, voru það einkum tvö atriði, sem
deilum ollu: Annars vegar það, hvernig
yfirstjórn heilbrigðismála í stjórnarráði
skyldi háttað og hins vegar, hvernig yfir-
stjórn heilbrigðismála í héruðum skyldi
háttað.
í endanlegri gerð laganna var ákveðið að
falla frá hugmyndum, sem uppi höfðu ver-
ið um sameiningu landlæknisembættis og
embættis ráðuneytisstjóra heilbrigðis-
ráðuneytis. Einnig var fallið frá að lög-
ákveða deildarskiptingu heilbrigðisráðu-
neytis eftir verkefnum og slegið var á frest
að taka afstöðu til, hvernig haga skyldi
stjórnun heilbrigðismála í héruðum og var
því 2. kafli laganna um læknishéruð sam-
þykktur, en gildistöku hans frestað um ó-
ákveðinn tíma.
Þegar litið er yfir þann tíma, sem lögin
hafa verið í gildi, þá kemur glögglega í
ljós, að þau áhrif, sem þau hafa fyrst og
fremst haft, eru í þá átt, sem þeim var
fyrirhugað, þ.e. að hafa veruleg áhrif á
uppbyggingu heilsugæslumála landsins.
Ákvæði laganna um stofnun heilsugæslu-
stöðva um allar oyggðir landsins hafa
gengið hraðar fram, en flestir gerðu ráð
fyrir við setningu laganna og fjölgun
starfsliðs í heilbrigðisþjónustu við heilsu-
gæslustörf hefur verið töluverð, enda þótt
aðhalds hafi verið gætt í öllum fjármálum
rikisins á þessum tíma.
Segja má að uppbygging heilsugæslu
stöðva sé það vel á veg komin nú utan
Reykjavíkursvæðis og Akureyrar, að gera
megi ráð fyrir að uppbyggingu þeirra ljúki
á næstu 5—6 árum og þegar þetta er ritað,
þá hefur starfslið í heilbrigðisþjónustu,
sem vinnur að heilsugæslu, aukist þannig
að þar starfa nú 126 manns við störf, þar
sem áður unnu 60—65 manns. Mest hefur
fjölgunin verið á starfssviði hjúkrunar-
fræðinga svo sem vænta mátti, því mjög
fáir hjúkrunarfræðingar voru í starfi sam-
kvæmt fyrri læknaskipunarlögum.
Svo sem fyrr sagði, þá var það ákveðið
strax við setningu laganna, að 2. kafli
þeirra um læknish.éruð skyldi ekki taka
gildi og einnig að ákvæði laganna um
heilsugæslustöðvar á hluta Suðurlands,
skyldu ekki taka gildi um óákveðinn tíma.
Frumgerð laga um heilbrigðisþjónustu
var unnin í ráðherratíð Eggerts G. Þor-
steinssonar, er full vinnsla þeirra og sam-
þykkt fór fram í ráðherratíð Magnúsar
Kjartanssonar. Þegar Matthías Bjarnason
varð ráðherra, á miðju ári 1974, kom fljót-
lega í ljós, að hann hafði áhuga á því að
lögin yrðu endurskoðuð, þannig að þau
ákvæði þeirra, sem ekki höfðu tekið gildi
við setningu, yrðu gild. Nefnd var sett til
að endurskoða lögin í árslok 1975 og skil-
aði hún tillögum til ráðherra haustið 1977.
Nýtt frumvarp til laga um heilbrigðisþjón-
ustu var svo lagt fyrir Alþingi á útmánuð-
um 1978 og samþykkt vorið 1978. Gildandi
lög eru nr. 57 frá 1978.
Nú verða raktar nokkrar þær breytingar,
sem eru í gildandi lögum frá fyrri lögum